Xestión da calidade agroalimentaria

Saber manexar as ferramentas máis importantes empregadas na xestión da calidade no sector agroalimentario.
Competencias específicas: Coñecementos adecuados e capacidade para desarrollar e aplicar a tecnoloxía propia na xestión da calidade agroalimentaria

Planificación da calidade no sector agroalimentario
Ferramentas de control. Muestreo de produtos agroalimentarios. Gráficos de control.
Deseño e mellora de produtos e procesos agroalimentarios. Identificación e priorización de actuacións. Experimentación e I D na industria agroalimentaria.
Aseguramiento e certificación. Auditorías de calidade no sector agroalimentario: tipos e execución práctica.


PROGRAMA DE TEORÍA (9 horas)

PARTE I. Ferramentas de planificación da calidade. (2 horas)
Ferramentas de deseño de produtos e procesos agroalimentarios.
Principios xerais das ferramentas de planificación da calidade.
Estudos de mercado.
QFD.
AMFE e APPCC.
Planificación da calidade no sector agroalimentario. Obxectivos de calidade. Formación do xuízo de calidade por parte do consumidor. Seguridade na produción agroindustrial.

PARTE II. Ferramentas de control de calidade. (3 horas)
Aseguramiento da calidade nas compras e expedición. Técnicas de muestreo no sector agroalimentario. Acordos de calidade concertada.
Control do proceso. Gráficos de control. Estudo da capacidade dos procesos.
Auditorías de calidade.

PARTE III. Ferramentas de mellora de produtos e procesos agroalimentarios. (3 horas)
Ferramentas gráficas. Identificación e priorización de actuacións. Diagramas de Pareto e Ishikawa. Histogramas. Correlogramas.
Experimentación e I D na industria agroalimentaria.
Benchmarking.

PARTE IV. Aseguramiento e certificación no sector agroalimentario. (1 hora)
Auditorías de calidade agroalimentaria: tipos e ejecución práctica. Inspección oficial.
Certificación de calidade no sector agroalimentario. APPCC. Calidade agroalimentaria e desenvolvemento rural.

Nota: este reparto das horas de teoría por temas é orientativo e poderá ser modificado polos profesores en función da marcha da materia, e as necesidades e preferencias dos alumnos.


PRÁCTICAS DE LABORATORIO E SEMINARIOS INTERACTIVOS (12 horas)

Faranse prácticas en grupo sobre variabilidade dos procesos, muestreos e deseño de experimentos, e contrastaranse os resultados dos distintos grupos.


TITORÍAS (3 horas)

Seguimento do desenvolvemento dos traballos e resolución de dúbidas

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA

Aula virtual: apuntes, videos e links deixados no Campus Virtual.

GRIMA, P. y J. TORT – MARTORELL, 1.995. Técnicas para la Gestión de la Calidad. Ed. Díaz de Santos. Madrid.
HUBBARD, M.R. 2013. Statistical quality control for the food industry. Springer
LUNING, P.A. 2009. Food Quality Management: Technological and Managerial Principles and Practices. Wageningen Academic Publishers

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

ANZALDUA-MORALES, A. (1994). La evaluación sensorial de los alimentos en la teoría y en la práctica. Ed. Acribia, Zaragoza.
ISHIKAWA, K., 1994. Introducción al Control de la Calidad. Ed. Díaz de Santos. Madrid.
JOHN, P. W. M., 1990. Statistical Methods in Engineering and Quality Assurance. John Wiley & Sons, inc. Toronto.
JURAN, J. M. y F. M. GRYNA, 1993. Manual de Control de Calidad. Vol I y II. McGraw-Hill / Interamericana de España S.A. Aravaca (Madrid)
KILCAST, D. 2010. Sensory Analysis for Food and Beverage Quality Control. Elsevier Science & Technology
MONTGOMERY, D.C. 2012. Introduction to Statistical Quality Control. John Wiley & Sons Inc.
MONTGOMERY, D.C. 2012. Design and Analysis of Experiments. Wiley. Toronto
MORTIMORE, S. and WALLACE, C. 2013. HACCP: A Practical Approach. Springer.
PUIG, J. 1999. Ingeniería, autocontrol y auditoría de la higiene en la industria alimentaria. Ediciones Mundi-Prensa
RIVERA, L. M. 2016. Gestión de la Calidad Agroalimentaria. Antonio Madrid Vicente
Rivera, L.M., Roig, B., Buitrago, J.M. Vera. 2002. Calidad Integral y su Gestión en el Sector Agroalimentario. Universitat Politècnica de València
SANCHO, J. 1996. Autodiagnóstico de la calidad higiénica en las instalaciones agroalimentarias. Ed. Mundi-Prensa.
Velasco, J. 2010. Gestión de la calidad: Mejora continua y sistemas de gestión. Teoría y práctica (Empresa Y Gestión). Pirámide

Para a maioría dos textos en idioma estranxeiro hai versións en español de edicións anteriores

COMPETENCIAS BÁSICAS E XERAIS.
Comp01. CG1 - Capacidade para planificar, organizar, dirixir e controlar os sistemas e procesos produtivos desenvolvidos no sector agrario e na industria agroalimentaria, nun marco que garante a competitividade das empresas sen olvidar a protección e conservación do medio ambiente e a mellora e o desenvolvemento sostenible do medio rural.

Comp04. CG4 - Capacidade para aplicar os coñecementos adquiridos para a solución de problemas plantados en situacións novas, analizando a información proveniente do entorno e sintetizadora de forma eficiente para facilitar o proceso de toma de decisións en empresas e organizacións profesionais do sector agroalimentario.


COMPETENCIAS ESPECÍFICAS

Comp24. CE17 - Coñecementos adecuados e capacidade para desenvolver e aplicar tecnoloxía propia nas linguaxes e técnicas propias da organización e da dirección da empresa agroalimentaria.

Comp21. CE14 - Coñecementos adecuados e capacidade para desenvolver e aplicar tecnoloxía propia en sistemas produtivos das industrias agroalimentarias.

Comp23. CE16 - Coñecementos adecuados e capacidade para desenvolver e aplicar tecnoloxía propia na xestión da calidade e da seguridade alimentaria, análise de alimentos e trazabilidade.


CONOCIMIENTOS
Con01. 1.1. - Un profundo coñecemento e comprensión das matemáticas e outras ciencias básicas inherentes á enxeñería agrónoma, que lle permitan conseguir o resto das competencias do título.


HABILIDADES E DESTREZAS

H/D03. 2.3. - Capacidad para identificar, formular e resolver problemas de enxeñería definidas de forma incompleta, e/i en conflito, que admiten diferentes solucións válidas, que requiren considerar coñecementos máis allá dos propios da súa disciplina e ter en conta as implicacións sociais, de saúde e seguridade, ambientais, económicas e industriais; seleccionar e aplicar os métodos máis adecuados de análise, de cálculo e experimentais, así como os máis innovadores para a resolución de problemas.

H/D04. 2.4. - Capacidade para identificar, formular e resolver problemas de enxeñería en áreas emerxentes da súa especialidade.


Nota: estas competencias, coñecementos e capaciades adquírense conxuntamente cursando outras materias da titulación.

Haberá ensino expositivo (teórico) e interactivo (práctico e traballo en grupo, e excursións de campo), así como titorías presenciais. Estas actividades complementaranse con ensino virtual mediante Microsoft Teams e Moodle, así como correo electrónico oficial e grupos informais de WhatsApp.

DOCENCIA EXPOSITIVA (teoría)
Impartirase mediante clases teóricas presenciais nas que se tratarán os temas do programa. O alumnado realizará cuestionarios e aclarará dúbidas sobre os conceptos explicados a través de foros. Para isto empregaranse Microsoft Teams e a aula virtual.

DOCENCIA INTERACTIVA (prácticas e traballo en grupo)
Nel, o alumnado traballará tanto individualmente como en grupo, tanto presencialmente como con apoio virtual. Realizaranse seminarios, exercicios e diversos proxectos prácticos relacionados cos contidos da materia. Os seminarios, as explicacións das tarefas, a formación de grupos de práctica, a realización dunha parte do traballo e as presentacións e postas en común na sesión plenaria realizaranse en sesións síncronas e presenciais. Moodle empregarase para apoiar o fornecemento de información, resolver dúbidas, orientar e supervisar o progreso das tarefas principais e completar e avaliar os produtos entregables. Cada grupo terá completa liberdade para organizar o seu traballo, respectando sempre os fitos establecidos, especialmente as datas de entrega. Para garantir unha distribución equitativa da carga de traballo ao longo do tempo, esta coordinarase coas clases maxistrais, e alternaranse lecturas, investigacións, cuestionarios, eventos de seguimento de tarefas e presentacións públicas de traballos.

TITORÍAS
Usaranse para orientar aos alumnos e resolver as dúbidas persoais. As tutorías presenciáis programadas terán lugar de forma síncrona. As individuais e de apoio aos grupos de traballo realizaranse de forma asíncrona, de forma presencial, utilizando os foros do aula virtual, ou por calquera outro medio virtual adecuado (correo electrónico ou Microsoft Teams).

TEORÍA: (30% da nota). Ao longo do curso realizaranse varios exames teóricos e prácticos, consistentes en probas orais ou escritas con preguntas e problemas breves de resposta múltiple.

PRÁCTICAS: (40% da nota) mediante avaliación dos traballos propostos, tanto individualmente como en grupo.

ASISTENCIA: (30% da nota).

Nota: estas competencias, coñecementos e habilidades adquírense conxuntamente cursando outras materias da titulación.


Para aprobar a materia por curso o alumnado deberá ter asistido polo menos ao 50% das horas lectivas, realizado polo menos o 70% dos traballos asignados e obtido polo menos o 30% da nota máxima dos exames.

O alumnado que non supere un curso ou queira mellorar a súa nota deberá presentarse ao exame final da materia. Este exame constará dunha parte teórica e outra de resolución de problemas, cada unha delas terá un valor do 50%. Non se acreditarán traballos prácticos nin a asistencia.

CONTINUIDADE DA AVALIACIÓN
A realización de exames parciais de teoría e problemas e a distribución das entregas dos traballos prácticos ao longo do curso, xunto coa valoración da asistencia aseguran unha porcentaxe de avaliación continua superior ao 50%.

Os alumnos que non poidan seguir con éxito a materia por curso deberán presentarse ao exame final da materia. Este exame constará dunha parte teórica e outra de resolución de problemas relacionados coas prácticas. Cada parte puntuará un 50% do total da nota e non se lles computará a nota por asistencia.

DISPENSA DA ASISTENCIA
Aos alumnos que a Comisión de Titulación lles concedeu a dispensa de asistencia segundo o establecido na Normativa de Asistencia a Clases deberán ter en conta que para aprobar a asignatura deberán superar o éxito do exame final da asignatura e non terán que asistir a ningunha actividade docente presencial. Este exame constará dunha parte teórica e unha parte de resolución de problemas, cada parte valerá un 50% e permitirá alcanzar a mesma puntuación que ao resto de alumnos.

CONVOCATORIA EXTRAORDINARIA E ALUMNOS REPETIDORES
Estes criterios manteranse para a convocatoria extraordinaria de xullo e para os alumnos repetidores.

REALIZACIÓN FRAUDULENTA DE EXERCICIOS OU PROBAS
A realización fraudulenta de calquera exercicio ou proba requirida na avaliación dunha materia implicará a cualificación de suspenso na convocatoria correspondente, con independencia do proceso disciplinario que se poida seguir contra o alumno infractor. Considerarase fraudulenta, entre outras, a realización de obras plaxiadas ou obtidas de fontes accesibles ao público sen reelaboración nin reinterpretación, e sen citar os autores das fontes. Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto na “Normativa de avaliación do rendemento académico do alumnado e revisión de cualificacións”.

TRABALLO PRESENCIAL NA AULA (30 horas)
Docencia expositiva en grupo de ata 80 alumnos: 12
Docencia interactiva en grupos de 20 alumnos: 12
Tutorías en grupos de 10 alumnos: 4
Actividades de avaliación: 2
TOTAL TRABALLO EN AULA: 30

TRABALLO INDIVIDUAL OU EN GRUPO (45 horas)
Lectura e preparación de temas: 17
Realización de exercicios: 8
Preparación previa das prácticas e traballo posterior sobre as mesmas: 8
Elaboración de traballos de curso: 7
Preparación de probas de avaliación: 5
TOTAL TRABALLO INDIVIDUAL OU EN GRUPO: 45