Créditos ECTS Créditos ECTS: 6
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 99 Horas de Titorías: 3 Clase Expositiva: 24 Clase Interactiva: 24 Total: 150
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Historia da Arte
Áreas: Historia da Arte
Centro Facultade de Xeografía e Historia
Convocatoria: Primeiro semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
A materia ten por obxecto o estudo das diferentes manifestacións artísticas da civilización islámica, dende a súa aparición no século VII ata as últimas grandes obras dos Imperios Otómanos e do Gran Mongol s. XVIII. Con especial atención á Arte Hispanomusulmán.
- Coñecemento dos grandes logros artísticos do mundo musulmán e a súa diferenciación con respecto ás pautas occidentalizantes características da historia da arte xeral
- Comprensión da pluralidade artística dende unha perspectiva na que se debe unir o fenómeno relixioso ao político, social, legal e cultural
- Recoñecemento dos principais hitos artísticos desta civilización
- Diferenciar os períodos cronolóxicos da arte islámica a partir da identificación das características principais da súa linguaxe artística
- Dominio da linguaxe específica da arte musulmá: estruturas, decoración, tipoloxías....
SESIÓNS TEÓRICAS E INTERACTIVAS
TEMA 1: INTRODUCCIÓN HISTÓRICA.
Arabia en tempos de Mahoma. Elaboración do Islam. Expansión do imperio. A definición de arte islámica.
TEMA 2: ALGUNHAS TIPOLOXIAS ARQUITECTÓNICAS:
A mezquita. A madraza. Os cemiteiros. Fortalezas e fortificación. Palacios. Caravansanes. A arquitectura doméstica. Os baños. As alhóndigas. Os maristanes. Os bazares.
TEMA 3: APROXIMACIÓN AO URBANISMO ISLÁMICO.
TEMA 4: ALGUNS ELEMENTOS DECORATIVOS E ORNAMENTAIS DO MUNDO SLÁMICO.
TEMA 5: AS PRIMEIRAS CONSTRUCIÓNS E A DINASTÍA DOS OMEYAS. ARQUITECTURA RELIXIOSA: Mezquitas de Del Haram en la Meca, Cúpula de la Roca de Jerusalén, Mezquita de Medina, Mezquita de Damasco, Mezquita de Al- Aqsa. ARQUITECTURA CIVIL: Palacios: Qusayr 'Amra
TEMA 6: A DINASTÍA ABBASÍ. URBANISMO (Bagdad, Samarra y Ujaidir) E ARQUITECTURA (Palacios de Al Matusim - Yusaq al-Jaqani- e de Balkuwara. A mezquita aljama de Samarra e o Qubbat al-Sulaybiyya)
TEMA 7: A ARQUITECTURA ISLÁMICA no NORTE DE AFRICA (Ifriquiya). Os aglabíes e os fatimíes.
TEMA 8: EXIPTO E O ISLAM. Os tuluníes, fatimíes e as dinastías turcas: ayubíes e mamelucos.
TEMA 9: A ESPAÑA MUSULMÁ “AL-ANDALUS”. O período Omeya e os reinos taifas.
TEMA 10: OS BERÉBERES DO NORTE DE AFRICA: Almorávides. Almohades. Meriníes. As súas relación coa Península Ibérica
TEMA 11: A ARQUITECTURA DOS NAZARÍES.
TEMA 12: ARTE MUSULMAN EN PERSIA. Samaníes. Gaznewíes y Selyuquíes
TEMA 13: OS MONGOIS EN ASIA. Os elkánidas. Os timuríes e a arquitectura do imperio do Tamerlán.
TEMA 14: ARQUITECTURA DO IMPERIO OTOMANO.
TEMA 15: A PENÍNSULA IBÉRICA E A ARTE MUDÉXAR. A definición. Elementos configuradores, a súa xeografía . A arqutectura relixiosa
TEMA 16: OS MOSAICOS E A PINTURA.
TEMA 17: A ARTE DOS OBXECTOS.
ALMAGRO GORBEA, A.: Palacios medievales hispanos. Madrid, 2008 (http://hdl.handle.net/10261/19801)
ARTE ANDALUSÍ (Monográfico de la revista Artigrama, 22) 2007
BARRUCAND, M. y BEDNORZ, A. Arquitectura islámica en Andalucía. Colonia, 1992.
BLAIR, S.S., BLOOM, J.M.: Arte y arquitectura del islam 1250-1800. Madrid, 1999.
BORRÁS GUALIS, G.M. “Crisol de tres culturas. Lo islámico, lo judío y lo cristiano” en Historia del Arte Español. España crisol de tres culturas. Tomo III. Planeta y Lunwerg. Barcelona. 1995.
BORRÁS GUALIS, G.M (dir): Mudéjar. El legado andalusí en la cultura española. Catálogo de exposición, Zaragoza, 2010
BORRÁS GUALIS, G.M (dir): Arte Andalusi, Silex, Madrid. 2015
BURCKHARDT, T.: El arte del islam. Lenguaje y significado. Barcelona, 1988
DELGADO, C.: Arte del Islam. Madrid, 1991.
ETTINGHAUSEN, R y GRABAR, O.: Arte y Arquitectura del Islam (650-1250). Cátedra, Madrid, 1996.
GRABAR, O.: La formación del arte islámico. Cátedra, Madrid, 1986.
HATTSTEIN, M. y DELIUS, P. (eds.): El Islam. Arte y arquitectura, Colonia, 2000
HOAG, J.: Arquitectura islámica. Madrid, 1975.
IRWIN, R.: Arte islámico: arte, arquitectura y el mundo literario. Akal, Madrid, 2008
JIMÉNEZ, A.: El Arte islámico. (Col. Hª del arte, 17) Historia 16, Madrid, 1989.
LÓPEZ GUZMAN, R. (Coord): La Arquitectura del Islam Occidental. Madrid, 1995.
LÓPEZ GUZMAN, R.: Arquitectura mudéjar. Del sincretismo medieval a las alternativas hispanoamericanas. Madrid, 2000.
MANDEL, G.: Cómo reconocer el arte islámico. Barcelona, 1993.
MARÇAIS, G.: El arte musulmán. Madrid, 1983
MICHELL, G.: La arquitectura del mundo islámico. Madrid, 1988.
MOAG, I. D.: Historia universal de la arquitectura. Arquitectura islámica. Madrid, 1976.
MORALES MARTÍNEZ, A.: Historia del arte islámico. Madrid, 1995.
MUSEOS SIN FRONTERAS (Monográficos sobre casi todos los aspectos del arte islámico) editorial Electa.
PAPADOPOULO, A.: El Islam y el arte musulmán. Barcelona, 1977.
PÉREZ HIGUERA, T.: Objetos e imágenes de Al-Andalus. Madrid, 1994.
PORRAS GIL, C.: Arte islámico, Madrid, 2010
TALBOT RICE, D. A.: Arte islámico Barcelona, Destino 2000
RODRIGUEZ LLOPIS, M.: Historia del Islam Medieval, Murcia, 1996
ROSSER-OWEN, M.: Arte islámico de España, Madrid Turner, 2010
ROXBURGH, D.J.: Envisioning islamic art and architecture: essays in honor of Renata Holod Boston: Brill, 2014
SANTIAGO SIMÓN, E.: Las Claves del Mundo Islámico. Barcelona, 1991.
SIMPSON, M. S., El Arte islámico: Asia, Irán, Afganistán, Asia central e India. Barcelona, Paidós, 1986
THORAVAL, Y.: Diccionario de la civilización musulmana, Barcelona, 1995
O alumnado será capaz de:
. Coñecer e analizar a estrutura diacrónica da historia da arte islámica. Apreciar os seus valores estéticos e extraer da mesma informacións sobre a cultura que o xerou.
. Usar, ordenar e interpretar as fontes artísticas.
. Adquirir, coñecer e utilizar diversas técnicas historiográficas (catálogos bibliográficos, inventarios de arquivos, e referencias electrónicas) para o coñecemento e valoración da obra de arte
. Coñecer e interpretar a historia da arte islámica como disciplina en construción e viva, a partir da análise e a casuística propia do seu debate historiográfico
. Entender as diferentes linguaxes formais e visuais, coñecer as distintas técnicas artísticas utilizadas ao longo da historia da arte e asimilar os fundamentos e coñecementos básicos da Historia da Arte islámica dentro do contexto da Historia da Arte en xeral.
. Traballar de forma autónoma con responsabilidade e iniciativa, tomando conciencia da importancia de desenvolver a capacidade de iniciativa e a autocrítica
. Traballar en equipo de forma colaboradora e responsabilidade compartida a través dos recursos propios dunha metodoloxía científica propia da Historia da Arte
. Comunicar información e ideas de xeito claro e efectivo en público
Co obxecto de facilitar e racionalizar a impartición da materia utilizaranse as seguintes técnicas:
- Clases expositivas nas que se fará a explicación dos contidos teóricos. Trátase dunha actividade presencial na aula.
- Clases interactivas na que as actividades serán prioritariamente práctica ou de contido moi específico relacionadas cos contidos teóricos da materia.
- Tutorización personalizada.
As actividades formativas presenciais que se realizarán son as seguintes:
1) Clases teóricas dedicadas á explicación e comprensión dos contidos obxecto de estudo. Esas clases serán impartidas polo profesor, pero nalgún caso solicitarase para as exposicións a colaboración dalgún alumno ou grupo de alumnos. Para as explicacións utilizaranse os recursos tecnolóxicos de apoio (audiovisuais e informáticos) oportunos.
2) As clases interactivas poden abarcar varios aspectos: aquelas dedicadas ao reforzo de diversos aspectos da materia a través da lectura e análise de bibliografía ou de material didáctico diverso. Estas clases prácticas estarán dirixidas polo profesor, pero buscarán a participación do alumno, tanto no desenvolvemento e resolución de exercicios realizados colectivamente na aula, como na preparación persoal fose da aula dalgún exercicio, para a posterior posta en común. Tamén para as clases prácticas usaranse os recursos tecnolóxicos que poidan ser útiles.
3) PRÁCTICA DE CAMPO COORDINADA COAS RESTANTES MATERIAS DO PRIMEIRO CUADRIMESTRE DE CUARTO PARA VISITAR: PONTEVEDRA, TUI, VALENÇA, OURENSE, CELANOVA E LUGO (sempre que haxa financiamento). @Dicha prácticas terán carácter obrigatorio para todos os alumnos matriculados na materia e serán avaliables. Os destinos poderán ser modificados dentro do ámbito galego segundo as necesidades de cada unha das materias.
4) Titorías individuais ou en grupo reducido para o seguimento do proceso de aprendizaxe e para o seguimento, no seu momento, da elaboración do traballo.
As actividades formativas non presenciais poden incluir:
1) Principalmente o traballo autónomo do alumno, que este organiza persoal e libremente para a correcta aprendizaxe dos coñecementos e competencias obxectiva da materia. Ese traballo necesariamente debe incluír síntese, estudo e asimilación da información recibida, lecturas complementarias e busca de nova información, elaboración de conclusións, etc.
2) Preparación dalgunha exposición teórica ou dalgún exercicio práctico encomendados polo profesor ou lectura dalgún título bibliográfico recomendado.
3) Elaboración e redacción dun pequeno traballo de aplicación práctica dalgún aspecto tratado na materia.
A avaliación final constará dunha proba escrita (exame), participación nas clases interactivas (debates, comentarios de imaxes e textos) A proba escrita supoñerá o 60% da cualificación final. En canto á participación nas interactivas e traballos, supoñerán o 40% da cualificación final. En calquera caso, será obrigatorio que o alumnado obteña o 50% como minimo para que poida optar á suma de ambos os conceptos.
PRIMEIRA OPORTUNIDADE:
O alumnado realizará na data oficial marcada pola Facultade de Xeografía e Historia a proba escrita (cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida na mesma –a condición de que supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas na interactividade , suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
SEGUNDA OPORTUNIDADE:
O alumnado que non supere ou realice a primeira oportunidade poderá optar á segunda oportunidade (cunha validez máxima de 6 puntos). A nota obtida na mesma –a condición de que supere o mínimo estipulado- será sumada ás notas obtidas nas prácticas e traballos durante a avaliación continua, suma da que se derivará a nota final de cada alumno/a.
O alumnado que non realice ou supere os seminarios, prácticas e traballos correspondentes á avaliación
continua durante o curso deberá entregalos ao profesor no lugar e hora de inicio da proba escrita (exame) fixada para a segunda convocatoria; ou ben deberán entregar só aqueles seminarios, prácticas ou traballos específicos que falten ou estean suspensos quen non os realizou ou superado durante a avaliación continua durante o curso). Devanditos seminarios, prácticas e traballos manterán a validez máxima de 4 puntos na súa totalidade.
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (segundo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cun exame final específico que supoñerá o 100% da cualificación
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións
HORAS PRESENCIAIS DE TRABALLO DO ALUMNADO (51 h):
Clases expositivas : 32 h.
Clases prácticas interactivas e seminarios en aula: 16 h.
Titorías personalizadas: 3 h.
HORAS NON PRESENCIAIS DE TRABALLO PERSOAL DO ALUMNADO (99 h):
Estudo autónomo individual ou en grupo: 60 h.
Lecturas recomendadas, actividades de biblioteca e similar: 25 h.
Preparación de presentacións orais, debates e similares: 7 h.
Outras tarefas propostas polo profesor: 7 h.
- Capacidade de ler nalgunha lingua estranxeira de uso común na produción científica do ámbito dos estudos islámicos.
- Consulta de recursos específicos sobre arte islámica en rede que serán recomendadas aos alumnos
Mª Dolores Barral Rivadulla
Coordinador/a- Departamento
- Historia da Arte
- Área
- Historia da Arte
- Teléfono
- 881812720
- Correo electrónico
- mdolores.barral [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Mércores | |||
|---|---|---|---|
| 11:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 09 |
| Xoves | |||
| 11:00-13:00 | Grupo /CLE_01 | Castelán | Aula 09 |
| 08.01.2025 18:30-21:00 | Grupo /CLE_01 | Aula 12 |
| 17.06.2025 18:00-20:30 | Grupo /CLE_01 | Aula 12 |