IBEROS+ explora novos proxectos sobre bioimpresión 3D, biomateriais, órganos nun chip e organoides
O Instituto de Bioenxeñería en Rede para o Envellecemento Saudable (IBEROS+) reuniu este venres en Porto representantes dos 13 grupos de investigación galegos e portugueses que o integran para compartir coñecemento sobre bioimpresión 3D, biomateriais, órganos nun chip e organoides, co obxectivo de explorar novos proxectos conxuntos; abordáronse tamén os avances para elaborar un libro branco sobre biofabricación e enxeñería de tecidos.
IBEROS+ supón a evolución de IBEROS, que puxo as bases desta colaboración científica entre 2017 e 2020. O novo proxecto, no que se integran máis de 150 investigadores e investigadoras, conta cun orzamento de preto de 2,2 millóns de euros ata 2026, procedente do Programa Operativo de Cooperación Transfronteiriza Interreg España-Portugal 2021-2027 (POCTEP) –co cofinanciamento de FEDER–. A súa finalidade última é mellorar a saúde e a calidade de vida da poboación, con especial foco nas enfermidades asociadas ao envellecemento.
A bioimpresión 3D protagonizou a primeira das comunicacións divulgativas da xornada, a cargo de Patricia Díaz, do Grupo I+D Farma da Universidade de Santiago de Compostela (USC). Díaz expuxo que esta tecnoloxía, capaz de crear estruturas complexas que mimetizan tecidos e órganos, promete revolucionar o desenvolvemento de novos biomateriais para medicina rexenerativa e o cribado de novos fármacos de forma máis eficiente. Con todo, advertiu de que o seu éxito depende de asegurar a viabilidade e funcionalidade celular, do mesmo xeito que de seleccionar materiais biocompatibles que imiten a matriz extracelular de tecidos naturais. Ademais, débese alcanzar unha precisión e resolución capaz de xerar estruturas complexas cunha vascularización funcional esencial para a achega de nutrientes, así como aumentar a velocidade e escalabilidade dos procesos de bioimpresión para a súa aplicación clínica.
Laura Vázquez, da empresa galega BFlow, explicou o potencial da microfluídica para construír sistemas de órganos nun chip mediante a combinación co cultivo celular. Vázquez precisou que estes sistemas son o futuro no campo do descubrimento de fármacos, xa que reducen os tempos de desenvolvemento, os custos e o uso de modelos animais.
Os organoides centraron a exposición de Immacolata Maietta, do Grupo de Inmunoloxía da Universidade de Vigo (UVigo), quen os definiu como versións tridimensionais de órganos ou tumores derivadas de células nai ou biopsias. Estes cultivos en 3D replican características estruturais e funcionais clave dun tecido específico e xa se usan no modelado de enfermidades e en medicina personalizada, demostrando un gran potencial para revolucionar as estratexias de investigación e tratamento.
Pola súa banda, Ana Leite, investigadora do Centro de Biotecnoloxía e Química Fina (CBQF) da Universidade Católica Portuguesa (UCP), centrouse na utilidade do dióxido de carbono supercrítico (scCO2) para crear metodoloxías máis rápidas e efectivas no procesado de biomateriais e tecidos. Leite expuxo o seu potencial nunha ampla variedade de aplicacións biomédicas, como a esterilización de materiais sensibles ou o procesado de tecido biolóxico en matrices extracelulares descelularizadas para xerar produtos biolóxicos de alta calidade que ata o de agora non eran posibles.
Novas propostas e libro branco
Durante a xornada os grupos de investigación tiveron ocasión de presentar novas propostas para proxectos en colaboración cos demais membros do instituto, co obxectivo de abrir unha reflexión conxunta sobre os máis viables e poñelos en marcha nun futuro.
Ademais, persoal investigador da rede expuxo resultados de proxectos en curso e compartíronse os avances realizados na elaboración dun libro branco sobre a biofabricación e a enxeñería de tecidos. Nel analizarase a situación actual deste sector e estableceranse previsións sobre a súa evolución. A finalidade desta publicación é achegar datos para orientar a toma de decisións futuras sobre cuestións lexislativas, administrativas ou económicas.