Ecopatoloxía das Enfermidades Infectoparasitarias nos Animais Silvestres

A aprendizaxe do diagnóstico microbiolóxico e parasitóloxico, epidemioloxía, clínica, terapia, control e prevención das enfermidades infecciosas e parasitarias das especies animais de vida libre, especialmente vertebrados, así como especies que se crían ou manteñen en catividade para repoboacións cinexéticas, produción peleteira e exposición cultural ou didáctica ou como mascotas.

Clases teóricas (10 horas)
Tema 1: Xestión da fauna silvestre e a súa importancia socioeconómica e sanitaria.
Tema 2: Diagnóstico, control e prevención das principais enfermidades parasitarias.
Tema 3: Endoparasitosis dos ruminantes.
Tema 4: Ectoparasitosis dos ruminantes.
Tema 5: Principais infeccións parasitarias doutras especies cinexéticas.
Tema 6. Patoloxía infecciosa nas especies de fauna silvestre.
Tema 7. Enfermidades infecciosas en ruminantes, suidos, carnívoros, lagomorfos e aves silvestres.
Tema 8. Xestión sanitaria das enfermidades infecciosas en poboacións silvestres.
Os seis primeiros temas e o tema 8 correspóndense cunha clase expositiva. O tema 7 impartirase en tres clases expositivas.

Prácticas de laboratorio (EEIAS LB1-LB16 G1) (16 horas totais, 1 hora por sesión): técnicas microbiolóxicas, serológicas, parasitolóxicas e de bioloxía molecular que se utilicen, no laboratorio, para o diagnóstico de enfermidades infecciosas e parasitarias dos animais silvestres.

Seminarios: 2 seminarios (EEIAS S1-S2 G1) (2 horas totais, 1 hora por sesión). Revisaranse diferentes aspectos sobre a sanidade animal relacionada con animais silvestres e faranse presentacións orais dos traballos realizados en grupo.

Titorías: 2 titorías (EEIAS T1-T2 G1) (2 horas totais, 1 hora por sesión): titorías programadas en horarios establecidos, dedicadas á proposición e supervisión de traballos, aclaración de dúbidas sobre teoría, problemas, exercicios, programas, lecturas ou outras tarefas propostas, debate ou comentario de traballos.

Bibliografía básica:
-Acha, P.N. & Szyfres, B. (2003) Zoonosis y enfermedades transmisibles comunes al hombre y a los animales. (3ª Edición). Organización Panamericana de la Salud (OPS/OMS). Washington.
-Bush, A.Ou.; Fernández, J.C.; Esch, G.W. et Seed J.R. (2001).- Parasitism. The diversity and ecology of animal parasites. Cambridge Univ. Press. 566 pp.
-Fowler, M.E. et Miller R.E. (1999 4th ed.). Zoo and wild animal medicine: current therapy. W.B. Saunders, Philadelphia. 617 pp.
-Gavier-Widén,D. et al (2012). Infectous diseases of Wild mammals and birds in Europe. Wiley-Blackwell.. UK. 513 pp.
-Máster Universitario Internacional en Gestión y Conservación de la fauna salvaje. Módulo II: Ecopatología de la fauna salvaje. (2000). WAVES, Zamora. 424 pp.

Bibliografía complementaria:
-Boucher, S. et Lardeux, B. (1995). Maladies deas pigeons. Éditions France Agricole, París. 191 pp.
-Girling S. et raiti P. (2004, 2nd Ed.). BSAVA Manual of reptiles. British Small Animal Veterinary Association, Quedgeley. 350 pp.
-Harcourt-Brown N. et Chitty J.R. (2005, 2nd Ed.) BSAVA Manual of Psittacine Birds. British Small Animal Veterinary Association, Quedgeley. 320 pp.
-McArthur S., Wilkinson R. Et meyyer J. (2004). Medicine and Surgery of Tortoises and Turtles. Blackwell Publishing, Abingdon. 600 pp.
-Meredith A. et Redrobe S. (2002, 4th Ed.) BSAVA Manual of Exotics Pets. British Small Animal Veterinary Association, Quedgeley. 312 pp.
-Meredith A. et Flecknell P. (2006, 2nd Ed.). BSAVA Manual of Rabbit Medicine and Surgery. British Small Animal Veterinary Association, Quedgeley. 200 pp.
-Bowman, D. D. (2011). Georgis Parasitología para veterinarios. (9ª edición). Editorial Elsevier España. Madrid.
-Pato, F.J., Váquez, L., López, C.M., Panadeiro, R., Lago, N., Morrondo, P., Fernández, G. 2011. Prevalencia de brucelosis, tuberculosis, y paratuberculosis en corzos cazados en Galicia (NON de España) en 2007-2008. Galemys. 22, 295-308.
-Pato, F.J., Panadeiro, R., Fernández, G. 2013. Seroprevalence of Borrelia burgdorferi sensu lato in roe deer (Capreolus capreolus) from Northestern Spain. Journal of Zoo and Wildlife Medicine. 44, 660-665.
-Pato, F.J., Váquez, L., Díez Baños, N., López, C., Sánchez Andrade, R., Fernández, G., Díez Baños, P., Panadeiro, R., Díaz, P., Morrondo, P. 2013. Gastrointestinal nematode infections in roe deer (Capreolus capreolus) from the NW of the Iberian Peninsula: Assessment of some risk factors. Veterinary Parasitology. 196, 136-142.
-Vázquez, L.; Dacal, V.; Pato, F.J.; Díaz, P.; Painceira, A.; Fernández, G.; Morrondo, P.; Díez-Baños, P. 2011. Ectoparásitos presentes en corzos (Capreolus capreolus) de Galicia (NON España). Galemys. 22, 243-253.
-Williams E.S. et Barker I.K. (2001). Infectious diseases of wild mammals. Manson publishing, London. 558 pp.
-Wobeser G. (2005). Essentials of diseases in Wild Animals. Blackwell Publishing, Abingdon. 256 pp.
-Taylor, M., Coop, R. & Wall, R. (2007). Veterinary Parasitology. Blackwell Publishing; 3rd Ed. 600 pp
Páxinas web:
Boletín Epidemiológico Semanal http://193.146.50.130/bes/bes.htm
Centers for Disease Control and Prevention http://www.cdc.gov
Food and Agriculture Organization hhttp://www.fao.org
Oficina Internacional de Epizootías http://www.oie.int/esp/es_index.htm
Sociedad Euromediterránea para lavigilancia de la fauna salvaje http://www.masterwaves.es

Xerais
GVUSC02. Capacidade de análise e síntese.
GVUSC03. Coñecementos xerais sobre a área de traballo.
GVUSC05. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
GVUSC06. Capacidade de traballar de forma autónoma e en equipo.

Disciplinares
CEDVUSC 08. Coñecemento e diagnóstico das distintas enfermidades animais, individuais e colectivas, e as súas medidas de prevención, con especial énfase nas zoonoses e nas enfermidades de declaración obrigatoria.
CEDVUSC 13 Coñecer os aspectos organizativos, económicos e de xestión en todos aqueles campos da profesión veterinaria
Profesionais:
D1VUSC 02. Recoller e remitir mostras co seu correspondente informe.
D1VUSC 03. Realizar técnicas analíticas básicas e interpretar resultados clínicos, biolóxicos e químicos.
D1VUSC 04. Diagnosticar as enfermidades máis comúns, mediante a utilización dos protocolos e técnicas complementarias de diagnóstico.
D1VUSC 05. Realizar estudos epidemiolóxicos e desenvolver programas de prevención, control e erradicación das enfermidades animais, con especial atención ás enfermidades de declaración obrigatoria e zoonoses.
D1VUSC 11. Valorar e interpretar os parámetros produtivos e sanitarios dun colectivo animal, considerando os aspectos económicos, ambiental e de benestar, buscando a súa optimización.
D1VUSC 17. Realizar informes técnicos propios das competencias veterinarias.

Académicas:
CEAVUSC 01. Analizar, sintetizar, resolver problemas e tomar decisións nos ámbitos profesionais do/o veterinario/a.
CEAVUSC 03. Divulgar a información obtida durante o exercicio profesional do/o veterinario/a de forma fluída, oral e escrita, con outros colegas, autoridades e a sociedade en xeral


Transversais:
CTVUSC 01 Capacidade para o razoamento e a argumentación.
CTVUSC 02 Capacidade para obter información adecuada, diversa e actualizada por diversos medios, como información bibliográfica e Internet, e analizala dunha forma crítica.
CTVUSC 03 Capacidade para elaborar e presentar un texto organizado e comprensible.
CTVUSC 04 Capacidade para realizar unha exposición en público de forma clara, coherente e concisa.

Actividades formativas con presenza do profesor (non procede a dispensa a clase):
•Clases maxistrais (grupo grande): lección impartida por o profesor que pode ter formatos diferentes (teoría, problemas e/ou exemplos xerais, directrices xerais de la materia). O profesor pode contar con medios audiovisuais e informáticos pero, en xeral, os estudantes non necesitan utilizalos na clase. Estas clases impartiranse no laboratorio de prácticas parasitoloxía (Temas 1 ao 5) ou de enfermidades infecciosas (Temas 6 ao 8) do pavillón 1 da facultade de veterinaria.
•Prácticas de laboratorio (grupo reducido). Diagnóstico de enfermidades infecciosas e parasitarias. Toma de mostras. As prácticas realizaranse no laboratorio de prácticas de parasitoloxía e de enfermidades infecciosas, pavillón 1.
•Titorías (grupos moi reducidos ou individuais): titorías programadas polo profesor ou a solicitude do estudante en horarios establecidos, dedicadas á proposición e supervisión de traballos, aclaración de dúbidas sobre teoría, problemas, exercicios, programas, lecturas ou outras tarefas propostas, debate ou comentario de traballos. Tamén se poderán facer consultas mediante correo electrónico os profesores. As titorías individuais se realizarán no despacho dos profesores, se son en grupos reducidos faranse no seminario do departamento.
•Seminarios: clase teórico/práctica na que os estudantes presentarán os traballos que realizarán por grupos, aclarando dúbidas e discutiranse polo conxunto dos estudantes. Revisaranse diferentes aspectos sobre a sanidade animal relacionados con animais silvestres. Os seminarios realizaranse no laboratorio de prácticas de parasitoloxía.
•Outras actividades formativas.

Durante as clases maxistrais e prácticas de laboratorio pasarase lista e valorarase a participación activa. Os estudantes ademais terán que plasmar os coñecementos adquiridos no traballo individual que terán que presentar durante os seminarios.

Dentro desta estrutura, podemos describir varias partes neste curso:
• A.- Unha primeira parte de traballo teórico, na que o profesor exporá os temas incluídos no programa da materia, e o estudante deberá adquirir os coñecementos básicos da disciplina. Os estudantes terán que compaxinar a asistencia a estas clases teóricas coa lectura dos textos recomendados para ampliar os seus coñecementos.
Esta actividade realizarase de forma presencial no laboratorio de prácticas parasitoloxía (Temas 1 ao 5) ou de enfermidades infecciosas (Temas 6 ao 8).
• B.- Traballo individual: Ao longo do curso os estudantes realizarán un traballo sobre unha enfermidade ou un tema relacionado coa sanidade dos animais silvestres. Para iso os estudantes basearase nos coñecementos adquiridos a través das clases teóricas, da bibliografía recomendada, e das ferramentas de procura de información dispoñibles. O traballo será presentado nos seminarios.
A presentación realizarase de forma presencial no laboratorio de prácticas parasitoloxía.
• C.- Traballo Práctico: Ao longo de todo o curso, o estudante deberá participar obrigatoriamente nas sesións prácticas da materia, para poder desenvolver as habilidades necesarias para o futuro exercicio profesional.
Esta actividade realizarase de forma presencial nos laboratorios da materia.
• D.-Realizaranse titorías programadas pero tamén individualizadas cos estudantes que as soliciten nos horarios correspondentes.
O lugar de impartición das clases dependerá do número de estudantes matriculados. Podendo impartirse no seminario do departamento ou sendo necesario solicitar un aula. O uso dunha ou outra aula dependerá da dispoñibilidade de aulas nese momento, esta información se lle comunicará aos estudantes a través da aula virtual.

-Apoios ao curso:
Durante todo o curso os estudantes disporán dun apoio presencial, podendo realizar consultas aos distintos profesores da materia, nas horas de titoría indicadas. Tamén disporán dun apoio virtual, podendo facer as consultas a través do correo electrónico.

A cualificación de cada estudante farase mediante avaliación continua durante o horario da actividade docente (non procede a dispensa a clase) e a realización dun traballo individual.
Para a avaliación final do estudante, tomarase en conta todos os labores e actividades realizadas ao longo do curso, así como os coñecementos adquiridos e as habilidades prácticas desenvolvidas.
Así, a avaliación final do estudante terá en conta os seguintes aspectos:
1.- Avaliación contínua ou exame escrito (no caso de non superar a avaliación contínua): 50% da cualificación final. Os profesores realizarán probas por escrito durante as clases teóricas para avaliar os coñecementos aprendidos. Tamén se valorará o grado de participación nas sesións prácticas e teóricas. Faránse un total de seis probas, para superar a avaliación contínua será necesario obter unha puntuación media no total das probas igual ou superior a 5 sobre 10. As probas realizaránse durante o horario das clases teóricas. Estas avaliacións non se gardarán, os estudantes que non superen a avaliación contínua terán que realizar as catro preguntas do exame escrito.
2.- Traballo individual: 50% da cualificación final, valorarase a calidade do contido e a presentación. A presentación dos traballos realizarase durante as horas de seminarios.

Aqueles estudantes que non superen a avaliación contínua, deberán presentarse a un exame final presencial que constará de:
• 4 temas curtos a desenvolver de forma esquemática.
Cada tema cualificarase de 1 a 10. Das 4 cualificacións só 1 pode ter unha nota inferior a 3.

Tras a publicación das notas provisionais de cada avaliación, o estudante poderá revisar o seu exercicio e expor as dúbidas, suxestións ou reclamacións que considere oportunas. A data e lugar da revisión do examen final, será publicada xunto coas puntuacións dos exames.

Cualificación Final da Materia:
A cualificación final da materia será da seguinte maneira:
- Traballo individual: 50% da cualificación final, valorarase a calidade do contido e a presentación.
- Avaliación contínua ou exame escrito (no caso de non superar a avaliación contínua): 50% da cualificación final.

Os criterios previstos para a oportunidade ordinaria e para a oportunidade extraordinaria de recuperación serán os mesmos. A non asistencia a prácticas impedirá a superación da materia tanto na oportunidade ordinaria do semestre, como na oportunidade da recuperación. Os estudantes repetidores que realizaran as prácticas non terán que volver a realizalas.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido no artigo 16 da “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.

Traballo presencial na aula:
• Clases maxistrais: 10
• Prácticas Laboratorio 16
• Prácticas de seminarios: 2
• Titorías en grupos reducidos: 2
Total horas de traballo presencial: 30 horas

Traballo persoal do/a estudante:
• Estudo individual: 15
• Elaboración de traballos: 20
• Revisión bibliografía, biblioteca, etc.: 5
• Presentacións orais: 4
• Realización de exames: 1
Total de horas de traballo persoal do estudante: 45 horas.

Total horas do/a estudante: 75

Precísanse coñecementos básicos de patoloxía animal, parasitoloxía e enfermidades parasitarias, epidemioloxía e ecoloxía. Esenciais para o estudo do papel que xogan estes ruminantes silvestres como reservorios de procesos parasitarios para o home e os animais domésticos.
Os estudantes matriculados nesta materia deben ser conscientes de que o seu traballo durante as clases teóricas e prácticas supoñen o 50% da cualificación final da Materia. É por tanto moi recomendable participar nestas actividades xa que facilitará a superación da materia.
En canto ás recomendacións á hora de enfrontarse a un exame escrito, é importante lembrar aos estudantes que é imprescindible ler detidamente os enunciados de cada pregunta. O estudante deberá axustarse ao preguntado e responder con claridade e esquemáticamente.

Coordinadora: Susana Remesar Alonso