Intervención familiar sistémica

- Introducir ao estudante na orientación teórica da intervención familiar, partindo da evolución histórica das ideas que dominaron o panorama da intervención familiar para acabar describindo os principais modelos en intervencións familiares.

- Saber diferenciar a Intervención Familiar Sistémica doutros modelos de intervención psicolóxica

- Ser capaz de enumerar os principais enfoques que forman o panorama da intervención familiar e saber describir os principais modelos en intervencións familiares.

- Saber apreciar las diferencias desde unha perspectiva Sistémica dos diferentes enfoques, técnicas e as aplicacións aos diferentes trastornos.

- Saber desenvolver obxectivos de intervención específicos ante casos concretos e planificar as estratexias e técnicas adecuadas desde a perspectiva sistémica

Estes obxectivos ven subliñados polas clases prácticas nas que se utilizan estratexias de "role-play" e visionado de gravacións de intervencións en diferentes trastornos.

1. ORIXES DA INTERVENCION FAMILIAR
1. A aparición do formato conxunto.

2. Os SUPOSTOS SISTÉMICOS
1. Noción de sistema.
2. Circularidad.
3. Enfoque relacional.
4. Proceso-Interdependecia.

3. INTERVENCION FAMILIAR ESTRATÉXICA
1. A contribución de M. Erickon.
2. O enfoque de Jay Haley.
a. Intervencións paradoxais.

4. INTERVENCION FAMILIAR DO GRUPO DE MILAN
1. A evolución do Grupo de Milan.
2. Neutralidad, construción de hipótese e circularidad.
3. A entrevista como intervención.

5. O MODELO DE INTERVENCION BREVE DO MRI
1. Cambio1 e Cambio 2.
2. Máis do mesmo.
3. Relación problema/técnica.

6. O MODELO DE INTERVENCION CENTRADO NAS SOLUCIÓNS
1. Cooperación.
2. Excepcións e cambio pre-tratamento.

7. INTERVENCION FAMILIAR ESTRUTURAL
1. Supostos do modelo estructural.
2. Desafío ao síntoma, estrutura e realidade.

8. ANALISIS COMPARATIVO DOS MODELOS DE INTERVENCION SISTEMICOS
1. Directividad vs. Neutralidad
2. Papel da Familia
3. Descrición vs. Prescripción

Bibliografía básica e complementaria

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:

DE SHAZER, S.: Claves Para la Solución en Terapia Breve. Barcelona: Paidos, 1986.
FISCH, R; WEAKLAND, J y SEGAL, L. La Táctica del Cambio.Barcelona: Herder, 1984.
HALEY, L. Terapia para Resolver Problemas. Buenos Aires: Amorrortu, 1980.
MINUCHIN, S.: Técnicas de Terapia Familiar. Barcelona: Paidós, 1984.
WATZLAWICK, P. Cambio. Barcelona: Herder, 1976.
WATZLAWICK, P. et al. Teoría de la Comunicación Humana. Barcelona: Herder, 1981.

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA:

Ackerman, N. (1970). Teoría y práctica de la terapia familiar. Buenos Aires: Proteo.
Andolfi, M.(1987). Terapia familiar. Barcelona: Paidós.
Bandler, R. y Grinder, J. (1980). La estructura de la magia, Santiago de
Bateson, G.(1976). Pasos hacia una ecología de la mente, Buenos Aires: Lohe.
Beyebach, M. (2006). 24 Ideas para una terapia Breve. Barcelona: Herder.
Beyebach, M y Herrero, M (2011). ; 200 tareas en terapia breve. Barcelona, Herder.
Beyebach, M. y Rodríguez-Arias, J.L. (comps.) (1989). Lecturas de terapia familiar. Salamanca: Kadmos.
Boscolo, L. y Cecchin G. (1989). Terapia familiar sistémica de Milán: Teoría y práctica. Buenos Aires: Amorrortu.
Boszormeny-Nagy, I. (1976). Terapia familiar intensiva. México: Trillas.
Boszormeny-Nagy, I. (1983). Lealtades invisibles. Buenos Aires: Amorrortu.
Bowen, M.L. (1991). De la familia al individuo. Barcelona: Paidós.
de Shazer, S. (1991). Putting difference to work. New York: Norton.
de Shazer, S. (1999). En un origen las palabras eran magia. Barcelona: Gedisa.
Fischman, H.C. (1984). Tratamiento de adolescentes con problemas. Barcelona: Paidós.
Haley, J. (1972). Tácticas de poder de Jesucristo y otros ensayos. Buenos Aires : Tiempo Contemporáneo.
Haley, J. (1971). Estrategias en Psicoterapia. Barcelona : Ediciones Toray,
Haley, J. (1984). Terapia de ordalia para modificar la conducta. Buenos Aires : Amorrortu.
Haley, J. (1974). Tratamiento de la familia. Barcelona: Toray.
Haley, J. (1980). Terapia no convencional. Las técnicas psiquiátricas de Milton H. Erickson. Buenos Aires: Amorrortu.
Haley, J. (1980). Terapia para resolver problemas. Buenos Aires: Amorrortu.
Haley, J. (1985). Trastornos de la emancipación juvenil y terapia familiar. Buenos Aires: Amorrortu.
Hoffman, L. (1987). Fundamentos de la Terapia Familiar. México: Fondo de Cultura Econíomica
Imber-Black, E. y Roberts, J. (1990). Rituales terapéuticos y ritos en la familia. Barcelona: Gedisa.
Keeney, B. y Ross, J. (1987) Construcción de terapias familiares sistémicas. Buenos Aires: Amorrortu.
Keeney, B.P. (1987). Estética del cambio. Barcelona: Paidós.
Kim Berg, I. y Stanton, J. (1996). Trabajando con el problema del alcohol. Barcelona: Gedisa
Madanes, C. (1984). Terapia familiar estratégica. Buenos Aires: Amorrortu.
Minuchin, S. (1982). Familias y terapia familiar Buenos Aires: Gedisa.
Minuchin, S. (1984). Calidoscopio familiar. Barcelona: Paidós.
Minuchin, S., Lee, W. y Simon, G. (1998). El arte de la terapia familiar. Barcelona: Piados.
Nardone, G., y Watzlawick, P. (1983). El arte del cambio. Barcelona: Herder.
Navarro Góngora, J. (1992). Técnicas y programas en Terapia Familiar. Barcelona: Paidós.
Navarro Góngora, J. y Beyebach, M. (1995). Avances en terapia familiar sistémica. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon W.H. y Weiner-Davis M. (1990). En busca de soluciones. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon W.H. (2001). Desarrollar posibilidades. Barcelona: Paidós.
O’Hanlon, W.H. (1989). Raices profundas. Principios básicos de la terapia y de la hipnosis de Milton Erickson. Buenos Aires: Paidós.
O’Hanlon, W.H., y Weiner-Davis M. (1990). En busca de soluciones. Barcelona: Paidós.
Rosen, S. (1986). Mi voz irá contigo: los cuentos didácticos de Milton H. Erickson. Buenos Aires: Paidós.
Satir, V. (1983). Terapia familiar conjunta. México: La Prensa Mexicana.
Selekman, M. (1996). Abrir caminos para el cambio. Barcelona: Gedisa.
Selvini-Palazzoli, M. (1990). Los juegos psicóticos en la familia. Barcelona: Paidós.
Selvini-Palazzoli, M., Boscolo L., Cecchin, G. y Prata, G. (1988). Paradoja y Contraparadoja. Barcelona: Paidós.
Sluzki, C. (1996). La red social: frontera de la práctica sistémica. Barcelona. Gedisa.
Watzlawick, P. (1988). La realidad inventada. Barcelona: Gedisa, 1988.
Watzlawick, P. (1989). El arte de amargarse la vida. Barcelona: Herder. (Comentario de ATFA)
Whitaker, C. y Bumberry, W.M. (1988). Danzando con la familia. Barcelona: Paidós.
Whitaker, C. (1992). Meditaciones nocturnas de un terapeuta familiar. Barcelona: Paidós.
White, M. y Epston, D. (1993). Medios narrativos para fines terapéuticos. Barcelona: Gedisa
White, M. (1994). Guías para una terapia familiar sistémica. Barcelona: Gedisa.
White, M. (2002). El enfoque narrativo en la experiencia de los terapeutas. Barcelona: Gedisa.
White, M. (2002). Reescribir la vida: entrevistas y ensayos. Barcelona: Gedisa.
Wittezaele, J.J. y García, T. (1994). La escuela de Palo Alto. Historia y evolución de las ideas esenciales.
Zeig, J.K. (1985). Un seminario didáctico con Milton H. Erickson. Buenos Aires: Amorrortu.

BÁSICAS E XERAIS

CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos
CG1 - Adquirir, desenvolver e poñer en práctica un concepto de saúde integral, que contemple os compoñentes biopsicosociales da mesma, de acordo coas directrices establecidas pola OMS
CG2 - Coñecer en profundidade a natureza psicolóxica do comportamento humano, así como os factores sociais e biolóxicos que poden afectalo.
CG7 - Planificar, realizar e, no seu caso, supervisar o proceso de avaliación psicolóxica do comportamento humano e dos factores psicolóxicos asociados cos problemas de saúde para establecer a avaliación dos mesmos.
CG8 - Deseñar, desenvolver e, no seu caso, supervisar e avaliar plans e programas de intervención psicolóxica, en función da avaliación psicolóxica e das variables de tipo individual e social que concorran en cada caso.
CG9 - Mostrar habilidades de comunicación interpersoal e de manexo das emocións adecuadas para unha interacción efectiva cos pacientes, familiares e coidadores nos procesos de identificación do problema, avaliación, comunicación do diagnóstico e intervención e seguimento psicolóxicos.
CG11 - Axustarse ás obrigacións deontolóxicas da Psicoloxía no ámbito sanitario, mostrando un compromiso ético e profesional cos valores de igualdade de oportunidades, de respecto á diversidade e de resolución pacífica dos conflitos.


TRANSVERSAIS
CT5 - Saber desenvolver o seu traballo desde a perspectiva da calidade e a mellora continua, coa capacidade autocrítica necesaria para un desempeño profesional responsable.

ESPECÍFICAS
CE2 - Ser capaz de planificar e desenvolver unha sesión de avaliación e intervención, establecendo hipótese das que deducir enunciados contrastables.
CE5 - Saber elixir e aplicar as técnicas de intervención psicolóxica máis adecuadas de acordo coa súa finalidade (prevención, rehabilitación, consello, asesoramento etc.).
CE6 - Saber planificar e desenvolver unha intervención psicolóxica, establecendo obxectivos pertinentes e realistas en función das características do problema e o contexto.
CE8 - Saber proporcionar retroalimentación aos destinatarios de forma adecuada e precisa co fin de implicalos nas distintas fases do proceso de avaliación e intervención psicolóxicas.

A metodoloxía de ensinanza é a clase maxistral participativa. Todos os contidos están configurados como presentacións 'power point'. Non hai un tempo determinado por tema, xa que os temas teñen amplitudes diferentes e o ritmo de exposición depende das intervencións dos alumnos e do seu propio interese en afondar en cada tema. Ademais das clases prácticas, en cada clase preséntanse tres ou catro casos clínicos para apoiar a descrición conceptual do temario.

A cualificación final realízase tendo en conta catro aspectos:

1. Exame Final. Supón un 60% da nota. É imprescindible superalo para aprobar a asignatura. É un exame de preguntas TIPO TEST. Realízase a final do curso. Unha terceira parte das preguntas baséanse nas exposicións en clases magistrales, desenvolvementos técnicos en sesións de role-play en clases prácticas, ou de exposicións en clase, mentres que as aproximadamente as dúas terceiras partes restantes son preguntas sacadas dos libros obligatorios

2. Clases Prácticas. Ata un 10% da nota final pode adquirirse mediante a participación nas clases prácticas da asignatura. .

3. Clases Teóricas. Ata un 10% da nota final pode adquirirse mediante cinco controles de asistencia que se realizasen sen previo aviso ao longo do curso ás clases teóricas.O alumno sen faltas de asistencia obterá 0,5 puntos que supón un 5% da nota final. Cada falta de asistencia será penalizada con 0,10 puntos.

4. Traballos Voluntarios. Exposición dun traballo de documentación que pode ser realizado ben individualmente, ou ben en equipo, aceptados polos profesores. Supón un 20% da nota final.

Asistencia a Cursos e Seminarios. A asistencia a actividades formativas externos á asignatura, relacionados coa formación clínica, poden axudar a compensar unha puntuación obtida por baixo do máximo nos apartados 2, 3 e 4.

Considérase que o alumno necesita dedicar un total de 50 horas de estudo e de traballo persoal para superar a materia.
Elaboración de informes (prácticas, etc.): 10h.
Actividades de estudo: 31h.
Elaboración de traballos (individuais e/ou en grupo): 10h.