Creación e xestión de empresas

O obxectivo principal da materia é familiarizar ao alumnado con algúns conceptos fundamentais relacionados coa avaliación técnica, comercial e, sobre todo, económico-financeira dos proxectos de creación de empresas no ámbito da industria de procesos ambientais e os sectores industriais relacionados, así como cos principais aspectos financeiros derivados da xestión empresarial e como facela compatible coa sustentabilidade e a responsabilidade social empresarial no contexto dunha economía circular. En particular, preténdese que o alumno sexa capaz ao finalizar a materia de levar a cabo a análise e a valoración de calquera proxecto de investimento, cun especial fincapé na determinación da rendibilidade do proxecto e a análise do risco financeiro que comporta. Coñecer como integrar a sustentabilidade na análise da rendibilidade e o risco da empresa pode axudar a técnicos e enxeñeiros a propor e deseñar as accións e os proxectos máis adecuados para a empresa e a convencer á alta dirección da conveniencia de poñelos en práctica. Revisaranse as diversas parcelas que encerra a xestión empresarial, destacando a importancia da xestión do risco, a innovación e a sustentabilidade na empresa.

Os contidos que se desenvolven no curso articúlanse ao redor dos indicados no descriptor da materia recollido no plan de estudos do Máster en Enxeñería Ambiental:
· Sistema económico e empresa. Economía circular.
· Emprendemento e ecosistema emprendedor.
· O proceso de creación dunha empresa.
· Análise da viabilidade dun proxecto empresarial.
· O proceso de xestión dunha empresa sostible.
O programa da materia está dividido en 3 temas con 12 apartados básicos, que se detallan a continuación:

TEMA 1. CONCEPTOS XERAIS.
1.1. Sistema económico e empresa.
1.2. Desenvolvemento sostible e economía circular.
1.3. Emprendemento e ecosistema emprendedor.
1.4. Proceso de creación dunha empresa.

TEMA 2. XESTIÓN EMPRESARIAL.
2.1. A planificación e organización na empresa.
2.2. Principais funcións directivas.
2.3. O proceso de xestión dunha empresa sostible.
2.4. Fundamentos de contabilidade e finanzas.

TEMA 3. ANÁLISE DE VIABILIDADE DE PROXECTOS.
3.1. O plan de empresa.
3.2. Viabilidade comercial.
3.3. Viabilidade técnica.
3.4. Viabilidade financeira.

Bibliografía básica:
Facilitarase a través da aula virtual para o desenvolvemento de cada tema do programa material elaborado ad hoc polo equipo docente.

Bibliografía complementaria:
Aceituno Aceituno, P. (Coord.) (2021). Creación e xestión de empresas. Centro de Estudos Financeiros (CEF). Madrid.
Benninga, S. (2008): Financial Modeling, The MIT Press.
Casillas, T. e Martí, J.M. (2019): Como facer un plan de empresa. Guía práctica para a súa elaboración e posta en marcha. Profit Editorial. Barcelona.
Fernández Fernández, L. (coord) (2007): A práctica das finanzas de empresa, Delta Publicacións, Madrid.
Gallego, J.L. (2020): Circulando cara a unha nuevo economía. Empresas con rumbo fixo cara á economía circular. Profit Editorial. Barcelona.
Guilera Agüera, L. e Garrell Guiu, A. (2021): Produtos e servizos intelixentes e sostibles. Técnicas para a innovación e a creatividad. Marge Books. Barcelona.
HBS (2021). Como crear un plan de negocio. Editorial Reverté. Barcelona, 2021.
Xurado Apruzzese, S. e Chamas Fernández, F.J. (2021): Lean Startup. Aplicación práctica para emprendedores, intraemprendedores e formadores. Anaya Multimedia. Madrid.
Labatut Serer, G. (2020): Plan de Viabilidade Empresarial. Edicións Lefebvre. Barcelona.
Medina Hernández, U. e Correa Rodríguez, A. (2008): Como avaliar un proxecto empresarial. Díaz de Santos.
Muñiz, L. (2010): Plans de negocio e estudos de viabilidade. Bresca.
Partal Ureña, A. et ao (2020): Introdución ás finanzas empresariais (3ª ed.). Edicións Pirámide.
Pérez Martell, R. (Coord.) (2021): A tecnoloxía e os obxectivos de desenvolvemento sostible. J.M. Bosch Editor. Barcelona.
Pindado, J. (2012): Finanzas Empresarialies. Paraninfo.
Rodríguez Sandiás, A. (2013): Modelos de Análises e Valoración de Proxectos, Ed. Andavira.
Rodríguez Sandiás, A. (2016): Dirección Financeira Aplicada: Investimentos, 3ª ed. Editorial Andavira.
Romero Castro, N. (2009): Financial Implications of Sustainability for Companies and Capital Markets. Universidade de Santiago de Compostela.
Sanchís Palacio, J.R., Campos i Climent, V. e Ejarque Catalá, A.T. (2020): Emprendemento sostible. Emprendendo desde a cocreación de valor e o ben común. Edicións Pirámide. Madrid
Sánez Iscar, E.J. (2019): Emprendedores paso a paso. Todo o que necesitas saber para emprender o teu propio negocio. Editorial Colex. A Coruña.

Preténdese contribuír a alcanzar as competencias recollidas na memoria do título de Máster en Enxeñería Ambiental:
- Básicas e xerais: CB6, CB7, CB8, CB9, CB10, CG2 e, con maior intensidade, as competencias CG6, CG7 e CG9.
- Transversais: CT1, CT2 e CT3.
- Específicas: CE7 (Dirixir e xestionar técnica e economicamente proxectos, instalacións, plantas, empresas e centros tecnolóxicos no ámbito da industria de procesos ambientais e os sectores industriais relacionados) e CE11 (Identificar accións no ámbito da economía circular, definindo as opcións dentro dos novos modelos de negocio)

O programa cobre os temas que se consideran esenciais para dotar ao alumnado das competencias requiridas na planificación e avaliación da creación dunha empresa e nos aspectos crave da súa xestión sostible. Nas horas presenciais de docencia tratarase de afondar nos aspectos máis relevantes e novos para o alumno, facendo unha revisión máis superficial daqueles xa tratados noutras materias. No transcurso do curso farase referencia á bibliografía específica a utilizar para ampliar os coñecementos adquiridos en cada tema. Impartirase unha docencia de carácter eminentemente práctico, recorrendo á utilización de casos reais para exemplificar e aclarar os contidos do programa, facendo uso das ferramentas informáticas apropiadas e fomentando o traballo autónomo e en equipo. Empregarase o campus virtual da USC para facilitar material de estudo e traballo ao alumnado e canalizar a entrega de traballos e as comunicacións co profesor.
Nas horas de docencia semanal tentarase seguir as directrices metodolóxicas mencionadas a continuación:
- Compatibilizar o rigor lóxico da Teoría Económica e Financeira coa necesaria claridade expositiva que permita unha mellor comprensión dos conceptos tratados, mediante a utilización de exemplos que precisen os conceptos introducidos e os resultados obtidos.
- As demostracións teóricas e a formación matemática dos modelos analizados serán obxecto de atención en numerosas ocasións co fin de introducir aos estudantes no uso dos mesmos antes de utilizar as ferramentas informáticas.
- Contarase co apoio das ferramentas informáticas oportunas en cada momento.
- Resolver exercicios que permitan ao alumno practicar e comprobar a asimilación dos contidos expostos.
- Fomentar o traballo en equipo tanto dentro do centro docente como fóra del.
- Fomentar o diálogo na aula e a participación activa en clase.
De forma concreta, prevese o desenvolvemento das seguintes actividades, que contribuirán ao desenvolvemento das competencias que se indican:
- Bloque A (relacionado co tema 1):
- A1: Taller de proposta de ideas de negocio no marco da sustentabilidade (CG2, CB6, CB7, CB8, CT1, CT3, CE11)
- A2: Identificación dos principais axentes do ecosistema emprendedor galego (CB10, CT1, CE7).
- A3: Revisión de trámites administrativos e legais para a creación de empresas (CB6, CE7)
- A4: Revisión de exemplos reais de startups (CB9, CT1, CE7).
- Bloque B (relacionado co tema 2)
- B1: Análise da xestión en empresas maduras (CG6, CG7, CG9, CB9, CT1, CT2, CE7).
- B2: Proposta de solucións de mellora da sustentabilidade en empresas (CG2, CG7, CB8, CT1, CT3, CE11).
- Bloque C (relacionado co tema 3):
- C1: Revisión dun plan de negocio real (CB7, CT1, CE7).
- C2: Análise de viabilidade financeira dun proxecto (CB7, CB9, CT1, CE7).
Empregarase a aula virtual da materia como ferramenta de comunicación cos alumnos, ofrecéndolles información da programación docente ao longo do curso na aula e materiais complementarios para o estudo da materia (presentacións de contidos en cada tema, artigos científico-técnicos relevantes, recursos web).
Ao comezo do curso facilitarase aos alumnos o seguinte material no campus virtual da materia:
• GUÍA DOCENTE: a guía docente aprobada para a materia (galego, castelán).
• PRESENTACIÓNS: as presentacións-guía usadas polo profesorado nas clases expositivas.
• PROPOSTA DE TAREFAS: con indicacións para a súa resolución de forma individual ou en grupo.
• MATERIAL COMPLEMENTARIO: para cada tema como lexislación relevante, artigos científicos, ligazóns a páxinas web con contido de interese, cuestionarios de autoavaliación, etc.

Para determinar a cualificación final nas dúas oportunidades, efectuarase un seguimento da aprendizaxe dos estudantes mediante a realización de actividades, traballos ou proxectos de forma individual e/ou por grupo. Así mesmo, os estudantes terán que realizar un exame final con cuestións teóricas e resolución de problemas que permitirá individualizar a cualificación final.
Distribución da cualificación
Exame: 50% (para a avaliación das competencias CG6, CE7 e CE11)
Actividades bloque A : 10%
Actividades bloque B: 15%
Actividades bloque C: 25%
O alumnado ao que lle sexa concedida dispensa de asistencia a clase (seguindo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispensa de asistencia a clase en determinadas circunstancias), avaliarase cun exame final específico que suporá o 100% da nota.
Os criterios a aplicar na avaliación do rendemento dos estudantes concrétanse nos seguintes:
- Observación directa e sistemática do traballo desenvolvido na aula polo alumno.
- Valoración da capacidade de participación en clase do alumno tanto á hora de formular ou responder preguntas como á de expor e desenvolver algún tipo de debate relacionado coa materia.
- Realización dunha proba escrita, a realizar nas datas fixadas no calendario oficial do centro.
- Por outra banda, durante o curso serán expostos unha serie de exercicios e casos prácticos, coa finalidade de fomentar a participación dos alumnos en clase e de achegar os coñecementos adquiridos á realidade de creación e xestión de empresas.
O sistema de avaliación será igual en todas as convocatorias (primeira e segunda oportunidade e primeira e sucesivas matrículas).
Os alumnos terán dereito a unha revisión da súa cualificación nos termos previstos na normativa.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.

Teoría: 10 horas
Seminarios: 12 horas
Titorías: 2 horas
Exame e revisión: 2 horas
Traballo persoal: 49 horas
Traballo total do alumno: 75 horas

Recoméndase un nivel básico de coñecementos relacionados coa economía e a empresa e requírense coñecementos básicos de ferramentas informáticas como procesadores de texto, follas de cálculo e/ou simuladores. Particularmente, tendo en conta o papel fundamental que o traballo sobre a folla de cálculo xoga nesta materia, aconséllase que o alumno que non se move con soltura neste terreo procure mellorar o seu manexo tanto co seu esforzo persoal como facendo uso das horas de titorías.
Recoméndase tamén que o alumno consulte a ampla bibliografía ofrecida para consolidar e ampliar os coñecementos adquiridos, especialmente naqueles puntos do temario nos que, por razóns de temporalización, non é posible entrar en profundidade no desenvolvemento das clases presenciais.

A docencia impartirase en castelán. Empregarase o campus virtual da USC para facilitar material de estudo e traballo ao alumno e canalizar a entrega de traballos e as comunicacións co profesor. E farase uso do programa Excel para a explicación e posta en práctica dos coñecementos nos que incide o programa.