Psicoloxía da Saúde

Obxectivo xeral:

Recoñecer a pertinencia da aplicación da psicoloxía ao ámbito dos procesos de saúde-enfermidade, e coñecer e comprender a influencia dos aspectos psicolóxicos na prevención da enfermidade física, no proceso de atención sanitaria e no desenvolvemento, curso clínico e rehabilitación de distintos trastornos de saúde

Obxectivos específicos:

-Adquirir os coñecementos básicos sobre os elementos teóricos, históricos e metodolóxicos que definen o campo da Psicoloxía da Saúde, así como sobre os conceptos e modelos centrais en Psicoloxía da Saúde

- Saber recoñecer cales son as variables e procesos psicolóxicos relacionados coa prevención da enfermidade e co proceso de atención sanitaria, así como saber describir e explicar os aspectos psicosociais implicados na etioloxía, curso clínico e rehabilitación de distintos trastornos de saúde.

- Ser capaz de avaliar as necesidades e definir os obxectivos da intervención psicolóxica en problemas de saúde física

- Adquirir os coñecementos teórico-prácticos, a nivel básico, para establecer os obxectivos da intervención e seleccionar as técnicas de intervención en distintos hábitos comportamentais e problemas de saúde física, sobre a base da eficacia, efectividade e eficiencia que presentan.

-Coñecer a interrelación que existe entre o traballo do psicólogo da saúde e outros profesionais que traballan no campo da saúde física, definindo dende a interdisciplinariedade as achegas e limitacións do psicólogo, e poñendo a énfase na necesidade de integrar os diversos perfís profesionais capaces de complementarse na tripla dimensión biopsicosocial da saúde

- Coñecer cales son as liñas de investigación máis recentes en Psicoloxía da Saúde

- Saber cales son e como se accede ás principais fontes documentais en Psicoloxía da Saúde

I. Introdución á psicoloxía da saúde
Tema 1. Aproximación histórica e delimitación conceptual da Psicoloxía da saúde.
A irrupción da Psicoloxía no campo da saúde física. O concepto de saúde. Delimitación conceptual da Psicoloxía da Saúde. Obxectivos e ámbitos de aplicación. Fontes documentais

II. Estrés e saúde
Tema 2. Estrés e saúde
Delimitación conceptual. Condicións xeradoras de estrés. Moderadores da experiencia de estrés. A resposta de estrés. Os efectos do estrés sobre a saúde

III . Conductas de saúde
Tema 3. As creencias e conductas de saúde
Obstáculos para a prevención e determinantes das conductas de saúde. Modelos de cognición social das conductas de saúde. Intervencions en conductas de saúde

Tema 4. Hábitos de alimentación e actividade física e saúde.
Estilo de vida e saúde. Determinantes dos hábitos de alimentación e actividade física. Programas de intervención para a modificación de hábitos de alimentación e actividade física

Tema 5. Hábito tabáquico e saúde.
O tabaco e os seus efectos sobre a saúde. O hábito de fumar: procesos de adquisición e eliminación. Programas de intervención para a eliminación do hábito de fumar

IV. Os aspectos psicolóxicos no proceso de atención sanitaria
Tema 6. Os aspectos psicolóxicos no proceso de atención sanitaria.
O impacto emocional da enfermidade. A adhesión aos tratamentos

V. Os aspectos psicolóxicos en distintos trastornos de saúde
Tema 7. Os aspectos psicolóxicos en distintos trastornos de saúde.
Os factores psicolóxicos nos trastornos cardiovasculares, cancro e outras enfermidades físicas

BIBLIOGRAFÍA BÁSICA


Amigo, I. (2023). Manual de Psicología de la Salud . Madrid: Pirámide.

Peralta, M.I. (2019). Un villano llamado estrés. Cómo impacta en nuestra salud. Madrid: Pirámide.

Ademais dos manuales referidos poderase proporcionar bibliografía específica para cada tema


BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA

Baile, J.I . (2007). Obesidad infantil. Madrid: Síntesis.

Baile, J. y González, M.J. (2013). Intervención psicológica en obesidad. Madrid: Pirámide.

Baile, J.I. y González-Calderón, M. (2013). Obesidad: técnicas y estrategias psicológicas. Madrid: Pirámide.

Becoña, E. (2010). Dependencia del tabaco. Manual de casos clínicos Madrid: Sociedad Española de Psicología Clínica, Legal y Forense.

Becoña, E. (2006). Tabaco. Madrid: Pirámide.

Boyer, B.A. y Paharia, M.I. (2008). Comprensive handbook of Clinical Health Psychology. Hoboken, NJ: Wiley.

Brannon, L. y Feist, J. (2001). Psicología de la Salud. Madrid: Thompson Paraninfo

Buceta, J.M. y Mas, B. (2019) Psicología y Salud. Evaluación y Tratamiento. Madrid: Dykinson.

Camic, P.M. y Knight, S.J. (2004). Clinical handbook of health psychology: A practical guide to effective interventions. Ashland, OH, US: Hogrefe and Huber Publishers.

Crespo, M. y Labrador F.J. (2003). El estrés. Madrid: Síntesis.

Fernández-Abascal, E.G. (2008). Emociones positivas. Madrid: Pirámide.

Gatchel, R.J. y Oordt, M.S. (2003). Clinical health psychology and primary care: practical advice and clinical guidance for successful collaboration. Washington: American Psychological Association.

Gutiérrez, T., Raich, R.M., Sánchez, D. y Deus, J. (2003). Instrumentos de evaluación en Psicología de la Salud. Madrid: Alianza editorial.

Hunter, C.L., Goodie, J.L., Oordt, M.S. y Dobmeyer, A.C. (2009). Integrated behavioural health in primary care. Washington DC: American Psychological Association

Kaptein, A.D. y Weinman, J. (2004). Health Psychology. Londres: Blackwell Publishers.

Morrison, V. y Bennett, P. (2007). Psicología de la salud. Madrid: Pearson

Nieto-Munuera, J., Abad Mateo, M.A., Esteban Alber,t M. y Tejerina- Arreal (2004). Psicología para ciencias de la salud. Madrid: McGraw Hill.

Oblitas, L. (2007). Psicología de la Salud y calidad de vida. México: Thomson Editores.

Oblitas, L. (2006). Psicología de la Salud. México: Plaza y Valdés.

Pérez-Álvarez, M., Fernández-Hermida J. R., Fernández-Rodríguez, C. y Amigo, I. (2003). Guía de tratamientos psicológicos eficaces II. Psicología de la Salud. Madrid: Pirámide.

Raczynski, J.M. y Leviton, L.C. (2004). Handbook of clinicalhealthpsychology: Volume 2. Disorders of behaviour and health. Washington: American.Psychological Association.

Remor, E., Arranz, P. y Ulla, S. (2003). El psicólogo en el ámbito hospitalario. Bilbao: Desclée de Brouwer.

Rodriguez-Marín, J. y Neipp, M.C. (2008). Manual de Psicología Social de la Salud. Madrid: Síntesis.

Simón, M.A. (1999). Manual de Psicología de la Salud: Fundamentos, metodología y aplicaciones. Madrid: Biblioteca Nueva.

Suls, J.M. , Davidson, K.W. y Kaplan, R. (2010). Handbook of health psychology and behavioural medicine. New York: Guilford Press.

Taylor, S.E. (2007).Psicologia de la Salud. New York: McGraw-Hill.

Wadden, T., Stunkard, A.J. y Berkowitx, R.I. (2005). Obesidad: guía para los profesionales de salud mental. Clínicas Psiquiátricas de Norteamérica, 28 (1).

Competencias específicas da titulación

- Coñecer as funcións, características, contribucións e limitacións dos distintos modelos teóricos da Psicoloxía
- Coñecer os distintos métodos de avaliación, diagnóstico e tratamento psicolóxico en diferentes ámbitos aplicados da Psicoloxía -clínico e da saúde, social, educativo-
- Saber identificar as necesidades e demandas dos destinatarios nos diferentes campos de aplicación e establecer as metas da actuación psicolóxica
- Saber Identificar as características relevantes do comportamento dos individuos, grupos, organizacións e contextos mediante os métodos, técnicas e instrumentos propios da avaliación psicolóxica
- Saber promover a saúde e a calidade de vida, a través dos métodos propios da profesión, nos individuos, grupos, comunidades e organizacións nos distintos ámbitos e contextos: educativo, clínico e da saúde, do traballo e as organizacións, grupal e comunitaria
- Saber seleccionar e administrar técnicas e instrumentos propios e específicos da Psicoloxía
- Saber definir os obxectivos, elaborar o plan e as técnicas de intervención en función das necesidades e demandas dos destinatarios, e avaliar os seus resultados
- Saber transmitirlles aos destinatarios, de forma axeitada e precisa, os resultados da avaliación
- Saber elaborar informes psicolóxicos en distintos ámbitos de actuación, dirixidos aos destinatarios e a outros profesionais
- Axustarse ás obrigas deontolóxicas da Psicoloxía


Competencias específicas da materia

- Coñecer e comprender os conceptos, modelos e ámbitos de actuación que conforman a disciplina da Psicoloxía da Saúde, e adquirir os coñecementos básicos sobre a influencia das variables e procesos psicolóxicos nos estados de saúde-enfermidade, no proceso de atención sanitaria e na etioloxía, curso clínico e rehabilitación dos trastornos de saúde

-Coñecer as posibilidades e a eficacia da avaliación e o tratamento psicolóxico no ámbito da Psicoloxía da Saúde

- Identificar as variables e procesos psicolóxicos implicados na prevención e o tratamento da enfermidade e ser capaz de avaliar as necesidades e definir os obxectivos da intervención psicolóxica no ámbito da Psicoloxía da Saúde

-Determinar as características relevantes do comportamento dos individuos nos procesos de saúde-enfermidade mediante os métodos, técnicas e instrumentos propios da avaliación psicolóxica

- Adquirir os coñecementos teórico-prácticos, a nivel básico, para deseñar programas de avaliación e intervención psicolóxica para a prevención, tratamento e rehabilitación en distintos ámbitos de actuación da Psicoloxía da Saúde

- Saber seleccionar as técnicas de intervención psicolóxica en función das características dos destinatarios, dos obxectivos da intervención e do problema de saúde de que se trate, atendendo aos niveis de eficacia, efectividade e eficiencia que presentan

-Saber planificar unha busca bibliográfica, seleccionar a información, desenvolver a capacidade de comprender, analizar e sintetizar textos científicos, organizar a información e adquirir habilidades de comunicación oral e escrita usando unha terminoloxía axeitada e rigorosa no ámbito da Psicoloxía da Saúde

-Coñecer e axustarse ás obrigas deontolóxicas da Psicoloxía

Sesións expositivas: para introducir e explicar a información máis relevante, así como para clarificar e organizar os contidos do programa, utilizarase a clase maxistral participativa, utilizando os materiais de apoio que sexan pertinentes. Nestas sesións facilitarase bibliografía básica de referencia para traballar cada tema e poderán introducirse distintas actividades.

Sesións interactivas: para afondar na vertente aplicada dos contidos teóricos deséñanse distintas actividades en grupos reducidos entre as que inclúen a utilización de materiais complementarios como lecturas e vídeos, e o adestramento no deseño de programas de avaliación e intervención para a modificación de distintos hábitos comportamentais relacionados coa saúde.

Traballo autónomo do alumno: Elaboración dos informes correspondentes ás actividades das sesións expositivas e interactivas, e realización dos traballos propostos en relación cos temas do programa.

-Exame final no que se avaliará o grao de adquisición dos contidos abordados nas sesións expositivas e interactivas e o material bibliográfico indicado. A nota obtida no exame supón o 70% da cualificación final. Para superar a materia, así como para que se poida sumar a puntuación das actividades interactivas, é necesario aprobar o exame. No caso de non aprobar o exame non se computarán as cualificacións obtidas nos informes e nos traballos realizados, e a nota final será a puntuación do exame ponderada sobre 7.

-Informes das actividades desenvolvidas nas sesións interactivas e nas clases expositivas e a realización dos traballos propostos. A cualificación obtida supón o 30% da nota final.

Para superar a materia requírese que a suma das puntuacións ponderadas obtidas no exame final e nos informes de actividades e traballos acade un mínimo de 5 sobre 10.

A realización de calquera actividade sometida á avaliación implica que o alumno obtén a cualificación final da materia, mesmo no caso de non presentarse ao exame final.

Para as persoas que teñan obtido autorización para Dispensa de Asistencia a clase contémplase unha avaliación baseada no exame final (que supón o 80% da cualificación final) e a realización de diversas actividades ou traballos durante o curso, que se concretará con cada estudante (20% da cualificación final). Para superar a materia é necesario aprobar o exame, realizar a lo menos o 80% das actividades propostas e que a suma das puntuacións ponderadas obtidas no exame final e nos informes de actividades e traballos acade un mínimo de 5 sobre 10.

Horas presenciais expositivas: 26 h.
Horas presenciais interactivas: 11,5 h.
Exame final: 1 h.
Horas de estudo do alumno: 44 h. (estimadas).
Elaboración de informes e de traballos: 30h. (estimadas)

- Estudo da materia conforme se desenvolve o programa.

- Realización das tarefas propostas para a adquisición dos contidos teóricos e prácitxos

- Coñecementos previos recomendados: Psicoloxía da Personalidade, Avaliación Psicolóxica, Tratamento Psicolóxic

Horario Titoría 1º semestre

Xoves de 10:00 a 12:00 e de 14:00 a 15:00

Venres de 10:00 a 14:00 e de 13:00 a 14:00