Farmacia Veterinaria

Este curso responde ao obxectivo de dar a coñecer ao estudante de Farmacia aspectos específicos da anatomía e fisiología dos animais de produción e de compañía, das súas patologías máis habituais e enfermidades infecciosas microbianas e parasitarias, dos tratamentos farmacológicos máis utilizados e das peculiaridades das formas de dosificación de medicamentos veterinarios. Deste xeito preténdese cubrir as necesidades de formación derivadas do papel do farmacéutico na preparación e na dispensación de medicamentos veterinarios.

O programa da asignatura estructurase en catro bloques temáticos que se indican a continuación:

Bloque 1.- Medicamentos para veterinaria (tema 1)
Tema 1. Introdución. Saúde animal: animais de abasto, de compañía, de competición e salvaxes. Papel do farmacéutico.

Bloque 2.- Peculiaridades fisiolóxicas de animais de compañía e de produción (temas 2-4)
Tema 2. Rumiantes: bovinos, ovinos, caprinos. Sistema dixestivo: Procesos de dixestión, absorción e excreción. Metabolismo hepático. Función renal. Fisioloxía reproductiva, xestación e lactancia. Desenvolvemento. Constantes fisiolóxicas e parámetros hemáticos.
Tema 3. Monogástricos. Herbívoros: equinos. Omnívoros: porcinos. Carnívoros: gatos e cans. Diferenzas en absorción, metabolismo, distribución e eliminación. Constantes fisiolóxicas e parámetros hemáticos.
Tema 4. Aves e outras especies. Particularidades fisiolóxicas de aves, peces, reptiles e outras especies.

Bloque 3.- Procesos infecciosos en veterinaria (temas 5-10)
Tema 5. Infeccións microbianas en animais de produción: rumiantes e porcino.
Tema 6. Infeccións microbianas noutros animais de produción (aves, coellos, équidos, etc.).
Tema 7. Infeccións microbianas en animais de compañía.
Tema 8. Infeccións parasitarias en animais de produción: rumiantes e porcino.
Tema 9. Infeccións parasitarias noutros animais de produción (aves, coellos, équidos, etc.).
Tema 10. Infeccións parasitarias en animais de compañía.

Bloque 4.- Grupos farmacológicos de interese. Particularidades en medicina veterinaria (temas 11-14)
Tema 11. Antimicrobianos e antiparasitarios. Vacunas.
Tema 12. Hormonas. Reguladores do estro.
Tema 13. Antiinflamatorios.
Tema 14. Fármacos para tratamento de patoloxías do sistema nervioso central.

Bloque 5.-Formas farmacéuticas en veterinaria (temas 15-17)
Tema 15. Introdución ás formas farmacéuticas en medicina veterinaria.
Tema 16. Formas farmacéuticas de uso en animais. Administración oral. Sistema de clasificación biofarmacéutica en veterinaria.
Tema 17. Administración parenteral. Uso tópico e administración transdérmica. Administración vaginal, ocular, intramamaria e por outras vías.


Programa de clases interactivas:
As clases expositivas completaranse con 12 horas de clases interactivas, agrupadas en seis sesións de 2 horas cada unha. Nelas os alumnos discutirán e resolverán cuestións e problemas relacionados coa materia sobre a que traballarían previamente. Este material, nalgúns casos, estará dispoñible na páxina web da asignatura e noutros será proporcionado polo profesor na clase interactiva correspondente.

Programa de prácticas:
Si as disponibilidades presupuestarias permíteno, as horas de prácticas dedicaranse a unha visita a un laboratorio de medicamentos veterinarios.

Medicamentos de uso animal. Consejo General de Colegios Oficiales de Farmacéuticos, Madrid, 2003.

Hardee, G.E. y Baggot, J.D. Development and Formulation of Veterinary Dosage Forms. 2ª Ed. Marcel Dekker. New York, 1988.

Rathbone, M.J. y Gurny, R. Controlled Release Veterinary Drug Delivery. Biological and Pharmaceutical Considerations. Elsevier. Amsterdan, 2000.

Coñecementos:
Con 01. Coñecer a orixe, natureza, e como deseñar, obter, analizar, controlar e producir principios activos, fármacos e medicamentos, así como outros produtos e materias primas de interese sanitario de uso humano ou veterinario.
Con 02. Coñecer os efectos terapéuticos e tóxicos de substancias con actividade farmacolóxica.
Con 03. Saber aplicar o método científico e adquirir habilidades no manexo da lexislación, fontes de información, bibliografía, elaboración de protocolos e demais aspectos que se consideran necesarios para o deseño e avaliación crítica de ensaios preclínicos e clínicos.
Con 04. Adquirir coñecementos para deseñar, preparar, fornecer e dispensar medicamentos e outros produtos de interese sanitario.
Con 06. Adquirir coñecementos básicos en xestión clínica, economía da saúde e uso eficiente dos recursos sanitarios para promover o uso racional dos medicamentos e produtos sanitarios.
Con 07. Coñecer, avaliar e valorar os problemas relacionados con fármacos e medicamentos, así como participar nas actividades de farmacovigilancia.
Con 09. Coñecer os principios éticos e deontolóxicos segundo as disposicións lexislativas, regulamentarias e administrativas que rexen o exercicio profesional, comprendendo as implicacións éticas da saúde nun contexto social en transformación
Con 10. Coñecer as propias limitacións e a necesidade de manter e actualizar a competencia profesional, prestando especial importancia ao autoaprendizaje de novos coñecementos baseándose na evidencia científica dispoñible.
Con 19. Coñecer as estruturas das biomoléculas e as súas transformacións na célula.
Con 20. Coñecer e comprender o control microbiológico dos medicamentos.
Con 21. Coñecer as propiedades das membranas celulares e a distribución de fármacos.
Con 22. Coñecer a natureza e comportamento de axentes infecciosos.
Con 25. Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
Con 26. Coñecer como programar e corrixir a posología dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
Con 27. Coñecer as propiedades físico‐químicas e biofarmacéuticas dos principios activos e excipientes así como as posibles interaccións entre ambos.
Con 28. Coñecer a estabilidade dos principios activos e formas farmacéuticas, así como os métodos de estudo.
Con 29. Coñecer as operacións básicas e procesos tecnolóxicos relacionados coa elaboración e control de medicamentos.
Con 30. Coñecer como determinar a biodisponibilidad e avaliar a bioequivalencia, así como os factores que as condicionan.

Habilidades ou destrezas:
H/D 01. Intervir nas actividades de promoción da saúde, prevención de enfermidade, no ámbito individual, familiar e comunitario, cunha visión integral e multiprofesional do proceso saúde-enfermidade.
H/D 04. Desenvolver análise hixiénica‐sanitarios (bioquímicos, bromatológicos, microbiológicos e parasitológicos, entre outros), especialmente os relacionados coa saúde en xeral e cos alimentos e medioambiente en particular.
H/D 05. Desenvolver habilidades de comunicación e información, tanto orais como escritas, para tratar con pacientes e usuarios do centro onde desempeñe a súa actividade profesional.
H/D 06. Promover as capacidades de traballo e colaboración en equipos multidisciplinares e as relacionadas con outros profesionais sanitarios
H/D 14. Comprender a relación entre o ciclo de vida dos axentes infecciosos e as propiedades dos principios activos.
H/D 16. Deseñar, optimizar e elaborar as formas farmacéuticas garantindo a súa calidade, incluíndo a formulación e control de calidade de medicamentos, o desenvolvemento de fórmulas maxistrais e preparados oficinales.
H/D 18. Promover o uso racional do medicamento e produtos sanitarios.

Competencias:
Comp 01. Capacidade de análise e síntese.
Comp 02. Capacidade de organizar e planificar
Comp 03. Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp 04. Coñecemento dunha segunda lingua.
Comp 05. Habilidades básicas de manexo do computador.
Comp 06. Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp 07. Resolución de problemas.
Comp 08. Toma de decisións.
Comp 10. Capacidade crítica e autocrítica.
Comp 11. Traballo en equipo.
Comp 12. Habilidades interpersoais.
Comp 13. Capacidade de traballar nun equipo interdisciplinar.
Comp 14. Capacidade para comunicarse con expertos doutras áreas.
Comp 15. Apreciación da diversidade e multiculturalidad.
Comp 16. Habilidade de traballar nun contexto internacional.
Comp 17. Compromiso ético.
Comp 18. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp 19. Habilidades de investigación.
Comp 20. Capacidade de aprender.
Comp 28. Preocupación pola calidade.
Comp 29. Motivación de logro.

Clases expositivas, interactivas e titorías en grupos reducidos, visitas a centros tecnolóxicos e hospital veterinario.

Examen de preguntas objetivas (test)
El examen de teoría de la materia (80% de la calificación) comprende un grupo de preguntas test. También contiene preguntas para desarrollar y algunas cuestiones numéricas o ejercicios para razonar la respuesta.

Presentación oral
Las presentaciones en el aula de trabajos preparados por los estudiantes se evalúan en términos de capacidad de comunicación, claridad expositiva y dominio del tema.
Debate
Después de las presentaciones, el profesor formula preguntas que puede contestar cualquier estudiante y se valora su motivación e interés. La presentación oral y el debate representan el 20% de la calificación.

Autoevaluación
El profesor explica después de cada presentación de trabajos los puntos fuertes y los mejorables y pide a los estudiantes que reflexionen sobre cómo se autoevaluarían.

A avaliación dos coñecementos, habilidades e competencias adquiridas na materia será realizada a través dás seguintes vías:
No exame teórico: Con 01, Con 02, Con03, Con 04, Con 06, Con 07, Con 09, Con 10, Con 19, Con 20, Con 21, Con 22, Con 25, Con 26, Con 27, Con 28, Con 29, Con 30, Comp 01, Comp 02, Comp 03, H/D 05, H/D 14.

Na avaliación das clases interactivas: H/D 01, H/D 04, H/D 05, H/D 06, H/D 14, H/D 16, H/D 18, Comp 01, Comp 02, Comp 03, Comp 04, Comp 05, Comp 06, Comp 07, Comp 08, Comp 10, Comp 11, Comp 12, Comp 13, Comp 14, Comp 15, Comp 16, Comp 17, Comp 18, Comp 19, Comp 20, Comp 28, Comp 29.

As horas de traballo presencial no aula ou no laboratorio son 45.
O tempo de estudo e traballo persoal estímase en 67.5 horas.

Recoméndase ao alumno asistir ás clases teóricas e seminarios para unha adecuada aprendizaxe da asignatura, o cal facilitaralle unha avaliación positiva da mesma.
É aconsejable o estudo diario da asignatura e a asistencia ás tutorías para resolver as dúbidas que xurdan.