Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Ciencias Morfolóxicas
Áreas: Anatomía e Embrioloxía Humana
Centro Facultade de Óptica e Optometría
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable | 1ro curso (Si)
Con_1. Coñecer a estrutura celular, o desenvolvemento embrionario, a organoxénese e o desenvolvemento do sistema visual.
Con_6. Recoñecer con métodos macroscópicos e microscópicos a morfoloxía e estrutura de tecidos, órganos e sistemas do corpo humano.
Con_7. Coñecer e describir macroscópica e microscópicamente as estruturas que compoñen o sistema visual e os anexos oculares.
Con_11. Recoñecer o ollo como sistema óptico.
CLASES EXPOSITIVAS
UNIDADE TEMÁTICA I: ANATOMÍA XERAL
Tema 1. Xeneralidades. Conceptos anatómicos fundamentais: terminoloxía, sistemas corporais e orixe ontoxénica
Tema 2. Aparato locomotor: osteología, artrología e miología
Tema 3. Aparato cardio-circulatorio: Anatomía do corazón. Configuración externa e interna e estrutura cardíaca. Sistema cardionector. Vascularización e inervación cardíaca. Sistemas arterial, venoso e linfático
Tema 4. Aparato respiratorio. Vías respiratorias. Pulmóns e pleuras. Vascularización e inervación
Tema 5. Aparato dixestivo. Boca. Farinxe. Esófago. Estómago. Intestino delgado. Intestino groso. Glándulas Anexas: glándulas salivais, fígado, vías biliares, páncreas. Bazo. Vascularización e inervación
Tema 6. Aparato urinario. Ril. Vías excretoras. Vascularización e inervación
Tema 7. Aparato xenital masculino e feminino
Tema 8. Sistema nervioso I: organización xeral. Sistema nervioso central e periférico. Sistema nervioso somático e sistema nervioso autónomo ou vexetativo. Meninxes. Líquido cefalorraquídeo. Barreira hematoencefálica
Tema 9. Sistema nervioso II: Medula espiñal. Organización xeral. Morfoloxía externa e estrutura interna. Raíces e pares raquídeos
Tema 10. Sistema nervioso III: Tronco do encéfalo. Bulbo raquídeo, protuberancia e mesencéfalo. Formación reticular e pares craniais.
Tema 11. Sistema nervioso IV: Cerebelo. Morfoloxía externa e núcleos profundos cerebelosos.
Tema 12. Sistema nervioso V: Cerebro. Diencéfalo e telencéfalo: cortiza e ganglios basais.
Tema 13. Sistema nervioso VIN: Sistema ventricular
Tema 14. Sistema nervioso VII. Sistema nervioso vexetativo simpático e parasimpático.
UNIDADE TEMÁTICA II: ANATOMÍA DO APARATO DA VISIÓN
Tema 15. Xeneralidades sobre a anatomía do globo ocular. Desenvolvemento embrionario do globo ocular e anexos. Anomalías oculares conxénitas.
Tema 16. Xeneralidades de Cranio. Anatomía topográfica da órbita: Morfoloxía xeneral. Antropometría orbitaria. Paredes da órbita. Base e vértice.
Tema 17. Globo ocular. Túnica fibrosa: Córnea, Esclerótica, Limbo esclerocorneal.
Tema 18. Globo ocular. Túnica músculo-vascular: coroides, corpo ciliar e iris.
Tema 19. O globo ocular. Túnica nerviosa. Retina: Estrutura e anatomía funcional. Vascularización da retina.
Tema 20. Contido do globo ocular. Medios refrinxentes. Cristalino, Corpo vítreo, Humor acuoso, Cámaras do globo ocular. Anatomía funcional.
Tema 21. Musculatura extrínseca do ollo. Movementos oculares. Vascularización.
Tema 22. Anexos do globo ocular I. Conxuntiva. Pálpebras. Cellas. Estrutura. Vascularización.
Tema 23. Anexos do globo ocular II. Sistema lagrimal: Glándula lagrimal e vías lagrimales. Vascularización.
Tema 24. Inervación do globo ocular e os seus anexos. Nervios oculomotores III, IV e VIN. Nervio trixémino. Nervio facial. Consideracións clínicas.
Tema 25. Vía visual I. Xeneralidades. Nervio óptico. Quiasma óptico. Tracto óptico. Corpo xeniculado lateral. Radiacións ópticas.
Tema 26. Vía visual II. Áreas visuais corticais. Vascularización da vía visual. Consideracións clínicas.
Tema 27. Respostas oculares vexetativas: reflexos oculares. Aspectos clínicos.
CLASES PRÁCTICAS
• Xeneralidades da Anatomía do aparato locomotor.
• Xeneralidades Esplacnoloxía
• Xeneralidades de Sistema Nervioso.
• Cranio e órbita
• Anatomía do globo ocular e músculos oculares.
• Vascularización e inervación do globo ocular.
BASICA
UNIDADE TEMÁTICA I: ANATOMÍA XERAL
• SUÁREZ QUINTANILLA JA, ITURRIETA ZUAZO I, RODRÍGUEZ PÉREZ AI ET AO. Anatomía humana para estudiantes de Ciencias de la Salud. 2ª ed. Elsevier España, S.L.U.; 2020
Atlas de anatomía aconsellados
• NETTER, F. H., Atlas de Anatomía Humana. 8ª ed. Elsevier España, S.L.U.; 2023. ISSN: 9788413823980
UNIDADE TEMÁTICA II: ANATOMÍA DO APARATO DA VISIÓN
• HAINES DE. Principios de Neurociencia. Aplicaciones básicas y clínicas. 5ª ed. Madrid: Elsevier Saunders; 2019. Acceso electrónico en ClinicalKey.
• SNELL R. Neuroanatomía clínica. 8ª ed. Madrid: Editorial Médica Panamericana; 2019.
• BARRIO AND MURILLO. Órbita. Anatomía Seccional, macro e microscópica. Ed. Marbán, 2024
COMPLEMENTARIA
DRAKE RL, MITCHELL AMW, VOGL AW. GRAY Anatomía para estudiantes. 4a ed. Elsevier; 2020.
GARCÍA PORRERO JA, HURLE JM, JORGE BARREIRO FJ, QUINTANS RODRIGUEZ M. Anatomía humana (2ª ed). Ed. Medica Panamericana S.A., Madrid. ISBN: 9788491102106. 2019.
SCHUNKE M, SHULTE E, SHUMACHER U. Prometheus. Texto y Atlas de Anatomía. (5ª ed). Ed. Médica Panamericana, Madrid. ISBN: 978-84-9110-624-1 (Tomo 2); 978-84-9110-625-8 (Tomo 3). 2021.
FENEIS H, WOLFGANG D. Nomenclatura anatómica ilustrada. 11ª ed. Madrid: Elsevier; 2021.
MUÑOZ A, RODRÍGUEZ-PALLARES J, DÍAZ-RUIZ C. Morfoloxía externa do encéfalo e da medula espiñal. Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio científico; 2015. Acceso electrónico: https://www.usc.gal/libros/gl/medicamento/214-morfoloxia-externa-do-enc….
RODRÍGUEZ-PALLARES J, DÍAZ-RUIZ C, MUÑOZ A. Pares craniais. Santiago de Compostela : Servizo de Publicacións e Intercambio científico; 2020. DOI:
https://dx.doi.org/10.15304/9788417595968.
RECURSOS ELECTRÓNICOS E PÁXINAS WEB
• Atlas 3D "Complete Anatomy". Elsevier.
• Anatomía: bolígrafo de Juan y lápiz de Fernando. Enlace: https://www.youtube.com/channel/UCitDdJrZjW4WhB8p9hgIz1A?app=desktop
• Comp_1. Que o estudiantado teña a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética.
• Comp_3. Que o estudiantado desenvolva aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.
• Comp_4. Que o estudiantado saiba aplicar os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos no grao dunha forma profesional e sexan competentes na formulación/resolución de problemas, así como na elaboración/defensa de argumentos, tanto en contextos académicos como profesionais relacionados coa Óptica e Optometría.
• Comp_5. Capacidade de aprender de forma autónoma, de traballar en equipo, de organizar o tempo e os recursos, e de adquirir novos coñecementos e técnicas en Óptica e Optometría.
Habilidades e Destrezas:
• HyD_1. Pensar de forma integrada e abordar os problemas desde diferentes puntos de vista con razoamento crítico.
• HyD_2. Organizar e planificar o traballo.
• HyD_3. Interpretar resultados e identificar elementos consistentes e inconsistentes.
• HyD_4. Traballar en equipo.
• HyD_5. Manter un compromiso ético, así como un compromiso coa igualdade e a integración.
• HyD_8. Saber analizar datos e interpretar resultados experimentais propios dos ámbitos da Óptica e Optometría.
• HyD_12. Manexar material e técnicas básicas de laboratorio.
Durante o transcurso das clases expositivas, destacaranse os apartados máis importantes de cada tema e darase unha orientación bibliográfica. Como recursos didácticos empregaranse: a) proxección dos temas en diapositivas PowerPoint; b) cuestionarios de autoevaluación no Campus virtual; c) aplicacións anatómicas para ordenador e/ou tabletas: ferramentas especialmente útiles no desenvolvemento da visión tridimensional dos órganos e as súas relacións; d) vídeos anatómicos. Nas clases prácticas, os alumnos estudarán e identificarán sobre maquetas, preparacións anatómicas e cadáver os contidos do programa e desenvolverán competencias no campo das habilidades e destrezas (recoñecemento de estruturas e uso axeitado da linguaxe anatómica, entre outras). Para o seu aproveitamento, recoméndase a preparación das prácticas con antelación. Será obrigatorio o uso de bata branca e luvas. Esixirase ao alumno un uso coidadoso e respectuoso do material e realizarase un seguimento da participación e actitude do alumno nas actividades programadas. Para a orientación da aprendizaxe e a resolución de dúbidas realizaranse tutorías individuais e habilitarase un foro público de tutorías na aula virtual da materia.
Para a valoración dos coñecementos, aptitudes e habilidades realizaranse:
• Proba test cunha única resposta verdadeira cuxo resultado suporá un 70-75 % da cualificación final.
• Exame práctico que suporá un 15%- 20% da cualificación total.
• Avaliación continua que suporá un 5%-10% da cualificación total.
Só se sumarán as notas da avaliación continua cando a proba test e exame práctico sexan superados. A proba test supérase cun 50% de acertos netos, a condición de que en cada unha das unidades temáticas se obteña, polo menos, un 30% de respostas netas correctas. O exame práctico supérase cun 60% de acertos.
A asistencia ás clases prácticas é OBRIGATORIA para a avaliación final.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas, será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificaciones (Resolución de 15 de xuño de 2011, DOG de 21 de xullo de 2011).
• Clases expositivas: 38 h
• Clases prácticas: 5 h
• Tutorías: 2 h
• Exame: 2 h
• Estudo individual: 103 h
• Total: 150 h
Recoméndase a asistencia e participación activa nas clases teóricas e prácticas, así como o estudo diario dos contidos explicados que debe ir seguido dunha autoevaluación de comprensión. Recoméndase, así mesmo, a lectura periódica dos contidos explicados nos textos e a utilización das tutorías para resolver dúbidas. O estudante debe centrarse na compresión dos conceptos explicados e na súa posible aplicación no ámbito óptico sen limitarse unicamente á asimilación de información, motivo polo cal se recomenda a realización de esquemas organizados nos que se establezan conexións de coñecementos e conceptos.
Para o máximo aproveitamento da materia é recomendable que os estudantes posúan coñecementos previos básicos de bioloxía celular, de inglés para o manexo da bibliografía/recursos didácticos e competencias no uso de tecnoloxías da información e a comunicación. O alumnado terá á súa disposición unha aula virtual da materia na plataforma Moodle, cos recursos e canles de comunicación que ofrece. Ademáis, poderase empregar como medio de comunicación docente-alumnado a aplicación Microsoft Teams e o correo electrónico.
Ana Maria Muñoz Patiño
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812221
- Correo electrónico
- anamaria.munoz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Jannette Rodriguez Pallares
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881815466
- Correo electrónico
- jannette.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Ana Isabel Rodriguez Perez
Coordinador/a- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812464
- Correo electrónico
- anai.rodriguez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Maria Del Carmen Diaz Ruiz
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Teléfono
- 881812463
- Correo electrónico
- mdelcarmen.diaz [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
Pablo Garrido Gil
- Departamento
- Ciencias Morfolóxicas
- Área
- Anatomía e Embrioloxía Humana
- Correo electrónico
- pablo.garrido [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Luns | |||
|---|---|---|---|
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 3 |
| Martes | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 3 |
| Mércores | |||
| 09:00-10:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 3 |
| 22.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |
| 22.01.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2 |
| 20.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 2 |
| 25.06.2025 10:00-12:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 1 |