Avaliación e intervención psicolóxica en alteracións da conduta alimentaria

• Saber identificar as características esenciais das distintas alteracións da conduta alimentaria.
• Saber formular un modelo psicopatolóxico adecuado a cada caso clínico.
• Saber elexir as técnicas de avaliación psicolóxica axeitadas a cada caso y saber interpretar los resultados.
• Ser capaz de planificar e levar a cabo a intervención psicolóxica pertinente, en función da avaliación y las variables concurrentes en el caso.
• Ser capaz de realizar o seguimento da intervención realizada para introducir, si fose necesario, os cambios pertinentes.
• Ser capaz de obter información especializada sobre as alteracións alimentarias, interpretala críticamente e saber formular propostas relevantes de investigación.

1. Presentación clínica. Clasificación das alteracións da conduta alimentaria.
2. Cuestións diagnósticas.
3. Factores de risco e protección.
4. Comorbilidade asociada.
5. Métodos e ámbitos de avaliación psicolóxica das alteracións da conduta alimentaria.
6. Intervención psicolóxica das alteracións alimentarias.
7. Investigación actual no ámbito das alteracións alimentarias (poboacións específicas e obesidade infanto-xuvenil).

O programa teórico compleméntase con sesións de debate sobre artigos, videos, etc. ademáis da discusión de casos clínicos.

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA:

American Psychiatric Association. (2022). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed., text rev.). https://doi.org/10.1176/appi.books.9780890425787
Raich, R.M. (2011). Anorexia, bulimia y otros trastornos alimentarios. Psicología. Madrid: Pirámide. Colección ojos solares.
Baile, J. & González, M. (2016). Trastorno por atracón. Diagnóstico, evaluación y tratamiento. Pirámide: Madrid.
Cortés, L., Senra, C., & Martínez, C. (2016). Guía para superar el déficit en habilidades sociales en personas con trastornos de la conducta alimentaria. Andavira: Santiago de Compostela.
Fairburn, C. (2017). La superación de los atracones de comida. Barcelona: Paidós.

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

Celis, A. & Roca, E. (2011). Terapia cognitivo-conductual para los trastornos de la conducta alimentaria según la visión transdiagnóstica. Acción Psicológica, 8, 21-33
Cortés, L., Hoffmann, S., Warschburger, P., y Senra, C. (2018). Exploring the reciprocal relationships between adolescents' perceptions of parental and peer attachment and disordered eating: A multiwave cross-lagged panel analysis. International Journal of Eating Disorders, 52, 924–934.
Cortés, L., Takkouche, B., Seoane, G. y Senra, C. (2019). Mediators linking insecure attachment to eating symptoms: A systematic review and meta-analysis. PlosOne, 14(3): e0213099.
Fairburn, C., et al. (2008). Eating disorders: a Trandiagnostic Protocol. En B. Barlow (Ed.). Clinical Handbook of Psychological Disorders (4ª ed). N.Y: Guilford Press.
Ferreiro, F., Seoane, G., Senra, C. (2014).Toward understanding the role of body dissatisfaction in the gender differences in depressive symptoms and disordered eating: A longitudinal study during adolescence. Journal of Adolescence, 37, 73-84.
Godart, N. T., Perdereau, F., Rein, Z., Berthoz, S., Wallier, J., Jeammet, P., & Flament, M. F. (2007). Comorbidity studies of eating disorders and mood disorders. Critical review of the literature. Journal of Affective Disorders, 97(1-3), 37-49. doi:10.1016/j.jad.2006.06.023
Grilo, C. & Mitchel,J. (Eds.) (2010). The Treatment of Eating Disorders. New York: Guilford Press.
Harrop, E. N., & Marlatt, G. A. (2010). The comorbidity of substance use disorders and eating disorders in women: Prevalence, etiology, and treatment. Addictive Behaviors, 35(5), 392-398. doi:10.1016/j.addbeh.2009.12.016
Keel, P. K., & Forney, K. J. (2013). Psychosocial risk factors for eating disorders. International Journal of Eating Disorders, 46(5), 433-439. doi:10.1002/eat.22094
Lock, J. & Grange, D.L. (2005). Family-based treatment of eating disorders. International Journal of Eating Disorders, 37, 564-567.
Nagata, J. M., Ganson, K. T., & Murray, S. B. (2020). Eating disorders in adolescent boys and young men: an update. Current opinion in pediatrics, 32(4), 476.
Perpiñá, C., Botella, C. y Baños, R.M. (2006). La evaluación de los trastornos de la conducta alimentaria. En V. Caballo (Dir.). Manual para la Evaluación Clínica de los Trastornos Psicológicos (pp. 211-233). Madrid: Pirámide.
Raich, R. (2006). La evaluación del trastorno de la imagen corporal. En V. Caballo (Dir.). Manual para la Evaluación Clínica de los Trastornos Psicológicos (pp. 195-210). Madrid: Pirámide.
Rojo, M. et al. (2022). ENTREN-F family-system based intervention for managing childhood obesity: Study protocol for a randomized controlled trial at primary care. Obesity Research & Clinical Practice, 16, 319–329. doi: 10.1016/j.orcp.2022.07.001
Smith, J.D. et al. (2018): A Developmental Cascade Perspective of Pediatric Obesity: Conceptual Model and Scoping Review, Health Psychology Review, DOI:10.1080/17437199.2018.1457450
Smolak, L., & Levine, M. P. (2015). The Wiley handbook of eating disorders: Assessment, Prevention, Treatment, Policy, and Future Directions. John Wiley & Sons.
Treasure, J., Duarte, T. A., & Schmidt, U. (2020). Eating disorders. Lancet, 395(10227), 899–911. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30059-3
van Hoeken, D., & Hoek, H. W. (2020). Review of the burden of eating disorders: mortality, disability, costs, quality of life, and family burden. Current Opinion in Psychiatry, 33(6), 521.
Vázquez Arévalo, R., Aguilar, X., Álvarez Rayón, G. y Mancilla Díaz, J.M. (2006) La evaluación del trastorno por atracón. En V. Caballo (Dir.). Manual para la Evaluación Clínica de los Trastornos Psicológicos (pp. 235-246). Madrid: Pirámide.

BÁSICAS E XENERAIS
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.
CG3 - Coñecer en profundidade a natureza psicolóxica dos trastornos do comportamento humano.
CG7 - Planificar, realizar e, no seu caso, supervisar o proceso de avaliación psicolóxica do comportamento humano e dos factores psicolóxicos asociados cos problemas de saúde para establecer a avaliación dos mesmos.
CG8 - Deseñar, desenvolver e, no seu caso, supervisar e avaliar plans e programas de intervención psicolóxica, en función da avaliación psicolóxica e das variables de tipo individual e social que concorran en cada caso.
CG11 - Axustarse ás obrigacións deontolóxicas da Psicoloxía no ámbito sanitario, mostrando un compromiso ético e profesional cos valores de igualdade de oportunidades, de respecto á diversidade e de resolución pacífica dos conflitos.

TRANSVERSAIS
CT1 - Saber utilizar as tecnoloxías da información e a comunicación no desempeño profesional.
CT2 - Saber manexar fontes de documentación científica bibliográfica e dixital estandarizadas a nivel internacional.
CT4 - Saber formular hipótese de traballo en investigación e recoller e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, aplicando o método científico.

ESPECÍFICAS
CE1 - Saber aplicar as principais teorías sobre a etiología dos trastornos do comportamento humano na conceptualización de cada caso.
CE3 - Saber seleccionar e aplicar as técnicas e os instrumentos de avaliación máis convenientes para cada caso de acordo coas súas características e contexto.
CE4 - Saber analizar e interpretar os resultados dunha avaliación psicolóxica.
CE6 - Saber planificar e desenvolver unha intervención psicolóxica, establecendo obxectivos pertinentes e realistas en función das características do problema e o contexto.
CE7 - Saber realizar o seguimento dunha intervención psicolóxica, de acordo cos fins fixados, para introducir, se fose o caso, cambios na mesma durante o seu desenvolvemento.
CE8 - Saber proporcionar retroalimentación aos destinatarios de forma adecuada e precisa co fin de implicalos nas distintas fases do proceso de avaliación e intervención psicolóxicas.

As sesións expositivas serven para introducir e guiar o desenvolvemento dos diferentes temas do programa e para presentar e describir os aspectos máis destacados de cada lección. Preséntanse co apoio dos medios audiovisuais dispoñibles nas aulas.

As presentacións dos temas realízanse sobre material dispoñible para os estudantes a partir de libros de textos, artigos, esquemas, resumos, apuntamentos e a través do Campus virtual da USC (Plataforma Moodle).

As sesións interactivas complementan os contidos teóricos e consisten na elaboración de comentarios sobre estudo de casos, sesións de debate dos seminarios, videos e/ou conferencias de profesionais invitados.

O traballo autónomo do alumno consistirá na preparación dos seminarios de debate, a elaboración dos traballos (individuais e/ou en grupo) dos temas que se indiquen en clase e os informes correspondentes aos estudos de casos. A actividade formativa non presencial complementarase coas horas dedicadas ao estudo da materia.

Na avaliación da aprendizaxe terase en conta tanto a valoración dos coñecemento adquiridos en relación aos contidos teóricos e prácticos do programa, como a valoración das tarefas e actividades propostas ao largo do curso.

A asistencia ás sesións presenciais considerase obrigatoria (mínimo 80%).

A avaliación da materia levarase a cabo tendo en conta as actividades desenvolvidas ao longo do semestre (informes de casos clínicos, comentarios críticos de lecturas especializadas, informes de sesións de debate), cun peso do 40% da cualificación final, no que se valorarán aspectos como a capacidade expositiva e/ou o dominio da terminoloxía propia da disciplina. O 60% restante corresponderá á realización dun exame teórico-práctico final.

Para que a puntuación obtida nas actividades compute na cualificación final, o estudante ten que ter aprobado o exame teórico.
Todo o material traballado na clase considérase materia de examen.

Para un bo rendemento na materia o estudante deberá dedicar, aproximadamente, 22 horas a actividades de estudo, 9 horas á preparación de seminarios, 13 horas á elaboración de traballos (individuais e/ou en grupo) e 7 horas á elaboración de informes.

Asistir a clase
Ter actualizado o material
Participar activamente nas sesións