Plantas e Fungos Tóxicos e Medicinais para os Animais

A materia quere proporcionar información suficiente e útil para a identificación e o coñecemento das características das principais especies de plantas vasculares (herbáceas, arbustivas e leñosas) e de fungos que poden ter un uso medicinal ou presentar características antinutritivas para distintas especies animais, con especial referencia ás especies que se atopan en Galicia. Inclúense tamén contidos sobre as posibilidades de uso medicinal de plantas espontáneas e introducidas en Galicia. Estudiaranse factores relacionados coa planta, o clima, o solo, as condicións de cultivo e as técnicas de aproveitamento e conservación (pastoreo, secado, ensilado) que poidan influír na composición das plantas.

PROGRAMA DE DOCENCIA EXPOSITIVA

1. Incidencia da interacción dos animais con plantas e fungos . Circunstancias que favorecen a súa inxesta: factores que dependen da planta ou do animal. 1 h
2. Principais compostos secundarios das plantas. 1 h
3. Características dos ascomicetos e dos basidiomicetos. Principais especies bioactivas. 1 h
4. Principios activos de ascomicetos e basidiomicetos. 1h
5. Fungos filamentosos. Principais especies bioactivas. Incidencia nas plantas cultivadas. 1 h
6. Principios activos en fungos filamentosos. 1h
7. Plantas espontáneas bioactivas I. Incidencia en cultivos forraxeiros. 1 h
8. Principios activos en plantas espontáneas I. 1h
9. Plantas espontáneas bioactivas II. Incidencia en cultivos forraxeiros. 1h
10. Principios activos en plantas espontáneas I. 1h
11. Plantas cultivadas bioactivas para forraxe e grao.1 h
12. Principios activos en plantas cultivadas. 1 h.
13. Árbores, arbustos e herbáceas ornamentais bioactivas. 1 h
14. Principios activos de plantas ornamentais. 1 h.
15. Principios activos de plantas medicinais. 1 h

PROGRAMA DE SEMINARIOS
1. PFTMA-S1-S2. Seminario sobre fungos micotoxixénicos: 2 h
2. PFTMA-S3-S4. Seminario sobre plantas bioactivas: 2 h
3. PFTMA-S5-S6. Seminario sobre plantas medicinais: 2 h

PROGRAMA DE PRÁCTICAS
1. PFTMA LB1-LB2. Recoñecemento e identificación dos principais ascomicetos e basidiomicetos bioactivos. Campo: 2 h
2. PFTMA LB3-LB4. Recoñecemento e identificación de especies espontáneas e cultivadas bioactivas. Campo: 2 h
3. PFTMA LB5-LB6. Recoñecemento e identificación de leñosas e herbáceas ornamentais bioactivas. Campo: 2 h

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Bruneton J. 1999. Pharmacognosy, Phytochemistry and Medicinal Plants. 2ª Edición. Springer.
Debelmas A.M., Delaveau P. 1983. Guide des plantes dangereuses. Ed. Maloine, Paris.
Equipo Susaeta. 2014. Atlas Ilustrado de Plantas Medicinales y Curativas. Ed. Susaeta.
Evans W.C., Trease G.E., Evans D. 2009. Trease and Evans’ Pharmacognosy. 16ª Edición. Saunders Elsevier.
Font i Quer P. 1993. Plantas medicinales: el Dioscórides renovado. Ed. Labor, Barcelona.
Hails M.R. 1986. Plant poisoning in animals. CAB International.
Klingman G.C., Ashton F.M. 1980. Estudio de las plantas nocivas. Principios y prácticas. Ed. Limusa, México.
Thomson W.A. 1980. Guía Práctica Ilustrada de las Plantas Medicinales. Ed. Blume, Barcelona.
Verona P.L. 1984. Planta tossiche e damnose agli animali. Ed. Edagricole, Bolonia.
Villar, D., Ortiz, J.J. 2006. Plantas tóxicas de interés veterinario. Ed. Masson, Elsevier. Barcelona


BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

REVISTAS
Journal of Ethopharmacology
Journal of Etnobotany Veterinary
Albeitar

COMPETENCIAS XERAIS

GVUSC01 Capacidade de aprendizaxe e adaptación
GVUSC02 Capacidade de análise e síntese.
GVUSC03 Coñecementos xerais da área de traballo.
GVUSC04 Planificación e xestión do traballo.
GVUSC06 Capacidade de traballar de forma autónoma e en equipo.
GVUSC09 Capacidade de comunicarse en distintos ámbitos.

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS DISCIPLINARES (SABER)
CEDVUSC 11 Coñecemento das bases do funcionamento e optimización dos sistemas de produción animal e vexetal e as súas repercusións no medio.

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS ACADÉMICAS
CEAVUSC 01 Analizar, sintetizar, resolver problemas e tomar decisións nos ámbitos profesionais do veterinario/a.
CEAVUSC 04 Buscar e xestionar a información relacionada coa actividade do/a veterinario/a.

COMPETENCIAS TRANSVERSAIS
CTVUSC 01 Capacidade para o razoamento e a argumentación.
CTVUSC 02 Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada por diversos medios, como información bibliográfica e Internet, e analizala de maneira crítica.
CTVUSC 03 Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
CTVUSC 04 Capacidade para realizar unha exposición en público de maneira clara, coherente e resumida.
CTVUSC 05 Habilidade no manexo das TICs.
CTVUSC 06 Utilización de información en lingua estranxeira.
CTVUSC 07 Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos.

As actividades formativas referidas ao traballo presencial na aula consistirán en 15 horas de docencia expositiva e 15 horas de docencia interactiva, repartidas estas en 6 horas de seminario, 6 horas de prácticas, 3 horas de asistencia a exposicións orais de traballos de compañeiros e 3 horas de titorías en grupo.
Os contidos teóricos desenvolveranse mediante leccións maxistrais de 50 minutos impartidas polo profesor. Durante as clases, ou ao seu termo, os estudantes poderán facer preguntas sobre a materia explicada. Para facilitar a comprensión dos contidos, nas clases utilizarase a proxección de diapositivas mediante canón e a pizarra.
Nos seminarios, os alumnos, con axuda do profesor, seleccionarán, tras comentario e debate, temáticas relacionadas cos contidos da materia para elaborar un traballo individual que presentarán de forma oral dentro do horario dos seminarios.
As prácticas servirán para a ilustración dos contidos teóricos da materia e estarán orientadas fundamentalmente a que o/a estudante adquira habilidades e experiencia prácticas. Os contidos prácticos impartiranse en módulos de 20 alumnos. Cada clase práctica comezará cunha introdución do profesor e posteriormente os alumnos desenvolverán a práctica coa supervisión e axuda constantes do profesor. A duración de cada práctica será de dúas horas. As prácticas consistirán en saídas ao campo para a procura e identificación de plantas e fungos bioactivos. As saídas faranse a espazos verdes situados na contorna do campus universitario.
Todas as tarefas do/a estudante (traballos, estudo, lecturas) serán orientadas polo persoal académico nas sesións de titoría.

A cualificación de cada estudante farase mediante avaliación continua e a realización dun exame final presencial ou virtual.
Na avaliación continua valorarase o interese e a participación activa do alumno/a nas clases expositivas e especialmente nas interactivas.
Na avaliación da materia teranse en conta os seguintes aspectos, que contribuirán á nota final:

1. Avaliación continua: 45%
a) Participación e realización de traballos nos seminarios. Contribuirá un 9% á nota final a participación e o traballo realizado en cada seminario de 2 h. Hai tres seminarios, polo tanto estes traballos supoñerán ata un 27% da nota final.
b) Participación e realización de actividades/traballos nas prácticas. Contribuirá un 4% á nota final a participación e a actividade/traballo realizado en cada práctica de 2 h. Hai tres prácticas, polo tanto estas actividades/traballos supoñerán ata un 12% da nota final.
c) Participación nas clases teóricas. Contribuirá ata un 6% á nota final.
A nota mínima para superar esta avaliación continua será de 2 puntos dun total de 4,5.

2. Exame escrito teórico: 55%
O exame será escrito (preguntas test e/ou preguntas curtas e/ou tema), ou ben oral se se estima necesario, e sobre os contidos das clases expositivas. Valorarase sobre 10 puntos e a nota mínima para superalo será de 5 puntos.

Se o/a alumno/a non alcanza o mínimo esixido tanto no exame escrito teórico (5/10) como na avaliación continua (2/4,5), iso implicará a non superación da materia na correspondente convocatoria.
Así mesmo, para superar a materia será obrigatorio asistir polo menos ao 50% das horas expositivas e ao 100% das horas prácticas.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o establecido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións”.

As clases expositivas, seminarios e prácticas só se imparten durante o período lectivo. Por tanto, se non se alcanza o mínimo esixido na avaliación continua durante este período, non se poderá superar a materia nin na primeira nin na segunda oportunidade.
Non se conservan avaliacións dun curso para outro.

Non procede a dispensa de asistencia a clases.

TRABALLO PRESENCIAL NO AULA Horas
Clases maxistrais 15
Prácticas de campo 6
Seminarios 6
Titorías en pequenos grupos ou individuais 3
Asistencia a exposicións orais de traballos de compañeiros 3
Total horas de traballo presencial 30

TRABALLO PERSOAL DO/A ESTUDANTE Horas
Estudio individual 22,5
Elaboración de traballos 13
Revisión bibliográfica, biblioteca, etc. 5
Resolución de casos/problemas 2
Presentacións orais 0,5
Realización de exames 2
Total horas de traballo persoal do/a estudante 45

TOTAL HORAS DO/A ESTUDANTE 75

A principal recomendación é a asistencia ás clases teóricas e prácticas, o cal vai permitir a avaliación continuada do alumno/a e facilitarlle moito a fixación dos conceptos expostos e a súa aplicación práctica inmediata, non sendo precisa a súa memorización.