Programa de Doutoramento en Desenvolvemento Psicolóxico, Aprendizaxe e Saúde

• Perfil de ingreso

  O perfil de ingreso establece os coñecementos, habilidades e capacidades que debe posuír o estudantado que desexa acceder a este programa e, como consecuencia, as titulacións de acceso ao programa máis idóneas e que determinan a admisión e, se é o caso, a necesidade a ou non de realizar complementos formativos por parte dos doutorandos/as.
  Poderán ser admitidos no programa estudantes que cursasen estudos de licenciatura ou grao e máster dentro dos seguintes ámbitos de coñecemento (RD 822/2021):
  -Ciencias do comportamento e psicoloxía.
  -Ciencias da educación.
  -Fisioterapia, podoloxía, nutrición e dietética, terapia ocupacional, óptica e optometría e logopedia.
  -Enfermería
  -Medicina e odontoloxía.
  -Ciencias sociais, traballo social, relacións laborais e recursos humanos, socioloxía, ciencia política e relacións internacionais.
  Unha vez considerada a carta de interese, a adecuación ás liñas de investigación e o compromiso de dirección por parte dalgún/a investigador/a do programa, terán prioridade aqueles estudantes que acrediten competencias relativas ás titulacións de "Psicoloxía", "Logopedia" e ao ámbito das "Ciencias da educación". Así mesmo, priorizarase os estudantes que accedan ao PDDPAS cos seguintes estudos de máster: 'MU en Psicoxerontoloxía', 'MU en Profesorado de Educación Secundaria Obrigatoria e bacharelato, Formación Profesional e Ensinanzas de idiomas, artísticas e deportivas', 'MU en Estudos Avanzados sobre a Linguaxe, a Comunicación e as súas Patoloxías', 'MU en Psicoloxía Aplicada', 'MU en Psicopedagoxía'. En segundo lugar, serán considerados para o acceso preferente o 'MU en Psicoloxía', 'MU en Xerontoloxía', e o 'MU en Psicoloxía Xeral Sanitaria'.

• Requisitos

  Acceso

  Os requisitos xerais de acceso e admisión son os recollidos no Real decreto 99/2011, do 28 de xaneiro polo que se regulan as ensinanzas oficiais de doutoramento, e na súa modificación polo Real decreto 576/2023, do 4 de xullo. Estes son:
  1. Con carácter xeral, para o acceso a un programa oficial de doutoramento será necesario estar en posesión dos títulos oficiais españois de grao, ou equivalente, e de máster universitario ou equivalente, sempre que se superasen, polo menos, 300 créditos ECTS no conxunto destas dúas ensinanzas.
  2. Así mesmo, poderá acceder quen se encontre nalgún dos seguintes supostos:
  a) Estar en posesión de títulos universitarios oficiais ou títulos españois equivalentes sempre que se superasen, polo menos, 300 créditos ECTS no conxunto destas ensinanzas e acreditar un nivel 3 do marco español de cualificacións para a educación superior.
  b) Estar en posesión dun título obtido conforme sistemas educativos estranxeiros pertencentes ao Espazo Europeo de Educación Superior (EEES), sen necesidade da súa homologación, que acredite un nivel 7 do marco europeo de cualificacións sempre que o dito título faculte para o acceso a estudos de doutoramento no país de expedición deste. Esta admisión non implicará, en ningún caso, a homologación do título previo de que estea en posesión o interesado nin o seu recoñecemento para outros efectos que o do acceso a ensinanzas de doutoramento.
  c) Estar en posesión dun título obtido conforme sistemas educativos estranxeiros alleos ao EEES, sen necesidade da súa homologación, logo de comprobación pola universidade de que este acredita un nivel de formación equivalente á do título oficial español de Máster universitario e que faculta no país de expedición do título para o acceso a estudos de doutoramento. Esta admisión non implicará, en ningún caso, a homologación do título previo de que estea en posesión o interesado nin o seu recoñecemento para outros efectos que o do acceso a ensinanzas de doutoramento.
  d) Estar en posesión doutro título de doutora ou doutor.
  e) Igualmente poderán accede-los titulados universitarios que, logo de obtención de praza en formación na correspondente proba de acceso a prazas de formación sanitaria especializada, superasen con avaliación positiva polo menos dous anos de formación dun programa para a obtención do título oficial dalgunha das especialidades en Ciencias da Saúde.

• Requisitos específicos

  É requisito obrigatorio para a admisión no programa de doutoramento a presentación dun informe por parte do/a estudante consistente nunha carta de referencia dun(a) profesor(a) do programa que i) avale a potencial viabilidade da futura teses no marco dunha liña de investigación do programa á que se vincule, e que ii) puidese exercer como director/a en caso de cumprir os requisitos necesarios para iso.
  Ademais, dadas as características e o nivel científico do programa de doutoramento, o/a estudante debe ter acreditado un nivel mínimo de coñecementos de inglés equivalente ao nivel B2, non só por ser a lingua común de comunicación científica a nivel internacional na actualidade senón porque parte dos cursos, tanto de formación específica como transversal, así como diversas actividades do programa poden realizarse neste idioma. O nivel de idioma acreditarase coa correspondente certificación oficial das incluídas na listaxe de acreditacións recoñecidas polo Centro de Linguas Modernas (CLM) da USC para os distintos niveis do Marco Común Europeo: https://www.usc.gal/es/servizos/clm/acreditacion/index.html.

• Criterios de admisión

  A selección de estudantes para a súa admisión no programa realizarase en función dos seguintes criterios:
  • Expediente académico (max. 70%) determinado polas cualificacións obtidas no máster (o DEA ou suficiencia investigadora).
  • Experiencia investigadora previa e os seus resultados (max. 10%): Neste punto valoraranse publicacións, comunicacións e outras contribucións científicas a congresos e a súa adecuación ás liñas de investigación do programa de doutoramento. Os candidatos deberán presentar documentación xustificativa.
  • Experiencia profesional ou de voluntariado (max. 5%): Neste punto valorarase experiencia profesional ou de voluntariado relacionada coas liñas de investigación do programa de doutoramento. Os/as candidatos/as deberán presentar documentación xustificativa (certificación de vida laboral, copia de contratos, bolsas, etc.)
  • Outros aspectos acreditados no currículo do candidato (max. 5%): Neste punto valoraranse as estadías de investigación, cursos realizados e cursos impartidos relacionados coas liñas de investigación do programa. Coñecemento de lingua estranxeira de nivel B2 ou superior e coñecemento doutros idiomas distintos da/s lingua/s materna/s.
  • Entrevista persoal (max. 10%): Valorarase motivación, actitude e aptitudes, capacidade para o traballo en equipo, e capacidade de comunicación.
  Aplicaranse os mesmos criterios para admitir a todos/as os/as estudantes independentemente de que a súa dedicación sexa a tempo completo ou parcial.

• Extinción do título

  O programa de doutoramento poderá extinguirse por algunha das seguintes causas:

  • Que non supere o proceso de renovación da acreditación establecido no artigo 10 do RD 99/2011.

  • Que non acredite o cumprimento dos requisitos establecidos pola normativa estatal ou autonómica vixente.

  • Que se formule unha proposta de extinción do programa ao abeiro dos procesos de revisión e mellora do título de acordo co procedemento aprobado pola universidade.

  • Que concorra calquera situación excepcional que impida o correcto desenvolvemento do programa de doutoramento.

  A extinción producirá os seguintes efectos:

  • Comportará a perda do seu carácter oficial e a baixa no RUCT.

  • Non se poderá matricular novo alumnado no programa de doutoramento.

  • En calquera caso todo o alumnado afectado deberá ser informado da extinción e das consecuencias desta no relativo ao desenvolvemento dos seus estudos.

  A Universidade adoptará as medidas necesarias para garantir os dereitos académicos do alumnado que estea cursando os ditos estudos nos termos establecidos na resolución de extinción do plan de estudo, e aprobará o procedemento de extinción dos programas de doutoramento no seo da universidade.

Os complementos de formación que deberán cursar estableceranse en función da formación previa do/a estudante e serán tales que lle permitan alcanzar as competencias necesarias para o bo desenvolvemento da súa tese doutoral dentro do programa de doutoramento.
Estarán libres de cursar créditos formativos complementarios aqueles estudantes que accedan a través da licenciatura en psicoloxía ou psicopedagoxía. Así mesmo, estarán libres de cursar estes créditos complementarios os estudantes cos seguintes títulos de máster: 'MU en Psicogerontoloxía', especialidade de orientación do 'MU en Profesorado de Educación Secundaria Obrigatoria e bacharelato, formación profesional e ensinanzas de idiomas, artísticas e deportivas', 'MU en Estudios Avanzados sobre a Linguaxe, a Comunicación e as súas Patoloxías', 'MU en Psicoloxía Aplicada',  'MU en Psicopedagoxía', 'MU en Psicoloxía', e 'MU en Psicoloxía Xeneral Sanitaria'. A CA valorará a necesidade de cursar créditos complementarios para outros títulos de master nos que non se acrediten convenientemente competencias propias dos ámbitos de "ciencias do comportamento e psicoloxía" e "ciencias da educación".
Estes complementos de formación poderán ser de materias ou módulos de máster e grao e, deberanse superar no período inicial de desenvolvemento da teses, nun prazo máximo dun curso académico e para efectos de prezos públicos e de concesión de bolsas e axudas ao estudo, a consideración de formación de nivel de doutoramento. 
Estas competencias adquiriranse cursando materias, ata un máximo de 15 créditos ECTS, en tres ámbitos básicos de formación: deseños e métodos de investigación, Análise de datos, e Manexo de bases de datos e elaboración de informes científicos, dos seguintes graos e/ou másteres ofertados nas universidades de Santiago de Compostela e A Coruña.
-    G2011107 – Deseños de investigación en Psicoloxía (Grao en Psicoloxía): 6 ECTS
-    G3091103 / G3081102- Metodoloxía de investigación en Ciencias Sociais e da Educación (Grao en Educación Social / Grao en Pedagoxía): 6 ECTS
-    G3091325 - Métodos e técnicas na investigación socioeducativa (Grao en Educación Social): 6 ECTS
-    P2021218 - Metodoloxía da Investigación en Xerontoloxía (Máster Universitario en Xerontoloxía): 5 ECTS
-    P2151201 - Deseños de investigación aplicados á psicoloxía da saúde (Máster Universitario en Psicoloxía Xeral Sanitaria): 3 ECTS
-    P2171201 - Competencias en investigación psicoxerontolóxica (Máster Universitario en Psicogerontoloxía): 3 ECTS
-    P2171202 – Bioética e deontoloxía (Máster Universitario en Psicogerontoloxía): 3 ECTS
-    P2171204 Metodoloxía cuantitativas e cualitativas na investigación psicoxerontolóxica (Máster Universitario en Psicogerontoloxía): 3 ECTS
-    G2011102- Análise de datos en Psicoloxía (Grao en Psicoloxía): 6 ECTS
-    G2011229 - Análise multivariantes (Grao Psicoloxía): 4.5 ECTS
-    P3411103- Medida e análise de datos en psicoloxía (Máster Universitario en Psicoloxía): 4.5 ECTS
-    P2151202 - Modelos multivariados de análise de datos aplicados á psicoloxía da saúde (Máster Universitario en Psicoloxía Xeral Sanitaria): 3ECTS
 

• Psicoloxía da saúde

  Profesores	Área
  Montserrat Durán Bouza	Escola de Doutoramento Internacional
  Carmen De Labra Pinedo	Escola de Doutoramento Internacional
  Blanca Laffon Lage	Escola de Doutoramento Internacional
  Rosa María Fernández García	Escola de Doutoramento Internacional
  María Ángeles González Fernández	Escola de Doutoramento Internacional
  Adriana Ávila Álvarez	Escola de Doutoramento Internacional
  Aliciagloria Risso Migues	Escola de Doutoramento Internacional

• Envellecemento psicolóxico e demencias

  Profesores	Área
  Onesimo Juncos Rabadan	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Vanessa Blanco Seoane	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  David Facal Mayo	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Arturo Jose Pereiro Rozas	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Cristina Lojo Seoane	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Susana Cid Fernandez	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  María Campos Magdaleno	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Sabela Carme Mallo López	Psicoloxía Evolutiva e da Educación

• Aprendizaxe escolar, rendemento e benestar psicolóxico

  Profesores	Área
  María Adelina Guisande Couñago	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Silvia López Larrosa	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Antonio Valle Arias	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Susana Rodríguez Martínez	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Isabel Piñeiro Aguín	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)

• Dificultades da aprendizaxe e necesidades educativas específicas

  Profesores	Área
  Eva María Taboada Ares	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Rosa María Rivas Torres	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Patricia Maria Iglesias Souto	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Santiago Lopez Gomez	Psicoloxía Evolutiva e da Educación

• Desenvolvemento da linguaxe oral, escrita e as súas alteracións

  Profesores	Área
  Miguel Perez Pereira	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Manuel Peralbo Uzquiano	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Juan Carlos Brenlla Blanco	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Anastasiia Ogneva	Psicoloxía Evolutiva e da Educación

• Desenvolvemento psicosocial, axuste e progreso académico en periodos evolutivos transicionais

  Profesores	Área
  Carolina Tinajero Vacas	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Jose Eulogio Real Deus	Metodoloxía das Ciencias do Comportamento
  Maria Del Carmen Torres Maroño	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Zeltia Martínez López	Psicoloxía Evolutiva e da Educación
  Maria Emma Mayo Pais	Psicoloxía Evolutiva e da Educación

• Psicoloxía da saúde

  Profesores	Área
  Montserrat Durán Bouza	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Carmen De Labra Pinedo	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Rosa María Fernández García	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Ricardo Antonio García Mira	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)
  Adriana Ávila Álvarez	Escola de Doutoramento Internacional da USC (EDIUS)

O obxectivo fundamental do programa é o de desenvolver competencias investigadoras nos ámbitos relacionados coas dúas liñas de investigación que se propoñen e os equipos que as conforman (i. e, manexo de bases de datos e revisión documental, planificación e implementación de deseños experimentais, avaliación psicolóxica e recollida de información, análise cualitativa e cuantitativa de datos, redacción e defensa de informes científicos e traballo en equipo multidisciplinar en grupos nacionais e internacionais).

A implantación dun Programa de Doutoramento en Desenvolvemento Psicolóxico, Aprendizaxe e Saúde xurdiu como unha proposta da área de coñecemento de psicoloxía evolutiva e da educación da USC e a UDC á necesidade de dispor dun programa para a formación de doutores en Ciencias Sociais e do Comportamento co propósito de dar resposta a unha serie de necesidades formativas, científicas e de investigación constatables no Sistema Universitario de Galicia (SUG), no ámbito do desenvolvemento psicolóxico humano, a aprendizaxe e a educación, así como o estudo de factores que poidan afectar o axuste psicolóxico e á saúde ao longo do ciclo vital das persoas. Estímase que a oferta dun Programa de Doutoramento Interuniversitario en Desenvolvemento Psicolóxico, Aprendizaxe e Saúde entre ambas as universidades, coordinado pola USC, era fundamental para o desenvolvemento da investigación neste ámbito en Galicia.
O Programa de Doutoramento en Desenvolvemento Psicolóxico, Aprendizaxe e Saúde pretende : (a) unha formación multidisciplinar dos/as investigadores/ as nos complexos tópicos de investigación que afronta actualmente a Psicoloxía, (b) un aumento da oferta de liñas de investigación ós estudiantes da universidades conviadas, e (c) unha reducción-centralización do aparello administrativo das universidades baixo o paraugas das denominadas Escolas de Doutoramento.

• Competencias básicas

  • Comprensión sistemática dun campo de estudo e dominio das habilidades e métodos de investigación relacionados co devandito campo

  • Capacidade de concibir, deseñar ou crear, pór en práctica e adoptar un proceso substancial de investigación ou creación

  • Capacidade para contribuír á ampliación das fronteiras do coñecemento a través dunha investigación orixinal

  • Capacidade de realizar unha análise crítica e de avaliación e síntese de ideas novas e complexas

  • Capacidade de comunicación coa comunidade académica e científica e coa sociedade en xeral acerca dos seus ámbitos de coñecemento nos modos e idiomas de uso habitual na súa comunidade científica internacional

  • Capacidade de fomentar, en contextos académicos e profesionais, o avance científico, tecnolóxico, social, artístico ou cultural dentro dunha sociedade baseada no coñecemento.
  • Capacidade de fomentar a Ciencia Aberta e a Ciencia Cidadá, conforme o artigo 12 da Lei orgánica 2/2023, do 22 de marzo, como modo de contribuír á consideración do coñecemento científico como un ben común, mediante a avaliación de actividades transversais levadas a cabo pola doutoramento ou o doutorando relacionadas con diferentes dimensións da ciencia aberta e a ciencia cidadá, así como a capacitación adquirida en sendas disciplinas en formato de microcredenciais ou similar.

• Competencias específicas

  • ET01. Capacidade para adecuar ao compromiso ético establecido no Código Deontolóxico do psicólogo o proxecto de investigación e os informes científicos xerados na práctica investigadora
  • ET02. Capacidade para analizar e comprender de xeito crítico, e expoñer sinteticamente, oralmente e por escrito nos idiomas que se usan habitualmente na comunidade científica, as múltiples e complexas achegas teóricas sobre o tópico de investigación elixido no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde
  • ET03. Capacidade para elaborar e poñer en práctica un deseño metodolóxico completo dunha investigación novedosa, tanto en equipo como de xeito autónomo nun contexto internacional ou multidisciplinar, a través dunha investigación orixinal que permita xerar innovación e emprendemento no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde
  • ET04. Dispoñer da habilidade para realizar procuras de información relevante e xerar coñecemento científico en ámbitos do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde na que esta escasea e ser capaz de comunicala á comunidade científica e á sociedade, e formular xuízos con información limitada
  • ET05. Capacidade para responder a preguntas crave, enfrontarse á resolución de problemas complexos de xeito novedoso e innovador e defender as solucións propostas no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde.

• Outras competencias

  - Capacidade para adecuarlle ao compromiso ético establecido no Código deontolóxico do psicólogo o proxecto de investigación e os informes científicos xerados na práctica investigadora.
  - Capacidade para analizar e comprender de maneira crítica, e expoñer sinteticamente, oralmente e por escrito nos idiomas que habitualmente se usan na comunidade científica, as múltiples e complexas achegas teóricas sobre o tópico de investigación elixido no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde.
  - Capacidade para elaborar e pór en práctica un deseño metodolóxico completo dunha investigación nova, tanto en equipo como de maneira autónoma nun contexto internacional ou multidisciplinar, a través dunha investigación orixinal que permita xerar innovación e emprendemento no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde.
  - Dispoñer da habilidade para realizar buscas de información relevante e xerar coñecemento científico en ámbitos do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde en que esta escasea e ser capaz de comunicala á comunidade científica e á sociedade, e formular xuízos con información limitada.
  - Capacidade para responder a preguntas clave, enfrontarse á resolución de problemas complexos de maneira novidosa e innovadora e defender as solucións propostas no ámbito do desenvolvemento psicolóxico, a aprendizaxe e/ou a saúde.

O estudante doutorado no PDDPAS posúe competencias para a realización de actividades de investigación de acordo cos orzamentos de fiabilidade e validez recollidos nos estándares actuais establecidos nas ciencias do Comportamento e Psicoloxía. Adquire compromiso coa xeración ética e aberta de novos coñecementos que se atopan á vangarda da liña de investigación pola que opta. O perfil de egresado/a será o dun investigador/a, de alto nivel, especializado en investigación básica en problemas psicolóxicos, psicosociais e socioculturais con competencias profesionais para:
1. Xerar e liderar proxectos de investigación orixinais que cumpran con estándares internacionais éticos e de calidade científica.
2. Comunicar de maneira efectiva os resultados das súas investigacións en medios científicos e non especializados, tanto nacionais como internacionais.
O PDDPAS está comprometido co impulso da modalidade de doutoramento industrial e, actualmente, temos matriculada á primeira estudante que realiza a súa teses nesta modalidade a través do convenio asinado coa empresa ENVITA DIXITAL para a validación de tecnoloxía asistencial dirixida a adultos maiores.
O PDDPAS habilita competencialmente aos seus doutorandos/as para a realización de investigación básica e aplicada en institucións de I+D+i públicas e privadas orientadas ao deseño e validación de produtos de avaliación e intervención psicolóxica relacionadas coas liñas de investigación nas que se organiza o PD.

Para dar cobertura a tódolos requirimentos da actividade investigadora, ademais dos recursos propios dos centros nos que desenvolven a súa actividade os doutorandos, a USC conta con unidades de carácter centralizado que prestan os seus servicios a departamentos e grupos de investigación entre os que cabe sinalar:

A Biblioteca Universitaria que é unha unidade funcional concibida como un centro de recursos bibliográficos para a docencia, a investigación, o estudo e a aprendizaxe, ofrece servizos como os seguintes:

• Bases de datos reunidas

• Revistas electrónicas

• Sumarios electrónicos

• Servizo de préstamo interbibliotecario

Na súa condición de arquivo histórico, o Arquivo universitario constitúe unha unidade funcional de apoio á investigación e á docencia. Está constituído por fondos documentais propios ou en depósito.

A Rede de Infraestruturas de Apoio á Investigación e Desenvolvemento Tecnolóxico (RIAIDT) é a estrutura organizativa que integra as infraestruturas instrumentais de uso común que prestan servizos de apoio á investigación da USC. O obxectivo da RIAIDT é darlle unha maior unidade e operatividade aos recursos de apoio á investigación cos que conta a USC.

O Área de Tecnoloxías da Información e a Comunicación (ATIC) da USC ten a misión de deseñar, planificar, xestionar, administrar e asegurar as infraestruturas e servizos basados en tecnoloxías da información e comunicación (TIC) prestados á comunidade universitaria nos ámbitos da docencia, a investigación e a xestión administrativa.

O respecto á diversidade e o desenvolvemento de políticas activas de incorporación e integración de estudantes con necesidades especiais son dous principios e liñas de actuación recollidos na Memoria de Responsabilidade Social da USC. Para tal efecto, o Servizo de Participación e Integración Universitaria se encarga da coordinación, en colaboración cos distintos centros e entidades, e posta en marcha das actuacións necesarias para favorecer a igualdade entre todos os membros da comunidade universitaria.

Outros recursos:

Centro de tecnologías para el Aprendizaje (CeTA)

Redes de aulas de informática

Área de gestión de infraestructuras

Servicio de medios audiovisuales

Servicio de prevención de riesgos

Unha descrición máis detallada dos recursos materiais está dispoñible no número 7 da Memoria do título.