Radioloxía xeral e protección radiolóxica

Esta materia describe o comportamento dos dispositivos de xeración de radiación máis comunmente utilizados nos coidados de saúde, especialmente nos campos da radioloxía, radioterapia e medicina nuclear, que abrangue varios aspectos da detección e medida da radiación, os seus efectos biolóxicos, os filosofía e as normas sobre protección de radiación, prevención de riscos e formas de tratar. Inclúe presentación e estudo de diversas orientacións de protección radiológica para exposicións médicas publicadas pola Comisión Europea e é estendido coas normas de seguridade españolas, os programas de garantía de calidade e diversos aspectos da protección contra as radiacións dos pacientes.

O programa da materia cumpre coa Instrución IS-17 do Consello de Seguridade Nuclear sobre a homologación de cursos ou programas que de formación para o persoal que dirixa o funcionamento ou opere os equipos nas instalacións de raios X con fins de diagnóstico médico e acreditación do persoal das devanditas instalacións (BOE núm. 43, 19 febreiro 2008) e as ” Recommendations regarding the course on radiation protection in the basic currículo of medical and dental schools”. EC Guideline on education and training in Radiation Protection for Medical Exposures. 1999.

Homologado polo Consello de Seguridade Nuclear ((Ref. CSN/ MO/ CRDD-2016/19)

Sesións teóricas:

Área 1. Nocións básicas:
Produción e de raios X calidades
Natureza dos raios X Interacción dos raios X coa materia: conceptos básicos.
A atenuación da radiación.
Imaxe radiológica.

Área 2. As características físicas do equipo e feixes de raios X:
Generator.
Tube. Dispositivos asociados.
Características da radiación producida polo tubo de raios X.
Imaging Systems.

Área 3. Magnitudes e medida da radiación:
Magnitudes e unidades aplicables ao diagnóstico de radioloxía radioloxía. Dose concepto.
A detección e medida de radiación. Principios físicos.
Equipo de medida. Medición da dose de feixe directo.
Dose zona de medida. Dosímetros persoais.

Área 4. Efectos biolóxicos das radiacións ionizantes:
Ciclo celular. A apoptose. A actividade da telomerasa.
Anxioxénese. Hipóxia.
Invasión tumoral Rexional e distante. As células nai.
Susceptibilidade ao cancro. Desreguladores endócrino
Aspectos xerais da interacción da radiación con medios biolóxicos.
Somática e os efectos xenéticos.
Os efectos estocásticos e non estocásticos.

Área 5. Normativa da lei básica e instalacións de radioloxía:
Lei 25/1964, sobre a enerxía nuclear.
Lei 33/2007, do 7 de novembro, pola que se modifica a Lei 15/1980, do 22 de abril, creando o Consello de Seguridade Nuclear.
Real Decreto 783/2001, que aproba o Reglamento sobre protección da saúde contra a radiación ionizante.
Real Decreto 1836/1999, o Reglamento sobre nuclear e radioactivo.
Real Decreto 1085/2009, o Reglamento sobre a instalación e uso do aparello de raios X para diagnóstico médico.
Real Decreto 601/2019, do 18 de outubro, sobre xustificación e optimización do uso das radiacións ionizantes para a protección radiolóxica de laspersonas con ocasión de exposicións médicas
Real Decreto 1976/1999, os criterios de calidade en radioloxía.
Políticas CSN aplicar.

Área 6. Protección contra as Radiacións básica:
Obxectivos.
Principios: xustificación, optimización, sistema de limitación de dose.
Normas básicas de protección contra as radiacións operativo
(Regulamento relativo á protección contra radiacións ionizantes).
Criterios xerais para a redución da dose.

Área 7. Específicos de radiación de Protección de Odontoloxía instalacións de radioloxía:
Consideracións xerais.
O proxecto do sistema.
Características técnicas das salas de radioloxía.
Desenvolvemento da protección contra radiacións operativo.
Organización e control.
Mantemento preventivo e correcta.
Procedementos para a redución da dose do paciente.
Consideracións de protección radiológica en instalacións que utilizan técnicas específicas:
Radioloxía Dixital:
Concepto e aplicacións.
Fundamentos e técnicas radiológicas, utilizando equipos de tecnoloxía dixital.
Técnicas pediátrica.
Outras técnicas de diagnóstico e de intervención.
Observacións específicas sobre a protección do paciente (xenéticos dose de mente significativa; posibles embarazos; recomendacións da ICRP-varias publicacións, n # 34, 85, 87 ...) ..

Área 8. Programa de garantía de calidade:
Implantación dun programa de garantía de calidade.
Xustificación control de calidade.
Organización e desenvolvemento dun programa de garantía de calidade.

Área 9. Requisitos técnicos e administrativos:
Proceso de comunicación e equipamentos
e instalacións de diagnóstico médico por raios-X.
Especificacións de Operación:
Necesidades de persoal.
Normas de conduta. Operación diaria. Rexistros e informes.
Comprobacións periódicas e especial.
Equipos e roupa de protección.

Área 10. Novo concepto da imaxe: Imaxe molecular

Área 11. Exames de dosimetria. Aspectos biolóxicos do RI

Área 12. Radioloxía.
Radioloxía Xeral: fundamentos e aplicacións principais
Ultrasón ..
A tomografía computerizada
MRI

Área 13. Medicina Nuclear
Bases, radiofármacos, instrumentais
Exemplos de aplicacións
Radionuclídeo terapéutico. Radioimmunotherapy
A tomografía por emisión de pósitrons (PET)

Área 14. Radiación Oncológica.
Bases, instrumentais e exemplos das súas aplicacións

Seminarios:
O ciclotron
Imaxe óptico
Novos radiofármacos PET
Braquiterapia
Radioloxía e Odontoloxía



Contido sesións prácticas:
Tratar con varios tipos de monitores de radiación utilizados en radioloxía, a interpretación dos resultados da medida. Criterios para a utilización de equipo ideal para cada caso.
Estimación de dose poderían recibir o persoal de operación e membros do público, tendo en conta a carga horaria semanal e os resultados das medicións de radiación ambiental. Usar e factores de ocupación.
Comprobación da eficacia da Blindaxe estrutural e protección persoal.
Clasificación e marcado de zonas de instalacións de radioloxía.
Vendo a variación na intensidade da dose debido a radiación dispersa, dependendo do tamaño do campo gastado e os parámetros operativos (KVP, miliamperes, tempo) e tamén no que respecta á posición do operador en relación ao foco, e o paciente.
Aplicación dos procedementos operativos básicos que implica a redución da dose e evitar a repetición de placas (colimação, a técnica adecuada).
O coñecemento dos parámetros de funcionamento dun procesador, a fin de realizar un control do mesmo, tales como temperatura, pH e rexeneración de creador líquidos.
Interpretación dos resultados dalgún control básico de calidade (KVP, tempo de gravación, a reproducibilidade, a reciprocidade, combinando campos de luz e radiación, rendemento).
Aplicación de criterios para avaliar a calidade das imaxes radiográficas, utilizando estándares apropiados. Adquisición de sistemas de xestión e rexistro de imaxe.

[1] ] Directiva 2013/59/Euratom del Consejo, de 5 de diciembre de 2013, por la que se establecen normas de seguridad básicas para la protección contra los peligros derivados de la exposición a radiaciones ionizantes.

[2] Orientacións sobre educación e formación en protección radiológica para exposicións médicas. Protección contra as Radiacións 116, da Comisión Europea. Dirección Xeral de Medio Ambiente, Seguridade Nuclear e Protección Civil. Luxemburgo, 2000). Dispoñible en http://europa.eu.int/comm/environment/radprot.

[3] 136 Protección contra as Radiacións
Directrices europeas sobre a protección contra as radiacións en radioloxía odontológica. O uso seguro de radiografías na práctica odontológica. Comisión Europea. Dirección Xeral de Medio Ambiente, Seguridade Nuclear e Protección Civil. Luxemburgo, 2004). Dispoñible en http://europa.eu.int/comm/environment/radprot.

[4] Xeral Radioloxía. Curso de formación para operar as instalacións de raios X
Síntese Editorial. 1996
ISBN :84-7738-372-3

[5] W. Huda. Comentarios de Física Radiológica.
Lippincitt Williams & Wilkins 2003

[6] C. Stewart Bushong. Protección Contra radiacións
Mc Graw-Hill 1998

[7] F. J. Cabrero Frade. Imaxe radiológica. Principios e instrumentos físicos.
Masson 2004

[8] Eric Whaites. Fundamentos de Radioloxía Odontológica.
Elsevier Masson. 2008

[9] M. A. Statkiewicz, P.J. Visconti e E. Russell. Radiografía Médica Radiation Protection un.
Mosby Elsvier 2011

[10] RADIATION PROTECTION N° 172. CONE BEAM CT FOR DENTAL AND. MAXILLOFACIAL RADIOLOGY. 2012

Coñecemento
Con03 Coñecer o método científico e ter capacidade crítica para avaliar coñecementos establecidos e novas informacións.
Con05 Coñecer o perigo das radiacións ionizantes e os seus efectos sobre os tecidos biolóxicos, xunto coa lexislación que regula o seu uso. Instalacións de radiodiagnóstico oral directo.
Con06 Realizar as radiografías necesarias na práctica odontológica, interpretar as imaxes obtidas e coñecer outras técnicas de diagnóstico por imaxe relevantes.
Con36 Toma e interpreta radiografías e outros procedementos baseados en imaxes relevantes para a práctica dental.


Competencias Instrumentais
Comp01 Capacidade de análise e síntese.
Comp02 Capacidade de organizar e planificar.
Comp03 Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp06 Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp07 Resolución de problemas.
Comp08 Toma de decisións.

Competencias interpersoais:
Comp09 Capacidade crítica e autocrítica.
Comp10 Traballo en equipo.
Comp11 Habilidades interpersoais.
Comp12 Capacidade de traballar nun equipo interdisciplinar.
Comp16 Compromiso ético.

Competencias sistémicas:
Comp17 Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp18 Habilidades de investigación.
Comp19 Capacidade de aprendizaxe autónoma
Comp24 Habilidade para traballar de forma autónoma.
Comp25 Deseño e xestión de proxectos.

Habilidades e destrezas
H/D07 Promover a aprendizaxe de maneira autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
H/D08 Saber compartir información con outros profesionais sanitarios e traballar en equipo.
H/D09 Comprender a importancia de manter e utilizar os rexistros con información do paciente para a súa posterior análise, preservando a confidencialidade dos datos.
H/D17 Comprender e recoñecer os principios de ergonomía e seguridade no traballo (incluíndo control de infeccións cruzadas, protección radiolóxica e enfermidades ocupacionais e biolóxicas).
H/D18 Coñecer, valorar críticamente e saber utilizar as fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar a información científica e sanitaria.
H/D19 Coñecer do método científico e ter capacidade crítica para valorar os coñecementos establecidos e a información nova. Ser capaz de formular hipótese, colleitar e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
H/D20 Obter e elaborar unha historia clínica que conteña toda a información relevante.

ACTIVIDADES PRESENCIAIS:
Docencia expositiva:
O desenvolvemento da materia contén a exposición na aula para transmitir conceptos elementais dos temas dunha forma organizada e nunha secuencia lóxica, para que logo o estudante poida proceder ao estudo dos mesmos baseándose nas notas e apuntamentos tomados en clase e na consulta dos libros de texto suxeridos na bibliografía.

Docencia interactiva:
Realizaranse seminarios, talleres visualización de vídeos ou desenvolvemento de debates, talles de documentación bibliográfica, elaboración e exposición de traballos de revisión, que mediante o traballo conxunto do profesor e un grupo reducido de alumnos estuda intensamente un tema en sesións planificadas, recorrendo para iso a fontes orixinais e autorizadas de información.

Titorías:
Utilizaranse como espazo de comunicación, para que os estudantes poidan revisar, discutir temas de interese, inquietudes e preocupacións.

Exame de preguntas obxectivas (test): exame cun mínimo de setenta preguntas con catro respostas e só unha verdadeira. Cada fallo resta 0,33 puntos do número total de acertos.
Ponderación mínima de 0%, ponderación máxima de 90%

Traballo tutelado e Presentación en aula: traballo de revisión de procura bibliográfica, realizado en grupos reducidos e presentación na aula.
Ponderación mínima de 0%, ponderación máxima de 50%

Estudo individual 20 horas.
Procesamento memorias practicas 5 horas
Lecturas recomendadas, actividades de biblioteca ou similares 10 horas
Participación en cursos ou outras actividades recomendadas 5 horas
Preparación de traballos 5 horas

Asistencia as clases.
Realización de prácticas obrigatorias. Preparación da memoria correspondente.
Participación no ensino interactivo.
Resolución de dúbidas nas titorías.

O programa pode cambiar algún tema se o profesorado considera que hai outros novos de maior interese. Do mesmo xeito, poden reducir a consideración académica dalgúns temas en aras dunha mellor comprensión por parte dos alumnos.