Recuperación de Espazos Degradados

Bases metodolóxicas para o tratamento de espazos degradados. Recuperación de espazos degradados.
O obxectivo do curso é recoñecer os diferentes espazos degradados para levar a cabo a planificación, organización e metodoloxía do seu tratamento. A restauración enténdese nun sentido amplo, dende a simple mellora, pasando pola rehabilitación para diversos usos e usos. Trata con especial énfase os casos máis importantes do medio ambiente, relacionados coa actividade profesional dos forestais e agrónomos e ecoloxistas, en xeral.

SESIÓNS DE TEORÍA
BASES METODOLÓXICAS PARA O TRATAMENTO DE ESPAZOS DEGRADADOS

I. Introdución: a actividade humana e o seu impacto no medio ambiente. Tipos de espazos degradados. Funcións produtivas e ambientais dos ecosistemas.
II. Uso do solo e prácticas agrícolas.
III. Degradación e rehabilitación de humidais de auga doce.
IV. Rehabilitación da zona costeira
V. Degradación do solo e rehabilitación do solo despois dos incendios
VIR. Tratamentos de contaminación do solo e rehabilitación do solo.
VII. Rehabilitación do solo e desenvolvemento rural.

SESIÓNS DE PRÁCTICA (dúas sesións de
1. Estimación da erosión do solo 2. Casos prácticos de degradación e recuperación de espazos degradados Estudos de casos: -Recuperación de ambientes mineiros. - Restauración de solos queimados - Recuperación de sistemas pantanos. -Recuperación de medios fluviais

PRÁCTICAS DE CAMPO
Exemplos de restauración de áreas degradadas por traballos agrícolas-forestais, incendios, degradación de ribeira, etc.

Información xeral:
• Créditos ECTS: 4,50
• Clase de exposición: 18.00
• Clase de laboratorio interactivo: 18.00
• Actividades de avaliación 2.5
• Horas de titoría: 2.00
• Traballo do alumno ECTS: 72
• Total: 112,5

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA
Merino, A., Doni, S., Evelpidou, N., Ferreiro, T., García-Arias, A.I., Masciandaro, G., Rodríguez-González, P.M. (2019). Best practices on land restoration in Mediterranean environments. Monografías do Ibader. Serie Territorio. Universidad de Santiago de Compostela. Pp.326. (http://www.ibader.gal/UserFiles/0009-Landcare/handbook/LANDCAREHANDBOOK…)

BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Alcañiz i Baldellou, J. M.; Ortiz i Perpiñà, O.; Carabassa i Closa, V. (2009). Utilización de lodos de depuradora en restauración. Manual de aplicación en actividades extractivas y terrenos marginales. Generalitat de Catalunya.
Alloza, J. A.; y otros (2007). El Papel de los Bosques en la mitigación del Cambio Climático. 334 p. Fundación Gas Natural. ISBN: 978-84-611-6599-5.
Certini G., 2005. Effects of fire on properties of forest soil: a review. Oecologia 143: 1–10
Hernández Fernández, MT (2014). Residuos Orgánicos En La Restauración-Rehabilitación De Suelos Degradados y contaminados. Red Compostaje Española.
Ley Vega de Seoane, C.; Gallego Fernández Juan B. Vidal Pascual, C (2007). Manual de restauración de dunas. Ministerio de Medio Ambiente. Dirección General de Costas
Merino, A. (2010). Recuperación de suelos degradados. Manual general.
Parsons A. 2003. Burned Area Emergency Rehabilitation (BAER) soil burn severity definitions and mapping guidelines Draft. USDA Forest Service, Rocky Mountain Research Station (Missoula, MT).
Valladares, F.; Balaguer, L.; Mola, I.; Escudero, A.; ALfaya, V. (2011). Restauración ecológica de áreas afectadas por infraestructuras de transporte. Bases científicas para soluciones técnicas. Fundaciób Biodiversidad.
Vega,J. A.; Fontúrbel, T.; Fernández, C.; Díaz-Raviña, M.; Carballar, M. T.; Martin, A.; González-Prieto, S.; Merino, A.; Benito, E. (2013). Acciones urgentes contra la erosión en Áreas Forestales quemadas. Guía para su planificación en Galicia. Xunta Galicia. ISBN: 978-84-8408-716-8
Xunta de Galicia (2008). Resolución de 8 de enero de 2008, de la Dirección General de Calidad y Evaluación Ambiental, por lo que se da publicidad a la instrucción técnica de residuos ITR/01/08, de 8 de enero de 2008, de la Dirección General de Calidad y Evaluación Ambiental, referente a la elaboración de suelos (tecnosoles) derivados de residuos.

Nesta materia aplícase o coñecemento de materias máis básicas relacionadas cos solos e outras disciplinas agrícolas e forestais. O seguimento da materia permitiralle ao alumno avaliar a xestión do solo máis axeitada para manter as súas funcións de produción e calidade ambiental. Do mesmo xeito, recibirá ferramentas que lle permiten identificar as causas da degradación e asesorar sobre as técnicas de xestión do solo e, no seu caso, a recuperación.

Competencias básicas, xerais e transversais:

CG3 - Coñecemento dos procesos de degradación que afectan os sistemas e recursos forestais (contaminación, pragas e enfermidades, incendios, etc.) e capacidade para empregar as técnicas de protección do medio forestal, restauración hidrolóxico-forestal e conservación da biodiversidade
CECF5 - Avaliación e corrección do impacto ambiental
CETEEF11 - Recuperación de espazos degradados
CT11 - Uso de información nunha lingua estranxeira
CT12 - Capacidade para resolver problemas mediante a aplicación integrada dos seus coñecementos.
CETEEF10 - Capacidade para coñecer, comprender e utilizar os principios de Hidroloxía e Restauración Hidrolóxica-Forestal

As clases teórico-prácticas presentan unha síntese actualizada do conxunto de coñecementos previos sobre educación das actividades na natureza. A metodoloxía basearase fundamentalmente en actividades eminentemente prácticas nun ambiente natural con aspectos singulares. Os alumnos deben descubrir, sinalar e explicar a razón pola que estes elementos teñen riqueza educativa. A partir destas actividades os alumnos farán deseños de actividades. Os estudantes serán atendidos en pequenos grupos, ou individualmente, en titorías para orientar as súas consultas.
Todo isto farase nun contexto internacional no que se favorece o uso do inglés.

Clases maxistrais en grupo grande. Ensinaranse a todo o grupo. Está apoiado por un amplo material fotográfico.

Actividades en seminarios interactivos: certos aspectos, como o seguimento da materia baixo tutoriais ou a realización de traballos (estudo de casos reais propostos polos propios alumnos), intentan promover a aprendizaxe cooperativa entre os alumnos.

Prácticas. Os estudantes realizan unha práctica de laboratorio coas mostras tomadas na excursión

Titorías en grupo. Os alumnos presentan na clase os casos estudados por eles mesmos. Fálase dos procesos de degradación e propóñense solucións.

Titorías individuais. O profesor está dispoñible nas titorías

Estudo de casos prácticos propostos polos alumnos. Os estudantes deben seleccionar casos prácticos reais para estudar in situ os enfoques presentados na clase. Faise un sinxelo informe para cada caso.

Participación en foros. Os estudantes participan en foros con temas propostos por eles mesmos (sección "Cafetería científica")

Práctica de campo. Visita a diferentes casos de degradación de espazos onde se analizan os síntomas e se discuten as medidas de restauración

Internacionalización: este asunto inclúe aspectos que favorecen a internacionalización. O uso do inglés, un idioma que se utiliza parcialmente nas clases. Os profesores doutros países están invitados a impartir seminarios. Tamén informa sobre as posibilidades de estadías noutras universidades.

Os estudantes aos que se lles concedeu a exención de asistencia a clase (Instrución no 1/2017, da Secretaría Xeral, sobre a exención de asistencia a clase en determinadas circunstancias e o Regulamento para a concesión da exención de asistencia a clase aprobado pola Xunta de Facultade) deberán asistir ás prácticas de campo, como así como as sesións de presentación de traballos, tanto a preparada conxuntamente coas materias restantes do módulo 3 como o traballo específico da materia.

Utilízase un sistema de avaliación continua
Probas orais ou escritas. 70%
Obras entregadas ou expostas. 30%
As viaxes prácticas son obrigatorias e avalíanse a través da participación e dun traballo a entregar.
O sistema de avaliación é o indicado nos parágrafos anteriores. Nota de formación continua: asistencia e participación na clase (30%), probas escritas (70%).
Na primeira oportunidade (convocatoria de Xuño) os alumnos/as serán avaliados en función da súa participación na aula, nas diferentes actividades e pola súa capacidade para superar as diferentes probas escritas. Será necesaria unha cualificación mínima de 4,5 para superar a materia
Na segunda oportunidade, aqueles/as alumnos/as que non superasen a avaliación inicial serán avaliados/as mediante un exame que incluirá os diferentes contidos da materia.
Os/as alumnos/as repetidores teñen a oportunidade de ser avaliados de forma continua, asistindo ás diferentes actividades, entregando os traballos e participando na aula e nas actividades do campus virtual. No caso contrario, serán avaliados mediante un exame. De calquera xeito, recoméndaselles a realización das prácticas de campo. Esta prácticas serán obrigatorias se non foron realizadas en anos anteriores.
Igualmente, os/as alumnos/as con dispensa de asistencia a clase serán avaliados mediante exame que inclúa os diferentes contidos da materia. De calquera xeito, recoméndase a realización das prácticas de campo
Avalíanse todas as competencias mencionadas.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o establecido na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión das cualificacións” ” (artigo 16 da Resolución de 15/6/2011 da USC, DOG de 21/7/2011).

Recoméndase que o alumno experimente e investigue os casos plantexados no curso.

Horas de traballo presenciais
Clase presencial en grupo completo 2
Clases prácticas: 8
Titorías 2
Realización e programación de actividades, exercicios escritos ou exames 4
Outras tarefas co profesor da materia: excursións ao medio natural. once
TOTAL horas de traballo presencial 27

Identificar casos próximos nos que se pode aplicar o coñecemento