Enfermaría en Coidados Paliativos

Obxectivo xenérico: Coñecer as bases da atención integral de enfermería en Coidados Paliativos.

Obxectivos específicos:
- Coñecer os conceptos e definicións relevantes para os coidados paliativos.
- Recoñecer ós pacientes con patoloxía crónica complexa ou que precisan coidados paliativos ó final da sua vida.
- Ser capaz de colaborar nos equipos e plans de atención multidisciplinaria en coidados paliativos.
- Incorporar os principios deontolóxicos e éticos ós coidados de enfermería nos pacientes con patoloxía crónica complexa ou en situación de terminalidade.
- Coñecer e saber aplicar as principais medidas de soporte e control de síntomas nos pacientes en coidados paliativos.
- Coñecer cómo valorar, prever e tratar a dor nos pacientes en coidados paliativos.
- Adquirir habilidades de comunicación e apoyo psicoemocional ós pacientes e as suas familias.
- Coñecer os procesos de adecuación terapéutica nas persoas con patoloxía crónica complexa e coidados paliativos.

Descripción xeral:
Bases para a atención integral de enfermería dos enfermos que precisen coidados paliativos e as suas familias.

Temario:

1. Pasado, presente e futuro dos Coidados Paliativos
2. Conceptos e definicións na atención paliativa
3. Valoración dos pacientes con enfermedades que non teñen curación ou que están na fase final da vida
4. Planificación, organización e traballo en equipo en coidados paliativos.
5. Aspectos éticos dos coidados paliativos e o final da vida
6. Comunicación en coidados paliativos
7. Control de síntomas en coidados paliativos
8. Analxesia e sedación en coidados paliativos
9. Vías e técnicas de administración de fármacos
10. Soporte psicolóxico en coidados paliativos
11. Apoio ós coidadores (familiares e profesionais)

- A. García González. Enfermería en cuidados paliativos. 2017. Editorial Universitaria Ramón Areces
- J. González Otero. Cuidados paliativos. Recomendaciones terapéuticas para Atención Primaria. 2013. Editorial Panamericana.
- Ministerio de Sanidad, Servicios sociales e Igualdad. Cuidados paliativos pediátricos en el sistema nacional de salud: Criterio de atención. 2014.
- I. Astigarraga. Medicina paliativa en niños y adolescentes.
- B. Martínez Cruz. Enfermería en cuidados paliativos y al final de la vida. 2012
- Timothy E. Quill. Palliative Care and ethics. Oxford University Press. 2016.
- Ann Goldman. Oxford texbook of Paliative Care for children. 2012.
- C. Walshe. Palliative Care Nursing (3rd ed.). Open University Press. 2018.
- M. Matzo. Palliative care nursing. Springer, 2018.
- M.L. Campbell. Case studies in palliative and enf-of-life care. 2012.
- Sociedad Española de Cuidados Paliativos (SECPAL). Guía de Cuidados Paliativos. SECPAL, 2010.
- Astudillo W, et al. Medicina paliativa en niños y adolescentes. Paliativos sin fronteras, San Sebastián, 2015.
- Ferrell BR. Pediatric palliative care. Oxford University Press, New York, 2016.
- Grinyer A. Palliative and end of life care for children and young children. Wiley-Blackwell, Oxford 2012.

Básicas:
CB2. Que os estudantes saiban aplicar os seus coñecementos ao seu traballo ou vocación dunha
forma profesional e posúan as competencias que adoitan demostrarse por medio da elaboración e defensa de argumentos e a resolución de problemas dentro da súa área de estudo.
CB4. Que os estudantes poidan transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado.
CB5. Que os estudantes desenvolvesen aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.

Xerais:
CG1. Ser capaz, no ámbito da enfermería, de prestar unha atención sanitaria técnica e profesional adecuada ás necesidades de saúde das persoas que atenden, #de acordo con o estado de desenvolvemento dos coñecementos científicos de cada momento e cos niveis de calidade e seguridade que se establecen nas normas legais e deontolóxicas aplicables.
CG2. Planificar e prestar coidados de enfermería dirixidos as persoas, familia ou grupos, orientados ós resultados en saude evaluando o seu impacto, a través de guías de práctica clínica e asistencial, que describen os procesos polos que se diagnostica, trata ou coid un problema de saude.
CG8. Promover e respectar o dereito de participación, información, autonomía e o consentimento informado na toma de decisións das persoas atendidas, acorde coa forma na que viven o seu proceso de saude-enfermedade.
CG11. Establecer unha comunicación eficaz con pacientes, familia, grupos sociais e compañeiros e fomentar a educación para a saúde.
CG12. Coñecer o código ético e deontolóxica da enfermería española, comprendendo as implicacións éticas da saude nun contexto mundial en transformación.
CG15. Traballar co equipo de profesionais como unidade básica na que se estructuran de forma uni ou multidisciplinar e interdisciplinar os profesionais e demais persoal das organizacións asistenciais.
CG17. Realizar os coidados de enfermería baseándose na atención integral da saude, que supón a cooperación multiprofesional, aintegración dos procesos e a continuidade asistencial.
CG18. Coñecer as estratexias para adoptar medidas de confortabilidade e atención de síntomas, dirixidas ó paciente e familia, na aplicación de coidados paliativos que contribúan a aliviar a situación de enfermos avanzados e terminais.

Transversais:
CT1. Capacidade de aplicar os coñecementos á práctica.
CT2. Capacidade para o traballo en equipo.
CT3. Motivación.
CT4. Compromiso ético.
CT15. Apreciación da diversidade e a multiculturalidade.

Específicas:
CE13. Aplicar o proceso de enfermería para proporcionar e garantir o benestar, a calidade e a seguridade ás persoas atendidas.
CE14. Coñecer e aplicar os principios que sustentan os coidados integrais de enfermería.
CE15. Dirixir, evaluar e prestar os coidados integrais de enfermería ao individuo, a familia e a comunidade.

- Coñecer as estratexias para adoptar medidas de confortabilidade e atención de síntomas, dirixidas ó paciente e a sua familia, en aplicación de coidados paliativos.
- Coñecer os conceptos e definicións aplicables a atención ós enfermos en coidados paliativos e ó final da sua vida.
- Coñecer os plans de coidados paliativos e o rol da enfermería na atención multidisciplinaria e en equipo destes pacientes.
- Ser capaz de facer unha valoración básica dos pacientes con enfermedades que non teñen curación y de colaborar co equipo asistencial na planificación dos seus coidados.
- Recoñecer os aspectos éticos relacionados cos coidados paliativos e o final da vida, así como as bases para os procesos de toma de decisións compartidas e a análise de posibles conflictos éticos nestes pacientes.
- Coñecer e saber aplicar as bases para o control de síntomas, en especial a dor, nos pacientes en coidados paliativos.
- Adquirir habilidades de comunicación e de manexo dos aspectos psicolóxicos en coidados paliativos, incluido o apoyo ao duelo.

Docencia expositiva das bases da materia.
Seminarios basados en casos clínicos e simulacións, con participación activa dos alumnos, de forma individual e en grupo.
Preparación e presentación de traballos en grupo.
Realización e presentación de traballos individuais.
Lectura e comentario de referencias bibliográficas concretas.
Tutorías individuais ou en grupo, con metodoloxía interactiva.

Notas:
A docencia expositiva e interactiva será fundamentalmente de carácter presencial, ainda que se poderán facer sesións híbridas a través de Teams.
As tutorías poderán realizarse parcialmente de forma virtual.

A cualificación final da materia será a suma das cualificacións obtidas na avaliación teórica e as actividades do alumno/a, coa seguinte repartición porcentual:

DOCENCIA EXPOSITIVA: Avaliarase o dominio dos coñecementos teóricos da materia por medio de probas obxectivas. Terá unha ponderación na nota final entre o 50 e o 70%.

DOCENCIA INTERACTIVA: Avaliarase o dominio dos coñecementos adquiridos por medio de probas obxectivas e/o realización de tarefas, valorarase a asistencia e participación do alumnado nas diferentes actividades programadas. Terá unha ponderación na notas final entre o 30 e o 50%.

Para superar a materia deberase obter máis do 55% do total de puntos posibles na avaliación da docencia expositiva e máis do 55% da puntuación total posible na docencia interactiva.

Clases expositivas. 14 horas
Clases interactivas: 10 horas.
Tutorías: 1,5 horas.
Avaliación teórica: 1 hora.

Traballo persoal do estudante, non presencial:
A materia consta de 3 ECTS. Cada crédito ECTS equivale a 25 horas, das que 16,5 corresponden a traballo autónomo alumno/a, polo que o tempo de estudo e traballo persoal estimado é de 49,5 horas.

1. Asistir e participar de maneira activa en todas as actividades presenciais.
2. Estudar e preparar os temas de forma sistemática e continuada.
3. Comentar as dúbidas co profesor.
4. Tratar de interrelacionar os contidos entre si, buscando a súa utilidade e repercusión na práctica profesional.
5. Considerar o estudo como unha ferramenta formativa complementaria ás demais materias e non como un temario que se debe estudar para superar un exame.
6. Acudir de forma regular á biblioteca para coñecer e revisar a bibliografía relevante para cada tema.
7. Buscar na realidade diaria situacións e problemas nutricionais que poden servir de estímulo para o estudo da materia.
8. Implicarse de forma activa nos seminarios e os laboratorios, como método para obter o maior rendemento das devanditas sesións e adquirir a capacitación que será necesaria na actividade laboral futura.
9. Mediante crítica construtiva, tratar de facer achegas para mellorar o contido e a dinámica da materia.

- O ensino desta titulación é de tipo presencial, sendo obrigatoria a asistencia ás clases, tanto expositivas como interactivas. En caso de falta por causa de forza maior, esta será xustificada en tempo e forma ao docente correspondente.
Aplicarase exención de docencia (nos casos determinados polo centro).

- Atendendo ao artigo 9.2.a de o Estatuto do Estudante da USC e ao artigo 36 da Lei Orgánica do Sistema Universitario, e co obxectivo de fomentar a participación e a responsabilidade nas actividades docentes do alumnado, nas clases expositivas e interactivas non está autorizado o uso de dispositivos electrónicos (teléfonos móbiles, “tablets”, ordenadores etc.)/ etc.) salvo cando o autorice expresamente o profesorado responsable da materia.

- Para a atención do alumnado con necesidades específicas de apoio educativo terase en conta o establecido no Protocolo de atención a persoas con discapacidade (Área de Integración do Servizo de Participación e Integración Universitaria da USC). Realizaranse as debidas adaptacións metodolóxicas e/o adaptacións curriculares para dar resposta ás necesidades educativas do citado alumnado.

- Para os casos de realización fraudulenta de exercicios e/o probas será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dous estudantes e de revisión de cualificacións” da USC.

- É obrigatorio o uso das ferramentas institucionais de comunicación (correo electrónico da USC, campus virtual etc.).