Automatización

O obxectivo da materia é introducir todos os conceptos necesarios para implementar sistemas automatizados que poidan orientarse tanto ao control de robots como de procesos industriais.

Os contidos desta materia están encamiñados a proporcionar unha introdución á automatización dende unha perspectiva práctica:

• Introdución á automatización de tarefas.
• Elementos para a automatización.
• O autómata programable ou PLC.
• Programación de PLC.
• Mando ou control secuencial.
• Implementación de GRAFCET en PLC.
• Actuadores hidráulicos e neumáticos.
• Sistemas de visualización e supervisión de procesos.

Estes contidos desenvólvense de acordo á seguinte estrutura, onde se indica unha estimación do número de horas presenciais (HP) e das horas non presenciais (HNP):

Contido teórico:

1. Niveis e compoñentes dun sistema de automatización. (2 HP + 3 HNP)
2. Funcionamento dun PLC (3 HP + 6 HNP )
3. Linguaxes básicos de programación de PLCs (LD, FBD, IL y ST) (6 HP + 10 HNP )
4. Técnicas de programación de PLCs, diagramas secuenciais (Grafcet-SFC) e guía GEMMA. (6 HP + 10 HNP)
5. Sensores e actuadores. (4 HP + 6 HNP )
6. Interfaces de E/S. (2 HP + 3 HNP)
7. Interfaces Persoa-Controlador (1 HP + 2 HNP)

Sesións interactivas:

As sesións interactivas desenvolveranse en sesións de 2 horas, sumando un total de 24 h de asistencia presencial e 32 h non presenciais. A asistencia ás sesións de laboratorio é obrigatoria e é requisito imprescindible para poder superar a materia.

Os contidos a desenvolver durante as sesións interactivas serán:

1. Deseño e montaxe de automatización de procesos (4 HP – 5 HNP).
2. Programación e simulación de PLCs (6 HP – 8 HNP).
3. Programación e simulación de HMIs (4 HP – 6 HNP).
4. Programación e automatización de procesos secuenciais (8 HP + 12 HNP).

Bibliografía Básica:

• MANDADO PEREZ, Enrique [et. al.] Sistemas de automatización y autómatas programables, Marcombo, 2018.
• BALCELLS, Josep y ROMERAL, José Luís. Autómatas programables. Ed. Marcombo (2009).
• CEMBRANOS NISTAL, Florencio Jesús, Automatismos eléctricos, neumáticos e hidraúlicos, Paraninfo, Madrid, 2008.
• PECIÑA, Luis. Programación de controladores avanzados SIMATIC S7-1500 con TIA Portal, AWL/KOP y SCL.Ed. Marcombo. 2019.
•OJEDA, Francisco. Automatización con GRAFCET y Autómata Programable Problemas Resueltos, AWL/KOP y SCL. Ed. RA-MA.
• YUSTE, Ramón. Autómatas programables Siemens con GRAFCET y Guía GEMMA con TIA PORTAL. MARCOMBO. 2017.
• LÓPEZ, Miguel. Iniciación a la automatización mediante ejercicios prácticos. Marcombo. 2017.


Bibliografía complementaria:

• YUSTE, Ramón L.; GUERRERO, Vicente, Autómatas programables SIEMENS Grafcet y Guía Gemma con TIA Portal, Marcombo, 2017
• BRUNETE, Alberto; SAN SEGUNDO, Pablo y HERRERO, Rebeca. Introducción a la automatización industrial. https://bookdown.org/alberto_brunete/intro_automatica/
• Roberto; ROMERO PÉREZ, Julio Ariel; VICENT ARIÑO, Carlos. Automatización Industrial. Universitat Jaume I (2010). http://hdl.handle.net/10234/24182http://hdl.handle.net/10234/24182
• PONSA ASENSIO, Pere; VILANOVA I ARBÓS, Ramón. Automatización de procesos mediante la guía GEMMA. Ediciones UPC. 2005.
• GROOVER, Mikell P.. Automation, Production Systems, and Computer-Integrated Manufacturing. 4th Edition. Ed. Pearson.
• FRADEN, Jacob. Handbook of Modern Sensors. 5th Edition. Ed. Springer.
• BAILEY, David and WRIGHT, Edwin. Practical SCADA for Industry. Elsevier, 2003.
• PIEDRAFITA MORENO, Ramón, Ingeniería de la automatización industrial, Ra-Ma, Madrid, 2004.

Ao rematar con éxito esta materia, o alumnado será capaz de:

Coñecemento:

Con35. Coñecer o funcionamiento dun autómata programable.
Con36. Coñecer os distintos tipos de sensores e actuadores existentes para aplicacións robóticas e identificar os seus ámbitos de aplicación.
Con37. Coñecer os linguaxes de programación existentes para la programación de autómatas programables.

Destreza:

H/D36. Desenvolver aplicacións SCADA de supervisión de procesos.
H/D37. Implementar sistemas de control baseados en autómatas programables.

Competencia:

Comp11. Dominar a programación de autómatas no campo da robótica.

A materia consta tanto de contidos teóricos como prácticos. Nas sesións de teoría exporanse os contidos teóricos da materia co apoio de materiais multimedia e que se completarán coa realización de problemas. As prácticas consistirán no desenvolvemento e análise de automatismos. Para a realización das prácticas o alumnado disporá de guións que reflexarán os obxectivos, material e métodos. A realización das prácticas será obrigatoria.

Para o estudo da materia o alumnado disporá da bibliografía básica de materia, así como do material de apoio que empregue o profesor, ao que se poderá acceder dende o Campus Virtual da USC.

A avaliación da materia realizarase mediante as seguintes actividades:

- Un exame escrito final, que suporá un 50% da nota total. Esta proba constará dunha parte teórica e unha parte práctica de resolución de problemas. Será necesario acadar unha puntuación mínima no exame de 4 puntos sobre 10 para poder superar a materia.

- A avaliación do traballo práctico realizado polo alumnado no laboratorio suporá un 30% de la cualificación final. A asistencia ás prácticas de laboratorio é obrigatoria. A ausencia non xustificada a dúas sesións prácticas supón a imposibilidade de superar a materia.

- Actividades de avaliación continua: un 15% da nota total virá dada polas actividades de avaliación continua propostas polo profesor durante o semestre.
- Participación nas sesións expositivas, titorías e actividades propostas: suporán un 5% da nota total da materia.

- Actividades voluntarias: Visita a unha ou varias instalacións industriais Proponse como actividade voluntaria unha práctica de campo que consistirá na visita dunha ou varias instalacións industriais que permita ilustrar os contidos da materia mediante a observación dunha planta industrial A actividade será avaliada a través dunha actividade relacionado coa visita. Esta actividade poderá supoñer un 5% adicional na cualificación final sempre que o/a alumno/a supere a materia.


Todo o alumnado ten dereito a asistir ao exame da segunda oportunidade. Se mantén a nota, e tamén o seu peso na nota final, obtida en cada unha das partes: traballo práctico e actividades de avaliación continua.

A asistencia ás prácticas será obrigatoria salvo causa xustificada. Non será posible a superación da materia salvo que se teña asistido como mínimo ao 80% das sesión prácticas. A non asistencia as mesmas impedirá a superación da materia tanto na oportunidade ordinaria como na segunda oportunidade.


Relación entre sistemas de avaliación e competencias avaliadas:

Actividades de avaliación continua, participación nas sesións expositivas, titorías e actividades e exame final: Con35, Con36, Con37, H/D37, Comp11.
Realización de prácticas: Con36, Con37, H/D36, H/D37, Comp11.


Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na ”Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”, que no seu artigo 16 indica:

A realización fraudulenta de algún exercicio ou proba exixida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Se considerará fraudulenta, entre outras, a realización de traballos plaxiados ou obtidos de fontes accesibles ao público sen reelaboración ou reinterpretación e sen citas aos autores e das fontes.

AVALIACIÓN DE ALUMNADO DE SEGUNDA MATRÍCULA
--------------------------------------------------------------------------

O alumnado de segunda matrícula que teña superadas as prácticas en convocatorias anteriores estará exento da súa realización. En canto ao exame final e o proceso de avaliación continua seguirán o mesmo proceso que o alumnado de primeira matrícula. A cualificación da parte práctica conservarase durante dous cursos académicos, transcorrido este período deberanse repetir as prácticas.

AVALIACIÓN DE ALUMNADO CON DISPENSA
------------------------------------------------------------

En caso de alumnado con dispensa de asistencia eximirase da asistencia ás clases expositivas, pero deberá realizar as prácticas de forma presencial. Se lle aplicarán os mesmos criterios de avaliación que ao resto do alumnado.

Tempo de estudos e de traballo persoal que debe dedicar un estudante para superala
A dedicación a actividades presencialas se organiza en:

- 24 horas de clases expositivas (asistencia recomendable)
- 24 horas de sesións interactivas (asistencia obrigatoria)
- 4 horas de titorías individuais (asistencia recomendable)
- 3 horas de titorías en grupos pequenos (asistencia recomendable)
- 5 horas de actividades de avaliación (asistencia obrigatoria)

Se contemplan ademais horas non presenciais:
- 40 horas revisión teoría e problemas (traballo individual)
- 32 horas preparación de sesións interactivas (traballo individual ou en pequenos grupos).
- 8 horas titorías (traballo individual ou en pequenos grupos)
- 10 horas preparación e revisión do exame final (traballo individual)

Esta distribución temporal sería suficiente para que o/a alumno/a promedio optase á máxima nota posible.

Debido á alta correlación existente entre os conceptos desenvoltos nas clases de teoría e os contidos das prácticas, recoméndase ao alumnado constancia no estudo da materia, acudindo ás sesións de prácticas cos conceptos xa revisados e traballados. A realización das prácticas supoñen un apoio importante para que os conceptos teóricos queden asentados e facilitarán a comprensión da materia. É recomendable que o alumnado teña superado as materias de Física I, Física II, Electrónica Dixital, Tecnoloxía Eléctrica e Mecanismos e Sensores.