Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 90 Clase Expositiva: 30 Clase Interactiva: 30 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
Áreas: Zooloxía
Centro Escola Politécnica Superior de Enxeñaría
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
• Recoñecemento da influencia dos distintos grupos animais na arquitectura da paisaxe.
• Describir a paisaxe dun territorio determinado en función dos seus elementos faunísticos.
• Aplicar criterios zoológicos na planificación, conservación e xestión sostible da paisaxe.
A memoria do título contempla para esta materia os seguintes contidos:
Fauna: diversidade. Arquitectura e bioloxía animal. Requirimentos, estratexias e comportamento animal. Importancia dos diferentes grupos faunísticos nos distintos ecosistemas. A fauna silvestre como recurso natural. Fauna urbana: parques e xardíns. Conservación da diversidade faunística. Zoogeografía. Fauna autóctona, alóctona e invasora. Recoñecemento de especies animais en espazos verdes. Funcións e impactos da fauna silvestre nos ecosistemas. Avaliación da fauna silvestre: mostraxes, censos, trampeo, rastros e restos fecais. Relacións entre a fauna e a paisaxe.
Estes contidos desenvolveranse nas clases expositivas e interactivas de acordo co seguinte temario:
TEORÍA (30 h)
BLOQUE 1.- Elementos faunísticos da paisaxe (14h)
- Tema 1.- Introdución: relación entre fauna e paisaxe. (1 h)
- Tema 2.- Elementos básicos de zoología: arquitectura animal e modelos de organización corporal. Principios de nomenclatura e taxonomía zoolóxica. (2 h)
- Tema 3.- Sistemática faunística e caracterización dos principais grupos animais: Invertebrados non artrópodos (3 h), Artrópodos (4 h), Cordados (4 h).
BLOQUE 2.- Conservación e xestión (8h)
- Tema 4.- Elementos básicos de zooxeografía. (2 h)
- Tema 5.- Especies autóctonas, alóctonas e invasoras. (2 h)
- Tema 6.- Xestión da diversidade. (2 h)
- Tema 7.- Manexo da paisaxe para a conservación. (2 h)
BLOQUE 3.- Influenzas da fauna na paisaxe (4 h)
- Tema 8.- Rastros, pegadas e sinais. Métodos de censo faunístico. (1 h)
- Tema 9.- Influenza na arquitectura da paisaxe: fauna edáfica, herbívoros, polinizadores. (2 h)
- Tema 10.- Resilvestramento e reintrodución de fauna. (1h)
BLOQUE 4.- Influenzas da paisaxe na fauna (4 h)
- Tema 11.- Conectividade do hábitat e poboacións de fauna silvestre. (2 h)
- Tema 12.- Modificación da paisaxe e fauna. (2 h)
SEMINARIOS (6 h)
1.- Visionado de material audiovisual relativo aos contidos da materia. (2 h)
2.- Preparación das saídas de campo. (2 h)
3. Elaboración e presentación dos traballos de curso. (2 h)
PRÁCTICAS DE CAMPO (24 h)
Faranse saídas ao campo segundo dispoñibilidade.
Básica
- BOENIGK, J., WODNIOK, S., & GLÜCKSMAN, E. (2015).- Biodiversity and earth history. Springer.
- CAPDEVILA, L., IGLESIAS, A., ORUETA, J.F.& ZILETTI, B. (2006). Especies Exóticas Invasoras: Diagnóstico y bases para la prevención y el manejo. Ministerio Ministerio de Medio Ambiente, OAPN
- GONZÁLEZ BERNÁLDEZ, F. (1981).- Ecología y paisaje. Blume, Madrid.
- HICKMAN, J.R.; CLEVELAND, P.; KEEN, S.L.; EISENHOUR, D.J.; LARSON, A.; L´ANSON, H. (2021).- Principios integrales de Zoología. Servet Edra, Zaragoza, 924 pp.
- HOLTMEIER, F-K (2015).- Animals’ Influence on the Landscape and Ecological Importance. Natives, Homecomers, Newcomers. Springer, London, 522 pp.
- LOMOLINO, M.V.; RIDDLE, B.T.; WHITTAKER, R.J. & BROWN, J.H. (2010).- Biogeography (4ª edición). Sinauer Ass. Sunderland.
- OMEDES, A.; SENAR, J. C. y URIBE, F. (1997).- Animales de nuestras ciudades. Guía ilustrada de la fauna urbana de la Península Ibérica y Baleares. Planeta, Barcelona, 340 pp.
- OTERO, J. C. (2020).- La geografía de la vida: la biogeografía. McGraw Hill-Interamericana editorial Aula Magna, 510 pp.
- URBANIK, J. & JOHNSTON, C. (Eds.) (2017). - Humans and Animals: A Geography of Coexistence. ABC-CLIO.
- VILÁ, M.; VALLADARES, F.; TRAVESET, A.; SANTAMARÍA, L. y CASTRO, P. (coords.) (2006).- Invasiones biológicas. CSIC, 215 pp.
Complementaria
- BALLESTEROS, F. (1998).- Las especies de caza en España. Biología, Ecología, Conservación. Ed. Estudio y Gestión del Medio, Oviedo, 313 pp.
- BANG, P. & DAHLSTROM, P. (1999).- Huellas y Señales de los animales de Europa. Omega, Barcelona, 264 pp.
- BELMANN, H. (2019).- Guía de campo de los insectos. Omega, Barcelona, 448 pp.
- BROWN, R. & FERGUSON, J. (2003).- Huellas y señales de las aves de España y Europa. Omega, Barcelona, 1994, 334 pp.
- CASTELLS, A. Y MAYO, M. (1993).- Guía de los mamíferos en libertad de España y Portugal. Pirámide, Madrid, 470 pp.
- DE JUANA, E. (2016).- Aves de España. Omega.
- JONSSON, L. (1994).- Aves de Europa, con el Norte de África y el Próximo Oriente. Omega, Barcelona, 1994, 560 pp.
PRIMACK, R.B & VIDAL, O. (2020).- Introducción a la biología de la conservación. Ed. FCE. Fondo de cultura económica.
- RODRÍGUEZ SÁNCHEZ, J.L. (1993).- Guía de campo de los mamíferos terrestres de España. Omega, Barcelona, 314 pp.
- SALVADOR, A.; PLEGUEZUELOS, J. M. Y REQUES, R. (2021).- Guía de los anfibios y reptiles de España. Asociación Herpetológica Española, Madrid, 341 pp.
- TELLERÍA, J. L. (1986).- Manual para el censo de los vertebrados terrestres. Ed. Raíces, Madrid, 278 pp.
- TELLERÍA, J.L. (2012).- Introducción a la conservación de las especies. Tundra ediciones.
Competencias
Nesta materia o alumnado adquirirá ou practicará unha serie de competencias xenéricas, desexables en calquera titulación universitaria; e outras específicas, propias do graduado en Paisaxismo. Dentro do cadro de competencias que se deseñou para a titulación, traballaranse as seguintes:
Competencias básicas e xerais:
• CB1 - Que os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
• CB2 - Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
• CB3 - Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
• CB4 - Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
• CB5 - Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
• CG5 - Coñecemento en materias básicas, científicas e tecnolóxicas que permitan unha aprendizaxe continua, así como unha capacidade de adaptación a novas situacións.
Competencias transversais:
• CT1 - Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma. Capacidade de análise e síntese. Capacidade para o razoamento e a argumentación. Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible. Capacidade para realizar unha exposición en público de forma clara, concisa e coherente.
• CT2 - Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida. Habilidade no manexo de tecnoloxías da información e da comunicación (TIC). Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada. Utilización de información bibliográfica e da internet.
• CT3 - Desenvolverse para o exercicio dunha cidadanía respectuosa coa cultura democrática, os dereitos humanos e a perspectiva de xénero. Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de forma colectiva.
• CT8 - Entender a importancia da cultura emprendedora e coñecer os medios ao alcance das persoas emprendedoras.
Competencias específicas:
• CE09/CE55 - Coñecemento adecuado da ecoloxía, a sustentabilidade e os principios de conservación de recursos enerxéticos e ambientais.
• CE20 - Capacidade para elaborar catálogos, atlas, estudos e informes ambientais, paisaxísticos e de corrección de impactos ambientais.
DOCENCIA PRESENCIAL
Expositiva
- Clases expositivas: competencias traballadas CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 e CE20.
As clases maxistrais consistirán na explicación, coa axuda dos medios audiovisuais que se consideren apropiados, dos contidos da materia reflectidos na guía docente.
Interactiva
- Seminarios: competencias traballadas CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 e CE20.
A docencia interactiva de seminario é unha actividade complementaria á docencia expositiva e ao resto de docencia interactiva. Pode ser impartida por persoal académico ou por estudantes, baixo a supervisión dos primeiros, ou ben ocasionalmente por expertos invitados.
- Prácticas de campo: competencias traballadas CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 e CE20.
Servirán para ilustrar os contidos teóricos da materia e estarán orientadas principalmente a que o alumno coñeza de forma práctica a interacción fauna-paisaxe así como a diversidade presente en diferentes modelos paisaxísticos.
- Tutorías en grupo: competencias traballadas CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 e CE20.
Utilizaranse para facer un seguimento aos alumnos en relación, principalmente, coa realización dos informes das prácticas de campo así como dos traballos de curso.
Ademais, resolveranse todas as cuestións que os alumnos poidan expor.
Campus Virtual
Os recursos proporcionados pola USC e a UDC serán empregados para que o alumnado poida dispoñer da documentación necesaria para o seguimento e preparación da materia, así como para a comunicación de novidades por parte do profesorado. Así mesmo, mediante a utilización do Campus Virtual o alumno deberá responder os cuestionarios e enviar tarefas como parte do seu proceso de aprendizaxe e avaliación continua.
O traballo do alumnado avaliarase continuamente e periodicamente mediante diversos mecanismos, que se explican e complementan cunha proba final de coñecemento.
Avaliación continua (50% da nota final):
- Asistencia e participación nas clases teóricas, seminarios e tutorías en grupos reducidos (10% da cualificación final).
- Memoria escrita das prácticas de campo realizadas (asistencia e presentación obrigatoria para aprobar a materia, poderá achegar ata un 20% da cualificación final).
- Elaboración de traballos de seminario e exposición dos mismos (10% de la cualificación final).
- Enchemento de cuestionarios de preguntas test que estarán dispoñibles no Campus Virtual ao longo do curso durante un período limitado de tempo (10% da cualificación final).
Competencias avaliadas: CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 y CE20
Proba final de coñecementos (50% de la nota final):
- Realizarase un exame final dos contidos teóricos de toda a materia na data que estableza o centro. Será obrigatoria a súa realización para superar a materia e a cualificación obtida será complementaria da avaliación continua. Para superar esta proba débese alcanzar, polo menos, a cualificación de 5 sobre 10; nota mínima para valorar e ter en conta o resto das actividades na cualificación final da materia.
Competencias avaliadas: CG5, CT1, CT2, CT3, CT8, CE09 y CE20.
- Para superar a materia será imprescindible realizar as prácticas de campo así como a proba final de coñecementos e alcanzar como mínimo o 50% da cualificación total posible.
- Só obterán a cualificación de NON PRESENTADO os alumnos que non participen en ningunha das seguintes actividades avaliables: elaboración de traballos, memoria das prácticas, enchemento de cuestionarios, proba final de coñecementos.
- As cualificacións obtidas nos diferentes apartados de avaliación terán vixencia durante o curso académico no que se avalían, de maneira que non contribuirán á cualificación final en cursos sucesivos aínda que puidesen xustificar que se cumprimentaron.
- Os alumnos repetidores non se rexerán polo sistema de avaliación indicado anteriormente, senón que só terán dereito á proba final de coñecemento. Se teñen prácticas pendentes, terán que realizalas ou superar un cuestionario sobre aspectos relacionados con elas.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.
Orixinalidade dos traballos presentados
Na realización dos informes das prácticas de laboratorio deben seguirse certas normas: Na reprodución literal de texto e/ou figuras tomadas dun libro ou unha páxina web debe referenciarse correctamente a fonte orixinal. De non ser así, considerarase que se está realizando un plaxio (acción e efecto de copiar no substancial obras alleas, dándoas como propias).
Tamén se considerará plaxio se a copia faise doutro compañeiro/a, ou se entrega un informe escrito por outra persoa, facéndose pasar como autor/a de o mesmo.
A detección de calquera destas formas de plaxio supoñerá que devandito informe considérese nulo. Ademais, se o plaxio é reiterado supoñerá a nulidade da cualificación correspondente aos informes das prácticas de laboratorio na nota final.
Dispensa de asistencia
Non se contempla a dispensa de asistencia ás sesións correspondentes á docencia presencial interactiva.
- Horas presenciais:
30 h teoría + 6 h seminarios + 24 h de prácticas de campo = 60 h
- Horas non presenciaies (traballo autónomo do alumnado):
20 h estudo clases expositivas + 10 h preparación do exame + 8 h enchemento de cuestionarios + 40 h preparación de memorias de prácticas de campo + 12 h preparación seminarios = 90 h
Volume total de traballo = 150 h
Ter adquiridos previamente uns coñecementos básicos de zooloxía xeral facilitará de forma notable o seguimento da materia.
Asistencia, seguimento e participación activa nas actividades docentes programadas.
Toda a docencia da materia poderanse impartir nos dous idiomas oficiais da Comunidade Autónoma: galego e castelán.
Juan Angel Diaz Pazos
Coordinador/a- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Zooloxía
- Teléfono
- 982822312
- Correo electrónico
- juanangel.diaz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Teresa Rodriguez Lopez
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Zooloxía
- Correo electrónico
- teresa.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Adolfo Manuel Outeiro Rodriguez
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Zooloxía
- Correo electrónico
- adolfo.outeiro [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Paz Ondina Navarret
- Departamento
- Zooloxía, Xenética e Antropoloxía Física
- Área
- Zooloxía
- Correo electrónico
- mapaz.ondina [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade