Enfermidades do Sistema Inmunolóxico e Reumatolóxicas

1.-Coñecer e manexar os conceptos de patoloxías diversas de base inmunolóxica e que derivan nas enfermidades autoinmunes sistémicas reumatolóxicas e alérxicas, mediante:

-Transmitir no entorno dos pacientes con enfermidades autoinmunes sistémicas, reumatolóxicas e alérxicas unha asistencia médica de excelencia.

-Proporcionar ao alumno unha calidade na aprendizaxe científico-técnico usando para isto os protocolos, vías clínicas, guías de práctica clínica e de medicina baseada na evidencia.

-Ensinar a eficiencia na calidade asistencial neste tipo de enfermidades.

2.- O futuro médico debe ser consciente de que os recursos dispoñibles na asistencia sanitaria son limitados debendo aprender a usalos dunha forma eficiente no campo da Reumatoloxía e da Alergoloxía.

3.- O alumno debe recoñecer os datos derivados dos estudos epidemiolóxicos que mostran a evolución das patoloxías crónicas, en algún caso ligadas á maior esperanza de vida.

4.- O alumno debe coñecer a interacción entre o medio ambiente e a xenética, bases de varios procesos no campo da Reumatoloxía e da Alergoloxía.

CLASES EXPOSITIVAS

1. Clasificación das enfermidades reumáticas. Artrite reumatoide I: concepto, epidemioloxía, patoxenia y manifestacións clínicas.
2. Artrite reumatoide II: evolución, pronóstico e tratamento.
3. Clasificación da espondiloartrite. Espondilite anquilosante: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
4. Artrite psoriásica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas e tratamento. Outras espondiloartropatías. A artrite da enfermidade inflamatoria intestinal e a enfermidade de Whipple.
5. Artrite idiopática xuvenil: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
6. Artrite infecciosa bacteriana: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Outras artrite infecciosa: artrite tuberculosa, artrite por fungos e artrite virais.
7. Artrite microcristalinas: a gota. Concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
8. Artrite por cristais de pirofosfato cálcico e outras artrite microcristalinas: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
9. A artrose: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
10. O lupus eritematoso sistémico I: concepto, epidemioloxía, patoxenia e manifestacións clínicas.
11. O lupus eritematoso sistémico II. Criterios diagnósticos, diagnóstico diferencial, pronóstico e tratamento.
12. Síndrome anti-fosfolípido: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Síndrome de Sjögren. concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
13. Miopatías inflamatorias idiopáticas: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
14. Esclerose sistémica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Outras enfermidades cutáneas esclerosante sistémicas.
15. Clasificación das vasculitis. As vasculitis de pequeno vaso: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Vasculite de vasos medianos. Panarterite nodosa, panarterite microscópica: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
16. Vasculite asociadas a ANCA. Granulomatosis con poliangeítis (Enfermidade de Wegener): concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Granulomatosis eosinofílica con poliangeítis (Enfermedad de Churg-Strauss): concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
17. Polimialgia reumática: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento. Vasculite de grandes vasos. A arterite da temporal, a vasculite de Takayasu e a enfermidade de Behçet.
18. A enfermidade metabólica ósea. Osteoporoses e osteomalacia: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
19. Síndromes dolorosos xeneralizados: fibromialxia. Síndromes dolorosos rexionais: concepto, epidemioloxía, patoxenia, manifestacións clínicas, pronóstico e tratamento.
20. Anafilaxia sistémica. Concepto, etiopatoxenia, manifestacións clínicas, diagnóstico diferencial e tratamento.
21. Urticaria e anxioedema agudo e crónico. Concepto, etiopatoxenia, manifestacións clínicas, diagnóstico diferencial, formas especiais. Anxioedema hereditario. Tratamento.
21. Reaccións a fármacos de base inmunolóxica. Formas clínicas mais frecuentes. Aproximación diagnóstica.
23. Alerxia aos alimentos
24. Patoloxía dixestiva asociada á alerxia: esofaxite eosinofílica e enteropatías por proteínas.
25. Aproximación diagnóstica ao adulto con inmunodeficiencia.


SEMINARIOS
1. Puncións e infiltracións articulares. Práctica clínica con fantomas.
2. Terapia biolóxica nas enfermidades reumáticas e alérxicas
3. Probas diagnósticas en alerxia in vivo e in vitro

Harrison's Principles of Internal Medicine. Edicion 18 por D Longo et ao. The McGrow-Hill Companies
Medicamento Interno por Farreras e Rozman. Edicion . Elsevier
Tratado de Alergología de la SEAIC


Bibliografia complementaria
Kelley's Textbook of Rheumatology. Edicion: Edicion 8 por Firestein GS et ao.
Libro BBVA de las enfermedades alérgicas

Competencias, destrezas e habilidades que os alumnos deben adquirir
Se ben no documento de verificación se indica que esta materia contribúe nas competencias xerais CG15, CG17 y CG18; na realidade pódese ampliar á gran maioría das recollidas no citado documento (deixando a marxe os aspectos éticos): CG7, CG9, CG10, CG12, CG13, CG14, CG15, CG16, CG17, CG18, CG19, CG21, CG22, CG23, CG24, CG25, CG31, CG32, CG34, CG36 y CG37.
En relación coas competencias específicas reflectidas no documento de verificación, a materia permite adquirir as competencias seguintes:
CEMIII.01.- Coñecer as causas xerais da enfermidade e os mecanismos patoxenéticos relacionados coas mesmas.
CEMIII.15.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das principais enfermidades do aparato locomotor.
CEMIII.24.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das principais patoloxías do sistema inmune.
CEMIII.42.- Recoñecer, diagnosticar e orientar o manexo das situacións de risco vital.
CEMIII.43.- Saber facer una anamnese completa, centrada no paciente e orientada as diversas patoloxías, interpretando o seu significado.
CEMIII.44.- Saber facer unha exploración física por aparatos e sistemas, así coma unha exploración psicopatolóxica, interpretando o seu significado.
CEMIV.01.- Valorar a relación risco/beneficio dos procedementos diagnósticos e terapéuticos.
CEMIV.02.- Coñecer as indicacións das probas bioquímicas, hematolóxicas, inmunolóxicas, microbiolóxicas, anatomopatolóxicas e de imaxe.
CEMIV.04.- Inflamación.
CEMIV.07.- Marcadores bioquímicos, citoxenéticos e de bioloxía molecular aplicados ao
diagnóstico clínico.
CEMIV.16.- Coñecer os principais grupos de fármacos, seus mecanismos de acción, doses, vías de administración y farmacocinética.
CEMIV.33.- Saber interpretar os resultados das probas diagnósticas de laboratorio.
CEMIV.35.- Saber interpretar mediante lectura sistemática unha imaxe radiolóxica e outras técnicas de imaxe.



De forma mais concreta:
 Describir as características epidemiolóxicas, etiopatoxénicas e clínicas das principais enfermidades do sistema inmune, particularmente reumatolóxicas e por hipersensibilidade.
 Realizar adecuadamente unha anamnese e exploración física completa dende o punto de vista alergolóxico e reumatolóxico.
 Describir as bases teóricas das principais técnicas inmunolóxicas de utilidade en Medicina e interpretar seus resultados.
 Valorar la utilidade diagnóstica dos exames de imaxe e laboratorio que se realizarán para alcanzar o diagnóstico definitivo, se ben non é obxectivo do estudante alcanzar os coñecementos propios dun especialista en Alergoloxía ou en Reumatoloxía. Neste sentido, o alumno debe aprender os criterios de derivación a un especialista: cando, como y con que estudos previos e ser capaz de avaliar o seguimento.
 Citar as principais opcións terapéuticas das enfermidades do sistema inmune e coñecer en profundidade o manexo das situacións de risco vital.
 Saber diferenciar una situación aguda, una situación crónica e una complicación.
 Indicar os métodos xerais de prevención primaria e secundaria das enfermidades do sistema inmune.
 Describir o fundamento e colaborar na realización de distintas exploracións complementarias específicas como a capilaroscopia, as probas intraepidérmicas con alérxenos comúns o a educación do paciente.

A) Clases expositivas en grupo grande: Lección maxistral impartida polo profesor.
O profesor contará co apoio de medios audiovisuais e informáticos. Habitualmente estas clases seguirán os contidos do manual de referencia.

B) Seminarios en grupo reducido.
Clase teórico/práctica na que se propoñen e resolven aplicacións da teoría, problemas, exercicios… Prepararase material dos mesmos para que sexa o mais práctico posible a pesares da distancia.

SISTEMA DE AVALIACIÓN
O exame final será de forma preferente escrito (excepcionalmente oral) en forma de preguntas de tipo test mais é posible que o profesorado elixa outras opcións coma exame con pregunta curta ou desenvolvemento de varios casos clínicos ou exame oral ou unha combinación dos distintos modelos de exame indicados. En calquera caso, os alumnos coñecerán con suficiente antelación o tipo de exame elixido.

Na avaliación final terase en conta o traballo individual dos alumnos e a asistencia as clases presenciais.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.

Créditos ECTS: 3
- Expositivas: 25 horas presenciais.
- Seminarios: 3 horas presenciais.
- Tutorías personalizadas: 1 hora.
- Exame: 1 a 3 hora segundo o modelo de exame elixido.
- Traballo persoal do alumno: 45 horas.

Para o estudo da materia o alumno debe ter como obxectivo unha participación activa nos seminarios e dedicarlle polo menos 2 horas diarias ao estudo dos conceptos teóricos