Literatura e patrimonio: poder, memoria e lugar

1. Coñecer a literatura en Galicia en xeral, a través de figuras de relevancia universal, grazas ao coñecemento específico dos seus textos e contextos.

2. Poñer en práctica os coñecementos da literatura española e galega das escritoras e os escritores de Galicia no traballo cultural.

3. Dominar a investigación e a difusión do coñecemento, exposto no punto 1, a través da súa realización en prácticas de investigación e traballos de campo.

Para isto traballarase con fontes documentais literarias de todo tipo (manuscritas, hemerográficas, editoriais, arquivísticas, etc.) en soporte físico e dixital, tratando de identificar, interpretar e utilizar materiais literarios en lingua galega e española de todas as épocas e tipoloxías, co fin de que o alumnado posúa un coñecemento básico e xeral que lle sirva de base para enfrontarse de forma autónoma a unha futura acción cultural que teña como meta o recuperar, promover, difundir, valorizar ou preservar o patrimonio literario galego e hispánico material e inmaterial, con criterios científicos e especial atención á análise crítica do poder, a memoria e o lugar.

Considerarase o concepto de patrimonio literario contando co texto oral e o texto escrito, moitas veces subtexto dos autores tratados. Utilizaranse métodos, técnicas e recursos para o traballo cos diferentes tipos de materiais literarios: bibliotecas e arquivos xerais e persoais de ambos escritores, fontes documentais dixitalizadas, hemerotecas físicas e dixitais, etc., así como a súa patrimonialización literaria: casas-museos de ambos, respectivamente en Padrón e Almería, rutas literarias, etc. Exporase o proceso da súa edición en libro, revista e Internet. E desenvolverase o seguinte programa:

A- ROSALÍA DE CASTRO: aproximación integral
1. Os lugares da vida: de "filla do mar" a "madre" da poesía moderna
2. Os lugares da obra: legado intelectual dunha creadora galega e universal
3. Proxecto libre: poética da liberdade e da independencia
4. Musa humana: integración do íntimo e o social na Rosalía-Espronceda, Rosalía Petöfi, Rosalía Heine, Rosalía Hölderlin, Rosalía Machado e Rosalía Virginia
5. Polifonía poliédrica: a subversión múltiple de "a estranxeira na súa patria"
6. Obra galega: sexo, memoria e lugar en Cantares gallegos e Follas novas
7. O legado da obra de Rosalía de Castro

B- JOSÉ ÁNGEL VALENTE: aproximación integral
1. José Ángel Valente: do neno da guerra ao proceso en Consello de Guerra
2. A poesía de José Ángel Valente: elexía, subversión, disolución e non discurso
3. A narrativa de José Ángel Valente: contra todo poder
4. O ensaio de José Ángel Valente: literatura e coñecimento; arte e vangarda; cultura, sociedade, política e memoria; filosofía e mística
5. O legado da Cátedra Valente de Poesía e Estética

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Rosalía de Castro, Obras completas, Madrid, Editorial Turner, 1993.
José Ángel Valente, Obras completas I. Poesía y prosa, edición e introducción de Andrés Sánchez Robayna, Barcelona, Galaxia Gutenberg / Círculo de Lectores, 2006.
José Ángel Valente, Obras completas II. Ensayos, edición Andrés Sánchez Robayna y recopilación e introducción de Claudio Rodríguez Fer, Barcelona, Galaxia Gutenberg / Círculo de Lectores, 2008.
José Ángel Valente, Diario anónimo 1959-2000 (edición e introducción de Andrés Sánchez Robayna), Barcelona, Galaxia Gutenberg - Círculo de Lectores, 2011.
Claudio Rodríguez Fer, ed., Valente vital (Galicia, Madrid, Oxford), Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2012.
Claudio Rodríguez Fer, ed., Valente vital (Ginebra, Saboya, París), Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2014.
Claudio Rodríguez Fer, ed., Valente vital (Magreb, Israel, Almería), Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2017.

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Actas do Congreso internacional de estudios sobre Rosalía de Castro e o seu tempo I, II y III, Santiago de Compostela, Consello da Cultura Galega-Universidade de Santiago de Compostela, 1986.
Carmen Blanco, Sexo e lugar, Vigo, Edicións Xerais de Galicia, 2006.
Claudio Rodríguez Fer, ed., José Ángel Valente, Madrid, Taurus, El Escritor y la Crítica, 1992.
Claudio Rodríguez Fer, ed., Material Valente, Gijón, Júcar, 1994.
Teresa Hernández, ed., El silencio y la escucha: José Ángel Valente, Madrid, Cátedra / Ministerio de Cultura, 1995.
Nuria Fernández Quesada, ed., Anatomía de la palabra, Madrid, Pre-Textos, 2000.
Claudio Rodríguez Fer, ed., Valente: el fulgor y las tinieblas, Lugo, Axac, 2008.
Claudio Rodíguez Fer, Valente infinito (Libertad creativa y conexiones interculturales), Santiago de Compostela, Universidade de Santiago de Compostela, 2018.

Nesta materia débense desenvolver as competencias xerais do título que se indican a continuación.
Básicas:
CB6- Comprender coñecementos que acheguen unha base u oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación.
CB7- Saber aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornos novos ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo.
CB8- Ser capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación dos seus coñecementos e xuízos.
CB9- Saber comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e sen ambigüidades.
CB10- Ter as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que terá que ser en gran medida autodirixido e autónomo.
Xerais:
CB1- Ser capaces de manexar eficientemente a información proveniente de distintos lugares para a produción de coñecementos relacionados co ámbito da cultura.
CB2- Ser capaces de aplicar os coñecementos adquiridos na detección e resolución de problemas nos contextos específicos do seu ámbito profesional.
CB3- Tomar conciencia das responsabilidades sociais e éticas vinculadas ao exercicio profesional e ter capacidade de reflexión e revisión crítica das dinámicas socio-culturais existentes.
CB4- Adquirir habilidades e hábitos de traballo que posibiliten a autoaprendizaxe e que fomenten a formación continua (educación ao largo de toda a vida, learning for life, segundo as directrices da Unesco)
CB5- Adquirir as habilidades para fomentar e garantir o respecto aos Dereitos Humanos e aos principios de accesibilidade universal, igualdade e non discriminación, así como aos valores democráticos e da cultura da paz.
Transversais:
CT2- Ter capacidade de autonomía no traballo con responsabilidade e iniciativa.
CT2- Poder aplicar el pensamento analítico, crítico, lóxico e creativo demostrando dotes de creación.
CT4- Poder transmitir información e ideas en público de maneira clara e efectiva.
CT5- Ter habilidade na comunicación escrita e oral.
CT6- Ter habilidade para as relacións interpersonais, respectando as normas básicas de convivencia, os dereitos fundamentais e os valores democráticos.
CT7- Fomentar o interese pola aprendizaxe continuada e pola actualización dos coñecementos.
CT8- Ter capacidade de análise e síntese (saber analizar, sintetizar e resumir a información recibida).
CT9- Ter capacidade de resolución de problemas e toma de decisións.
CT10- Ter capacidade de adaptación a novas situacións (flexibilidade no uso e transferencia do coñecemento).
CT11- Ter capacidade crítica e autocrítica (ter capacidade para valorar e discutir o propio traballo).
CT12- Adquirir compromiso ético.
Específicas:
C2- Ter capacidade para desenvolver proxectos culturais de distinto tipo e finalidade.
CE6- Comprender de maneira razoada o interese do diálogo intercultural e a necesidade do respecto ás diferenzas culturais.
C10- Adquirir as capacidades de traballo, no ámbito da cultura, con grupos humanos con necesidades específicas e/ou con risco de exclusión.
C18- Coñecer a metodoloxía e a práctica investigadora en todas as áreas vinculadas á xestión dos bens culturais.
C20- Adquirir as destrezas e estratexias de composición de discursos, así como das ferramentas lingüísticas e pragmáticas precisas para realizar con éxito os trámites administrativos e as campañas de divulgación propias dos servizos culturais.
C21- Ter capacidade de elaboración de comentarios razoados e críticos de obras e textos relacionados con calquera área do ámbito humanístico.
C22- Adquirir capacidade de comprensión doutras culturas, de recoñecemento da diversidade e do seu reflexo nos usos lingüísticos e literarios.

Esta materia está afectada polo proceso de extinción da oferta do título. Por este motivo só pode matricularse nesta materia o alumnado que xa o fixese en cursos anteriores, tendo dereito a titorización e avaliación pero non a docencia lectiva. A metodoloxía da ensinanza será, pois, de carácter titorial. Ao longo do curso o alumnado matriculado poderá e deberá concertar sesións de titoría co docente para clarexar calquera aspecto da materia e da súa avaliación. Nesta modalidade semipresencial este proceso de titorización e de contacto entre o docente e o alumnado realizarase a través da aula virtual da materia e a través de MSTeams.

1ª OPORTUNIDADE: Neste proceso de extinción da oferta do título a avaliación se fará exclusivamente a través da cualificación obtida no exame final, no que se valorará a adquisición dos contidos e competencias da materia e se realizará na data establecida pola Secretaría da Facultade. 2ª OPORTUNIDADE: Neste proceso de extinción da oferta do título a avaliación se fará exclusivamente a través da cualificación obtida no exame final, no que que se valorará a adquisición dos contidos e competencias da materia e se realizará na data establecida pola Secretaría da Facultade.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións"

Como corresponde a unha materia de 6.0 créditos ECTS (cada crédito equivale a 25 horas de traballo) son precisas 150 horas de traballo:


- Prácticas de investigación e traballos de campo: 12 horas.

- Actividade presencial: clases prácticas (seminario, actividade práctica): 6 horas.

- Actividade a distancia: aprendizaxe individual do alumnado: 120 horas.

- Actividade presencial: titorías para orientar en temas teórico-metodolóxico: 4 horas.

- Actividade presencial: actividades de avaliación: 8 horas.

Cronograma (que se adaptará ás circunstancias de común acordo entre alumnado e profesorado), actividades diversas opcionais e un traballo persoal escrito e oral obrigatorio que consistirá en 2 breves actividades distintas, acordadas por profesorado e alumnado, que serán entregadas e expostas na data oficial de exame.

Recoméndase unha actitude activa e seguir as indicacións acordadas.

LINGUA DA DOCENCIA
A lingua base da docencia na aula (lingua galega ou española) será acordada con liberdade en común por todas as persoas directamente implicadas (estudantes e profesores) segundo as necesidades.


Non é preciso un dominio absoluto da lingua estándar para cursar a materia.
O profesorado facilitará o proceso de mellora e aprendizaxe da lingua a través da literatura, con información e material específicos para cada caso persoal.