Antropoloxía Biolóxica

- Identificar e valorar a natureza e as bases biolóxicas diferenciais da especie humana. Capacidade para analizar desde unha perspectiva crítica os patróns biolóxicos propios da especie humana como consecuencia do proceso evolutivo.
- Identificar os estadíos do proceso da hominización. Valorar a variabilidade morfolóxica e funcional e o seu significado no campo ergonómico e da adaptabilidade humana.
- Analizar e interpretar a variabilidade xenético-molecular das poboacións humanas actuais e traducila a diversos ámbitos de aplicación práctica.
- Desenvolver os métodos e fomentar a valoración crítica no alumno sobre a comprensión do problema da variabilidade biolóxica humana, nas súas dimensións espacial e temporal, así como das consecuencias prácticas que disto se derivan.

TEORÍA (34 h).

- Encadre taxonómico da especie humana dentro da Orde Primates (2 h)
- Tendencias evolutivas do proceso da Hominización (9 h)
- Paleoantropoloxía. O rexistro fósil. Estadios da hominización. Tendencias evolutivas, adaptabilidad e diversificación. Interpretacións filoxenéticas. Orixe dos humanos modernos (6 h)
- Antropoloxía Molecular (7 h)
- Somatoloxía e Adaptabilidade Humana (5 h)
- Interpretación da diversidade das poboacións humanas. Os grandes grupos humanos. Orixe, dinámica e diversificación (5 h)

PRÁCTICAS (12 h total. 6 prácticas /2 h)

- Valoración descritiva do cranio
- Craniometría do neurocranio e do esplacnocranio. Estudo métrico da queixada
- Estimación da idade e o sexo. Determinación da capacidade cranial. Determinación da estatura
- Determinación inmunohematolóxica de antíxenos eritrocitarios
- Análisis cladístico na biodinámica das poblacións humanas.
- Análise de liñas dermopapilares

SEMINARIOS (6 h total. 3 seminarios x 2 h)

- Diversidade de primates. Aspectos evolutivos.
- Bases anatómicas da locomoción dos homínidos.
- Diversidade xeográfica das poboacións humanas.

TUTORÍAS (1 h)

Revisión e aclaracións das dúbidas, ou outros aspectos docentes expostos polos alumnos.

Bibliografía básica

- Jurmain, R., Kilgore, L., Trevathan, W. and Ciochon, R.L., 2018. Introduction to Physical Anthropology. Belmont, CA: Wadsworth-Cengage Learning.
- Stanford, C., Allen, J.S., Anton S.C., 2017 (4th Ed.). Biological anthropology : the natural history of humankind. Pearson, Boston.
- Valls, A., 1985. Introducción a la antropología: fundamentos de la evolución y de la variabilidad biológica del hombre. 2ª ed. Barcelona: Labor.
- S. Stinson, B. Bogin, D. O'Rourke. 2012. Human Biology: An Evolutionary And Biocultural Perspective, Second Edition. John Wiley & Sons, Inc.*
- Cela Conde, C. J. Y Ayala, F. J. 2014. Evolución Humana. Alianza Editorial.*
- D. H. O'Rourke. 2019. A Companion To Anthropological Genetics. John Wiley & Sons, Inc.*

Bibliografía complementaria

- Conroy G.C., Pontzer H., 2012 (3rd Ed). Reconstructing modern origins. A modern synthesis. New York: W. W. Norton & Company.
- Lewin, R., 2005. Human Evolution: An Illustrated Introduction. 5th ed. Malden, MA: Blackwell Publishing.
- Speicher, M.R. Motulsky, A.G. and Antonarakis, S.E. eds., 2010. Vogel and Motulsky’s Human genetics: Problems and Approaches. 4th completely rev. ed. Berlin: Springer.
- F. H. Smith And J. C. M. Ahern. 2013. The Origins Of Modern Humans: Biology Reconsidered. John Wiley & Sons, Inc.*

* Bibliografía disponible en formato electrónico para os alumnos e PDI da USC.

- Coñecementos/contidos: Con01, Con03, Con04, Con06, Con08, Con09, Con10
- Habilidades/destrezas: H/D01, H/D02, H/D03, H/D04, H/D05, H/D07, H/D08, H/D09, H/D10, H/D11, H/D13
- Competencias: Com01, Comp02, Comp04, Comp05

Coñecementos/contidos
• Con01: Coñecer os conceptos, métodos e resultados máis importantes das distintas ramas da Bioloxía
• Con03: Coñecer a orixe da vida, os mecanismos da herdanza e a súa evolución
• Con04: Coñecer a diversidade dos seres vivos e os ciclos biolóxicos, así como desenvolver a capacidade de analizar e interpretar as súas adaptacións ao medio
• Con06: Comprender os principios da bioenergética e bioseñalización, e coñecer os principais roteiros metabólicos e a súa regulación, así como o fluxo da información xenética e bioquímica nos seres vivos
• Con08: Coñecer e comprender o desenvolvemento, morfoloxía e anatomía dos seres vivos
• Con09: Comprender e integrar o funcionamento e regulación dos principais procesos fisiolóxicos dos seres vivos, así como a súa interacción co ambiente biótico e abiótico
• Con10: Coñecer e comprender a estrutura e dinámica das poboacións e comunidades

Habilidades/destrezas
• H/D01: Aplicar de forma integrada os coñecementos teóricos-prácticos adquiridos na transmisión de información/ideas e na formulación e resolución de problemas, tanto en contextos académicos como profesionais
• H/D02: Saber obter e interpretar información relevante e resultados experimentais e obter conclusións en temas relacionados coa Bioloxía
• H/D03: Estudar e aprender de forma autónoma, con organización de tempo e recursos, novos coñecementos e técnicas en Bioloxía
• H/D04: Propoñer, aplicar e interpretar modelos matemáticos e métodos estatísticos no ámbito da Bioloxía
• H/D05: Desenvolver a capacidade de obter, manexar, conservar, identificar e clasificar espécimes biolóxicos, así como os seus restos e rastros
• H/D07: Capacidade para buscar, procesar, analizar e sintetizar información procedente de diversas fontes, incluíndo o emprego de Tics no ámbito da Bioloxía
• H/D08: Capacidade para o razoamento, a argumentación e o pensamento crítico
• H/D09: Capacidade para organizar e planificar o traballo
• H/D10: Capacidade para traballar en grupo e abarcar situacións problemáticas de maneira colectiva
• H/D11: Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible, reflectindo adecuadamente as fontes de información empregadas
• H/D13: Manter un compromiso ético, así como un compromiso coa igualdade e a integración.

Competencias
• Comp01: Que os estudantes demostrasen posuír, comprender e utilizar os coñecementos das distintas áreas da Bioloxía, incluíndo algúns aspectos de vangarda do seu campo de estudo
• Comp02: Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía
• Comp04: Coñecer e saber aplicar as técnicas instrumentais, e deseñar protocolos de traballo no laboratorio e no campo, aplicando a normativa e as técnicas apropiadas relacionadas coa seguridade, hixiene, xestión de residuos, calidade e desenvolvemento sostible
• Comp05: Que os estudantes teñan a capacidade de reunir e interpretar datos relevantes (normalmente dentro da súa área de estudo) para emitir xuízos que inclúan unha reflexión sobre temas relevantes de índole social, científica ou ética

- Clases expositivas (no obligatorias): 3 horas de clases magistrales semanales.
- Tutorías (no obligatorias): Aclaración de las dudas planteadas por los alumnos.
- Clases interactivas (obligatorias): 5 prácticas de laboratorio (10 h), y una práctica con ordenadores (2 h).
- Seminarios: Estudo en profundidade de determinadas cuestións . 3 sesións de 2 horas cada unha.

Prácticas.- Dúas modalidades de avaliación que computarán como o 15% da cualificación final:

a) Avaliación continua: Participación activa, por asistencia (obrigatoria non avaliable), seguida da elaboración e entrega dunha Memoria final (obrigatoria e avaliable). Control de asistencia: Nomeamento de cada un dos alumnos que figuren na lista do grupo que compón a práctica. Cumprimento: Máximo unha falta de asistencia con acreditación xustificativa.

ou

b) Exame das prácticas desenvolvidas durante o curso para aqueles alumnos con circunstancias que lles impidan ou dificulten en gran maneira acollerse á modalidade de avaliación anterior (a).

Aos repetidores que superasen as prácticas en cursos anteriores asignaráselles a cualificación obtida previamente.

Teoría.-
1) Realización de cuestionarios (obrigatorios e avaliables) de avaliación continua (15%) no Campus Virtual.
2) Exame final escrito (obrigatoria e avaliable) da materia impartida no curso (70%), complementario á avaliación continua. Os contidos da teoría desenvólvense en dous partes principais. A nota global do exame final establécese, en principio, mediante a media ponderada correspondente a ambas as partes. Con todo, para poder alcanzar o 50% da puntuación máxima é necesario obter, polo menos, o 35% da cualificación máxima posible de cada parte.

Para superar a materia esixirase que o alumno alcance polo menos o 50% da puntuación máxima en cada un dos 3 apartados avaliables (prácticas, cuestionarios e exame final).

Na segunda oportunidade e para os alumnos repetidores os criterios de avaliación modificáranse unicamente na eliminación dos cuestionarios. Neste caso a cualificación da Memoria de prácticas pasará a computar un 30%.

Conservarase durante catro cursos académicos a avaliación positiva alcanzada de calquera de ambas as partes (Teoría/Prácticas).

No exame final avaliaranse os seguintes resultados de aprendizaxe: Con01, Con03, Con04, Con06, Con08, Con09, Con10, Comp01, Comp02, Comp05, H/D01, H/D03, H/D04, H/D07, H/D08, H/D09, H/D11.

Na realización das prácticas e da memoria de prácticas avaliaranse os seguintes resultados de aprendizaxe: Con1, Con03, Con04, Con08, Con10, H/D01, H/D02, H/D03, H/D04, H/D05, H/D07, H/D08, H/D09, H/D10, H/D11, H/D13, Comp01, Comp02, Comp04, Comp05.

Horas presenciais:
- Teóricas: 34 horas
- Prácticas: 12 horas
- Seminarios: 6 horas
- Titorías: 1 hora
- Examen: 2 horas

Horas non presenciais: 95 horas totais (82 h de estudo e 13 h elaboración Memoria de prácticas)

Total volume de traballo: 150 horas

- Asistencia e seguimento continuo da docencia.
- Apoio bibliográfico orientado á preparación e ao estudo da materia.
- As tutorías como sistema de apoio para clarificar ou profundar individualmente naqueles aspectos que o alumno necesite asentar.

Durante todo o curso estableceranse canles de comunicación directa co alumnado (foros e mensaxería de Moodle, tutorias virtuais mediante MS-Teams, email da USC...) sobre todo a través dunha aula virtual operativa da materia na plataforma Moodle, a disposición do alumnado desde un primeiro momento.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.

Tamén queda terminantemente prohibida a distribución por distintos medios (por exemplo, en páxinas web, distribución a persoas alleas ao curso, etc.) sen consentimento do profesorado, de calquera material docente dispoñible na aula virtual.