Créditos ECTS Créditos ECTS: 4.5
Horas ECTS Criterios/Memorias Traballo do Alumno/a ECTS: 72.5 Horas de Titorías: 5 Clase Expositiva: 25 Clase Interactiva: 10 Total: 112.5
Linguas de uso Castelán, Galego
Tipo: Materia Ordinaria Grao RD 1393/2007 - 822/2021
Departamentos: Dereito Público Especial e da Empresa
Áreas: Dereito Penal, Dereito Procesual
Centro Facultade de Dereito
Convocatoria: Segundo semestre
Docencia: Con docencia
Matrícula: Matriculable
O obxectivo da materia “mediación penal e resolución de conflitos” é, principalmente, que os alumnos tomen coñecemento dos procedementos de mediación penal e dos modos de intervención neles, así como das técnicas e estratexias que os caracterizan e das súas diferenzas coas aplicables noutra clase de procedementos de mediación. O ámbito da Criminología, polo seu carácter multidisciplinar e a súa atención aos dous principais protagonistas do delito, é moi propicio para reflexionar sobre o papel e relevancia da vítima na determinación do tipo de resposta aplicable aos conflitos penais.
1. A xustiza restaurativa: antecedentes históricos, fundamento, elementos e principios que a inspiran, normativa internacional, principais manifestacións.
2. A mediación penal: concepto, elementos (suxeitos, mediador, acordo reparador), clases de mediación penal (mediación extraxudicial e mediación intraxudicial), principios e garantías da mediación penal. Regulación da mediación penal en España.
3. A mediación no Código penal español. Mediación penal e circunstancias a modificativas da responsabilidade penal. Mediación penal e procedemento de determinación da pena. Mediación penal e suspensión-sustitución da pena. Outras manifestacións da mediación penal. A mediación penitenciaria.
4. A mediación penal intraxudicial. Marco legal e protocolos para a súa práctica. Dificultades de interacción entre a mediación e o proceso penal (especial referencia á vixencia dos principios de legalidad, oportunidade e oportunidade regulada). Mediación nas fases de investigación, intermedia, de enjuiciamiento stricto sensu e de execución.
5. A mediación en supostos de violencia de xénero. Marco legal. Argumentos a favor e en contra da prohibición de mediar.
6. A mediación e a conciliación na Lei Orgánica 5/2000, de 12 de xaneiro, reguladora da responsabilidade penal dos menores.
Alonso Salgado, C., La mediación en el proceso penal, Tirant lo Blanch, 2018.
Alonso Salgado, C., La mediación en el proceso penal del menor en el sistema de Justicia español, Editorial metropolitana, Santiago de Chile, 2017.
Barona Vilar, S., Mediación penal: fundamento, fines y régimen jurídico, Tirant lo Blanch, 2011.
Castillejo Manzanares, R. (dir.), La mediación: nuevas realidades, nuevos retos. Análisis en los ámbitos civil y mercantil, penal y de menores, violencia de género, hipotecario y sanitario, La Ley, 2013.
Castillejo Manzanares, R. (dir.), Violencia de género, justicia restaurativa y mediación, Wolters Kluwer, 2011.
Martínez Escamilla, M., Justicia restaurativa, mediación penal y penitenciaria: un renovado impulso, Reus, 2012.
Vázquez-Portomeñe Seijas, F., La mediación penal, en Faraldo Cabana, P.; Puente Aba, L. M., Las penas privativas de derechos y otras alternativas a la privación de libertad, Tirant lo Blanch, 2013.
Vázquez-Portomeñe Seijas, F., Argumentos victimológicos y de prevención especial para la derogación del apartado quinto del art. 87 ter de la LOPJ ¿Por qué abrir la mediación penal a los casos de violencia en la pareja?, Revista de Derecho penal y Criminología, 2016, pp. 233 y ss.
Capacidade para colaborar cos demais e relacionarse, tanto con profesionais das diversas facetas da actividade criminológica, como dentro de equipos interdisciplinares e multiculturales.
Capacidade para reflexionar de xeito crítico e constructiva e para argumentar e expresarse organizada e razonadamente
Adquisición dunha conciencia crítica na análise do ordenamiento xurídico, situándose nunha perspectiva plenamente respetuosa cos principios do respecto e a promoción dos dereitos humanos, de igualdade e da accesibilidad universal
Capacidade para utilizar os coñecementos que conforman a Criminología como disciplina científica e para identificar e desenvolver un conxunto de estratexias de investigación de metodoloxía cuantitativa e cualitativa, tanto nos ámbitos básicos, como nos aplicados Instrumental: capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público tanto especializado como non especializado, utilizando unha linguaxe (xurídico, médico, psicolóxico, sociolóxico e técnico) correcto.
Aprendizaxe autónoma
Liderado
Motivación pola calidade e a excelencia profesional
Espírito de superación
Capacidade para identificar e comprender cuestións relativas aos dereitos fundamentais de quen son obxecto dun procedemento penal, así como, en xeral, de quen se ven afectados polas respostas ante o delito e a desviación
Capacidade para explicar problemas sociais complexos en términos de teoría criminológica, así como para aclarar as representacións do delito, do delincuente, da victimización, das respostas ante o delito e da desviación a partir das teorías e dos conceptos criminológicos
Coñecer e comprender a diversidad de formas en que se constitúe, represéntase e trátase o delito e analizar críticamente as distintas respostas ao problema da criminalidade desde unha tripla perspectiva: explicativo-empírica, decisional e instrumental
Propiciar unha reflexión político-criminal sobre os factores e as causas responsables da aparición dos fenómenos criminais e formular, deseñar e gestionar proxectos e estratexias innovadoras sobre modelos de intervención social e de prevención estructural e individual
Capacidade para aplicar os conceptos básicos do Dereito penal (as súas fontes, a lei penal no tempo e no espazo, os elementos do delito) a unha cuestión criminológica concreta
Tomar conciencia da importancia do Dereito como sistema regulador das relacións sociais.
A aprendizaxe desta lévase a cabo por medio da comprensión e asimilación dos seus conceptos básicos, tal e como aparecen desgranados no programa. Para iso, optarase por unha explicación áxil e participativa. As clases prácticas revisten unha especial importancia. Nelas poñeranse numerosos casos e exemplos destas fórmulas alternativas de xustiza penal, que facilitarán o desenvolvemento da capacidade argumentativa e de crítica dos alumnos e permitiranlles evaluar, por si mesmos, o grado de comprensión do contido que van alcanzando. Empregaranse medios audiovisuales e recomendaranse lecturas especializadas.
Para poder presentarse ao exame da parte teórica, os alumnos deben asistir polo menos ao 80% das clases teóricas nas que o profesor decida controlar a asistencia. O exame, que supoñerá un 70% da nota final, consistirá nunha proba obxectiva (tipo test ou con preguntas de desenvolvemento) sobre temas ou cuestións pertencentes ao programa da asignatura. Para superalo, o alumno deberá obter, como mínimo, unha nota de 3,5 puntos (sobre 7 puntos). Nas probas tipo test, o profesor poderá introducir un índice de corrección da puntuación final relacionado co número de respostas falsas.
As actividades prácticas, que se realizarán ao longo do curso nas clases interactivas, supoñerán un 30% da nota final. Para cualificalas, teranse en conta os seguintes criterios: a) asistencia do alumno e participación activa en clase (10%); traballos orais e escritos encargados polo profesor (20%).
PERMANENCIA, EXENCIÓN DE DOCENCIA
A efectos da normativa de permanencia na USC enténdese que a única actividade evaluable é o exame. O réxime para o alumnado con exención de docencia consistirá na realización dun traballo académico, sobre un tema que será encargado polos profesores, que substituirá as actividades que esixen a presenza física no aula e representará un 30 % da nota final.
Tempo de estudos e de traballo persoal que debe dedicar un estudante para superala
- Docencia expositiva: 25 horas (presencialidad 100%)
- Docencia interactiva: 10 horas (presencialidad 100%)
- Tutorías en grupo reducido: 5 horas (presencialidad 100%)
-Actividades individuais e/ou grupales de estudo e traballo (guiadas e non guiadas): 70 horas (presencialidad 50%)
- Asistencia a conferencias: 2,5 horas (presencialidad 100%)
Recoméndase, para a asimilación da materia, un estudo diario da disciplina, o uso das tutorías e o emprego dos materiais didácticos complementarios.
Cristina Alonso Salgado
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Procesual
- Correo electrónico
- cristina.alonso [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Profesor Contratado/a Doutor
Almudena Valiño Ces
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Procesual
- Correo electrónico
- almudena.valino [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Axudante Doutor LOSU
Margarita Guillen Vazquez
- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Penal
- Correo electrónico
- margarita.guillen.vazquez [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Asociado/a de Universidade LOU
Maria Inmaculada Valeije Alvarez
Coordinador/a- Departamento
- Dereito Público Especial e da Empresa
- Área
- Dereito Penal
- Teléfono
- 881814692
- Correo electrónico
- inma.valeije [at] usc.es
- Categoría
- Profesor/a: Titular de Universidade
| Martes | |||
|---|---|---|---|
| 15:00-16:30 | Grupo clases expositivas | Castelán | Aula 17 |
| 26.05.2025 18:00-20:00 | Grupo clases expositivas | Salón de Actos |
| 27.06.2025 16:00-18:00 | Grupo clases expositivas | Aula 5 |