Estudos literarios comparados

1. Que o estudantado consiga familiarizarse coas máis recentes tendencias na investigación comparatista.

2. Que o estudantado consiga profundar no coñecemento individual da literatura obtido até o momento.

3. Que o alumnado logre achegarse a unha visión interlingüística, interliteraria, interartística e intercultural.

4. Que o alumnado poida coñecer tradicións xenolóxicas e epocais específicas e capacitarse para a súa análise comparada.

1. Introdución á literatura comparada

2. Mito(s) e identidade: das letras ás artes

3. Natureza e ecoloxía na poesía e noutras formas de expresión artística

- BIBLIOGRAFÍA BÁSICA

Didier Souiller e Wladimir Troubetzkoy (dirs.) (1997). Littérature Comparée. París: Presses Universitaires de France.

Tötösy de Zepetnek, Steven (1998). Comparative Literature: Theory, Method, Application. Amsterdam: Rodopi.

Vega Ramos, María José, y Neus Carbonell (1998). La Literatura Comparada. Principios y métodos. Madrid: Gredos.

Villanueva, Darío (1991). El polen de ideas. Teoría, crítica, historia y literatura comparada. Barcelona: P.P.U.



BIBLIOGRAFÍA SOBRE O BLOQUE TEMÁTICO 2

Benedito, Silvério Augusto (1997). Para uma leitura da Castro e Poemas Lusitanos de António Ferreira, Presença, Lisboa.

Camões, Luís de (1989), Os Lusíadas. Leitura, prefácio e notas de Álvaro Júlio da Costa Pimpão, Lisboa: Ministério de Educação.

Cruz, Maria Augusta (2009), D. Sebastião, Lisboa: Temas e Debates.

Durand, Gilbert (1987). Os Mitolusismos de Lima de Freitas. Lisboa: Perspectivas & Realidades.

Ferreira, António (2000). A Castro, ed. de María Rosa Álvarez Sellers, A Coruña: Universidade da Coruña

Ferreiro, Manuel; Martínez Pereiro, Carlos; Salinas Portugal, Francisco (eds.) (1994). Doce canto em terra alheia? A Coruña: Laiovento.

Macêdo, J. Oliveira (2002). Sob o signo do Império: Os Lusíadas de Luís Vaz de Camões, Mensagem de Fernando Pessoa. Porto: Asa.

Martins, J. Cândido Oliveira (1990), O Mar, as Descobertas e a Literatura Portuguesa (http://alfarrabio.di.uminho.pt/vercial/letras/candid02.htm)

Michaelis, Carolina (1996). A saudade na literatura portuguesa. Lisboa: Guimarães Editora.

Morán Cabanas, Maria Isabel (2008), “D. Dinis e o trovadorismo galego-português na poesia de Miguel Torga: essência e destino”, Revista Portuguesa de Humanidades, vol. 12, n. 2, 2008, pp. 167-180

Morán Cabanas, Maria Isabel, (2013) “D´Os Lusíadas a Os Calaicos: o discurso da épica camoniana na literatura galega", in Maria do Ceu Fraga; José Cândido de Oliveira Martins; João Amadeu Carvalho da Silva; Maria
Madalena Teixeira da Silva Manuel Ferro (eds.), Camões e os seus contemporâenos, Coimbra: Centro Interuniversitário de Estudos Camonianos, pp. 667-677

Morán Cabanas, Maria Isabel (2013), "Memória de célebres apaixonados como património cultural português e ibérico no Cancioneiro Geral", Signum, vol. 13, n. 2, (http://www.revistasignum.com/signum/index.php/revistasignumn11/article/…)

Morán Cabanas, Maria Isabel (2016), O meu Portugal [de] Guilherme de Almeida. São Paulo: Annablume.
Pessoa, Fernando (1994). Mensagem, Lisboa: Tugaland.

Sousa, M Leonor Machado de, Inês de Castro: um tema português na Europa, Edições 70, Lisboa, 1987

Veríssimo, Artur (2002), Dicionário da Mensagem: figuras históricas, mitos, símbolos, conceitos. Lisboa, Areal.

Vieira, Yara Frateschi; Morán Cabanas (2015), Maria Isabel; Souto Cabo, José António. O caminho poético de Santiago. São Paulo: Cosac-Naif.


BIBLIOGRAFÍA SOBRE O BLOQUE TEMÁTICO 3

a) Bibliografía primaria
[NOTA: A profesora distribuirá a través da aula virtual os textos pertencentes a estas obras que serán traballados na clase]

Negro, Carlos (2001). Cultivos transxénicos. Gondomar: Instituto de Estudos Miñoranos.

Novo, Olga (2004). A cousa vermella. A Coruña: Espiral Maior.

Otero, Antía (2003). O son da xordeira. A Coruña: Espiral Maior.

______ (2016). O cuarto das avellas. Vigo: Xerais.

Pérez Rei Mariña (2003). Fanerógama. Sada-A Coruña: Ediciós do Castro.

Solla, Calros (2008). reGaliza e outras chuches. Vigo: Cardeñoso.

Tembrás, Dores (2016). Auga a través. A Coruña: Apiario.

Xil Xardón, Xabier (2009). Cando menos a derrota. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.

VV. AA. (2003a). Alma de Beiramar. A Asociación de Escritores en Lingua Galega contra a marea negra. Vigo: AELG / A Nosa Terra.

VV. AA. (2003b). Negra sombra. Intervención poética contra a marea negra. Santiago/A Coruña/Vigo: Federación de Libreiros de Galicia/Espiral Maior/Xerais.

VV.AA. (2003c), SempreMar. Cultura contra a burla negra. Santiago: Plataforma contra a Burla Negra. Asociación Cultural Benito Soto.

VV.AA. (2023). 22 poemas contra o cambio climático. Santiago de Compostela: Concello de Santiago.


a) Bibliografía de consulta:
Acuña Trabazo, Ana & María Xesús Nogueira (coords.) (2017). Corpos, territorios e resistencias. Os traballos das mulleres nas literaturas galega e irlandesa. Boletín Galego de Literatura 50.
http://www.usc.es/revistas/index.php/bgl/issue/view/320/showTocAleixand…, Marilar (2017). Voces termando da paisaxe galega. A Coruña: Real Academia Galega.

Acuña Trabazo, Ana e María Xesús Nogueira Pereira (2022). “Escrituras de terra e auga. Palabras e imaxes sobre a desposesión”, Abriu 11 (Monográfico “Ecocríticas: Palabras e imaxes”), https://revistes.ub.edu/index.php/Abriu/issue/view/2667.

Cochón, Iris (2001). “A década poética dos noventa: continuidade e mudanza”, in Literatura. Vol 4. A Literatura desde 1936 ata hoxe: Poesía e teatro. Dir. Darío Villanueva and Coord. Anxo Tarrío Varela. A Coruña: Hércules de Ediciones.

Flys Junquera, Carmen (2015): “Ecocrítica y ecofeminismo: diálogo entre la filosofía y la crítica literaria”, en A. Puleo (ed.), Ecología y género en diálogo interdisciplinar. Madrid: Plaza y Valdés, pp. 307-320.

Gaard, Greta e Patrick D. Murphy (eds.) (1998): Ecofeminist Literary Criticism: Theory, Interpretation, Pedagogy. Urbana / Chicago: University of Illinois Press.

Glotfelty, Cheryll (1996): “Literary Studies in an Age of environmental crisis”, en C. Glotfelty e H. Fromm, The Ecocriticism Reader. Landmarks in Literary Ecology. Athens: University of Georgia Press, pp. xv-xxxvii.

González, Helena. 2005. Elas e o paraugas totalizador. Escritoras, xénero e nación. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.

López Sández, María (2008): Paisaxe e nación. A creación discursiva do territorio. Vigo: Galaxia.

López Sández, María (2009), “A representación dos espazos rurais e urbanos na poesía galega actual: imaxinario territorial, localización e globalización”. Paper read at the 9th AIEG Conference in Santiago de Compostela, July 13-17, 2009.

Murphy, Patrick D. (1995): Literature, Nature, and Other. Ecofeminist Critiques. Albany: State University of New York Press.

Nogueira Pereira, María Xesús (2003), “A poesía galega actual. Algunhas notas, necesariamente provisorias, para un estado da cuestión”. Madrygal 6: 85-97.
http://revistas.ucm.es/fll/11389664/articulos/MADR0303110085A.PDF

Nogueira Pereira, María Xesús (2007). “A casa primeira. Achegamento ao tema da infancia nas voces femininas da poesía dos noventa”. En Helena González Fernández e María Xesús Lama López (coords.), Actas VII Congreso Internacional de Estudos Galegos: Mullereres en Galicia. Galicia e outros pobos da península”, Sada/Barcelona: Ediciós do Castro, AIEG, Universitat de Barcelona, pp. 235-252. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2943674

Nogueira Pereira, María Xesús (2008). “Palabras de tierra para detener la marea. El paisaje en las poetas gallegas actuales”. En Manuela Palacios e Helena González (eds.), Palabras extremas. Escritoras gallegas e irlandesas actuales, col. Irish Studies Series, A Coruña: Netbiblo, pp. 3-13.

Nogueira Pereira, María Xesús (2011) “Identidade, nación e compromiso na poesía galega do novo século”. En María Xesús Lama e María Xesús Nogueira (cords.), Poesía galega. Perspectivas críticas e comparadas. Boletín Galego de Literatura, nº 45, nº 45, 2011, 107-120. ISSN: 0214-9117.
http://www.usc.es/revistas/index.php/bgl/article/view/311/312

Nogueira Pereira, María Xesús (2022). "Negar o azul. A poesía do Prestige na literatura galega". Madrygal. Rev ista de Estudios Gallegos 25.

Nogueira Pereira, María Xesús (2023): “Poesía, espolio e degradación medioambiental. Lecturas desde a ecocrítica e o ecofeminismo”, Atlánticas. Revista internacional de estudios feministas 8/1, pp. 17-51, https://doi.org/10.17979/arief.2023.8.1.9000.

Palacios González, Manuela (2005): “How green was my walley: the critique of the picturesque by Irish and Galician women poets”. Feminismo/s. N. 5 (jun. 2005). http://hdl.handle.net/10045/2925

Palacios González, Manuela & María Xesús Nogueira (2014). “Endangered Landscapes: Poetic Interventions in Ireland and Galicia? En Contemporary Developments in Emergent Literatures and the New Europe. Eds. Domínguez, César y Manus O'Duibhir. Santiago: USC Editora, 185-205.

Tarrío Varela, Anxo (1998). “Do enxebre ao bravú”. Revista galega do ensino 21, 59-88. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2503790

1. Competencias xerais:
- CG1: Posuír, comprender e saber aplicar os coñecementos que achegan oportunidade de ser
orixinais no desenvolvemento e a aplicación de ideas, nun contexto de investigación.
- CG2: Que o estudantado saiba aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de
resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos, dentro de contextos máis
amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo, a literatura universal.
- CG3: Que o estudantado sexa quen de integrar coñecementos e enfrontarse á
complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou
limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á
aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
- CG4: Que o estudantado saiba comunicar as súas conclusións, e os coñecementos e razóns
últimas que os sustentan, a públicos especializados e non especializados dun xeito claro e sen ambigüidades.
- CG5: Que os estudantes posúan as habelencias de aprendizaxe que lles permitan continuar
estudando dun xeito que haberá de ser en gran medida autodirixido ou autónomo.

2. Competencias transversais:
- CT1: Que o estudantado teña unha una visión actualizada dos sistemas teóricos e
metodolóxicos no campo dos Estudos Literarios e culturais.
- CT2: Que o estudantado poida profundar nos coñecementos xa adquiridos,
enriqueciéndose desde unha perspectiva interdisciplinar.
- CT3: Que o estudantado saiba manexar as ferramentas metodolóxicas e técnicas para
conseguir postos en distintas institucións nacionais e internacionais nos grandes grupos
de comunicación, na administración e na xestión da información dos bens
culturais e recursos humanos.
- CT4: Que o estudantado posúa os instrumentos metodolóxicos que sirvan para desenvolver
un espírito crítico e reflexivo, áxil e práctico cara a distintos fenómenos culturais.

3. Competencias específicas:
- CEA7: Que o estudantado adquera unha ampla comprensión dos fenómenos literarios
desde unha perspectiva comparada en relación cos seus particulares contextos historiográficos
e xeoculturais.
- CEB2: Que o estudantado sexa quen de ampliar a noción de literatura a través da súa
relación con novos medios tecnolóxicos, os medios de comunicación, o cine, as artes,
así como a diversidad xenérica, social, cultural, en definitiva.
- CEB5: Que o estudantado abordan o concepto de texto e textualidad dun modo aberto,
dando cabida a outras formas culturais, non estrictamente literarias, atendendo a distintas artes
a á irrupción dos novos medios.

- As sesións de clase terán un carácter fundamentalmente práctico e estarán dedicadas ao estudo comparado de casos concretos.

- A participación activa do alumnado será valorada positivamente.

- As clases serán impartidas en galego. Sempre que sexa necesario, facilitaranse traducións de explicacións, textos e outros materiais.

- Empregarase a aula do Campus Virtual da USC.

A avaliación será continua e aplicará os criterios xerais de ponderación:

- Asistencia e participación nas diferentes actividades das sesións co profesor e coa profesora (30%). Para unha avaliación positiva é necesario un mínimo do 80% de asistencia a cada un dos bloques nos que se estrutura a materia.

- Realización dun traballo referido a unha das tres partes da materia, que poderá ser dirixido por calquera das profesoras, e e no que se deberá demostrar a adquisición das competencias xerais e específicas establecidas (70%). A data límite para a entrega do traballo é o 10 de xaneiro de 2025.

A segunda oportunidade, para os alumnos que na primeira obteñan avaliación inferior a 5, consistirá na realización dun traballo (referidos a calquera das partes da materia), de tema acordado previamente coas profesoras, e que terá como data límite para a súa entrega o 1 de xullo de 2025.

Os traballos enviaranse a través dunha tarefa creada para tal efecto no Campus Virtual.

El alumnado con dispensa oficial de asistencia a clase, ademais de presentar os dous traballos obrigatorios, como todos os alumnos, acordarán cos profesores algún procedemento adicional de avaliación para suplir as 40 horas presenciais que corresponden a esta materia.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.

En canto á materia de 6 ECTS, correspóndelle 40 horas presenciais, 8 horas de titorías e 150 horas totais de traballo para cada estudante. O profesorado, dentro das marxes oficiais, poderá reducir o número de horas presenciais para favorecer o traballo individualizado do estudante.

Para un mellor aproveitamento das sesións de clase é recomendábel que o alumnado teña un primeiro contacto cos materiais que se van empregar ao comezo de cada bloque ou tema e que estarán ao seu dispor na aula virtual. Recoméndase igualmente o emprego do foro de dúbidas para compartir calquera cuestión relacionada coa comprensión destes.

A distribución da docencia entre as profesoras da materia será dada a coñecer no comezo do curso.