Enfermaría da Saúde Mental

• Coñecer os problemas de saúde mental máis relevantes, valorando a importancia dunha información adecuada para o paciente e a familia.
• Identificar a capacidade de decisión do paciente, da súa familia e achegados, coñecendo os seus límites e excepcións.
• Identificar as distintas áreas de atención a nenos, adolescentes, adultos e maiores con problemas de saúde mental.
• Identificar as condutas relacionadas cos problemas de saúde mental que comezan na infancia e alcanzan a súa máxima expresión en etapas posteriores do desenvolvemento.
• Aplicar o Proceso de Coidados de Enfermaría nos principais trastornos mentais para proporcionar e garantir calidade e seguridade ás persoas atendidas.
• Ter unha actitude de cooperación cos distintos membros do equipo.
• Desenvolver aquelas habilidades de aprendizaxe necesarias para emprender estudos posteriores cun alto grao de autonomía.

MÓDULO I: Introdución á Enfermaría da Saúde Mental e bases teóricas para establecer unha relación terapéutica.
MÓDULO II: Procesos psicopatolóxicos básicos.
MÓDULO III: Urxencias psiquiátricas. Coidados de enfermaría a persoas con trastornos mentais e ás súas familias.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). Editorial Médica Panamericana.
American Psychiatric Association. (2014). Casos Clínicos DSM-5. Editorial Médica Panamericana.
Arias, M.T. & Reyes, L. (2006). Drogas información y Enfermería. Neos.
Bobes, J. Bousoño, M. González; M.P. López, J.L. & Sáiz, P.A. (2002). Enfermería Psiquiátrica.Síntesis. Madrid.
Donna, M. & Womble, M. (2011). Introducción a la enfermería de la salud mental.Wolters Kluwer.Barcelona
Eby, L.N. & Brown, J. (2010). Cuidados de enfermería en Salud Mental. Pearson. Madrid.
Fornés, J. (2005). Enfermería de Salud Mental y Psiquiátrica. Planes de cuidados. Panamericana. Madrid.
Frances, A., & Paredes, J. (2014). ¿Somos todos enfermos mentales? Barcelona: Ariel.
Gail, W., Stuart, M. & Laraia, T. (2006). Enfermería Psiquiátrica. Principios y práctica.Elsevier.Mosby Madrid
Galiana Roch, J. (2016). Enfermería psiquiátrica. Recuperado de https://www-elsevierelibrary-es/pdfreader/enfermera-psiquitrica
Megías-Lizancos, F. & Serrano, M.D. (2002). Enfermería en Psiquiatría y Salud Mental. Dae. Madrid.
O`Brien, Kennedy & Ballard. (2000). Enfermería psiquiátrica. McGraw-Hill Interamericana.
Rigol, A. & Ugalde, A. (2001). Enfermería de Salud Mental y psiquiátrica. Salvat. Barcelona
Schoen, B. (2000) Enfermería psiquiátrica y de salud mental. Tomos I y II. McGraw-Hill Interamericana. Madrid.
Shives, L.R. (2005) Enfermería Psquiátrica y de Salud Mental: Conceptos básicos.McGraw-Hill Interamericana. Madrid
Webgrafía
Página Fisterra: https://www.fisterra.com/
Bibliografía de apoyo (disponible acceso en campus virtual):
Akdemir, D., Çengel Kültür, S.E., Saltık Temizel, İ.N., Zeki, A., & Şenses Dinç, G. (2015). Familial psychological factors are associated with encopresis. Pediatrics International, 57(1), pp. 143-148.
Alcalá, V., Camacho, M., Romero, S. L., & Blanco, N. (2013). La falta de empatía: ¿Un síntoma específico de la esquizofrenia? Revista de Psicopatología y Psicología Clínica, 18(1), pp. 73-80.
Alvarado Díaz, C. (2017). El trastorno de despersonalización y desrealización desde el punto de vista de la psicoterapia fenomenológica-existencial. Revista profesional de investigación, docencia y recursos didácticos, 86, pp. 180-196.
Alvarado, P. M. (2019). Los trastornos disociativos. Cuadernos Fronterizos, (9).
Álvarez.Mon González, M., & Ortuño, F. (2016). Tratamiento del insomnio. Medicine-Programa de Formación Médica Continuada Acreditado, 12(23), pp. 1359-1368.
Andreasen, N.C., Flaum, M., Swayze, V.W., Tyrrell, G., & Arndt, S. (1990). Positive and negative symptoms in schizophrenia: A critical reappraisal. Archives of General Psychiatry, 47(7), pp. 615-621.
Antomás, J., Huarte, S., & Gárriz, C. (2011, December). Registros de enfermería sobre el sueño y percepción de los pacientes en una unidad psiquiátrica: estudio comparativo. In Anales del Sistema Sanitario de Navarra (Vol. 34, No. 3, pp. 373-381).
Antomás Osés, J., Gárriz Murillo, C., Huarte Del Barrio, S., Cambra, K., & Ibáñez, B. (2016, December). Insomnio en pacientes que ingresan en unidades de hospitalización psiquiátricas. In Anales del Sistema Sanitario de Navarra (Vol. 39, No. 3, pp. 399-404). Gobierno de Navarra. Departamento de Salud.
Resto en Campus Virtual.

COMPETENCIAS BÁSICAS
-CB4. Que o alumnado poida transmitir información, ideas, problemas e solucións a públicos tanto especializados como non especializados.
COMPETENCIAS XERAIS:
- GC2. Planificar e prestar coidados de enfermaría dirixidos a persoas, familias ou colectivos, orientados a resultados de saúde, avaliando o seu impacto, mediante guías de práctica clínica e asistencial, que describen os procesos polos que se diagnostica, trata ou atenda un problema de saúde.
- CG6. Basear as intervencións de enfermaría na evidencia científica e nos medios preventivos e terapéuticos dispoñibles.
COMPETENCIAS TRANSVERSAIS:
-CT2. Capacidade de traballo en equipo.
-CT11. Habilidades interpersoais.
COMPETENCIAS ESPECÍFICAS:
- CE17. Coñecer as alteracións da saúde do adulto, identificando as manifestacións que aparecen nas súas diferentes fases. Identificar as necesidades asistenciais derivadas de problemas de saúde. Analizar os datos recollidos na valoración, priorizar os problemas do paciente adulto, establecer e executar o plan asistencial e realizar a súa avaliación. Realizar técnicas e procedementos de coidados de enfermaría, establecendo unha relación terapéutica cos pacientes e os seus familiares. Seleccionar intervencións dirixidas a tratar ou previr problemas derivados de desviacións de saúde. Ter unha actitude de cooperación cos distintos membros do equipo.
- CE24. Coñecer os problemas de saúde mental máis relevantes nas diferentes etapas do ciclo vital, prestando unha atención integral e eficaz, no ámbito da enfermaría.

DOCENCIA EXPOSITIVA (20 horas)
O profesor explicará os contidos co apoio de recursos dixitais.

DOCENCIA INTERACTIVA (16 horas)
Haberá 8 seminarios de dúas horas cada un.
Os seminarios pretenden reforzar ou ampliar os contidos da docencia expositiva mediante a participación activa e o traballo autónomo do alumno, favorecendo a adquisición de diferentes competencias. As actividades concretas indicaranse ao comezo da actividade académica a través do campus virtual da materia e basearanse na aprendizaxe por problemas, aprendizaxe colaborativa, estudo de casos e gamificación.
Utilizaranse ferramentas institucionais para o seguimento da materia e a comunicación co alumnado.

O sistema de avaliación terá como obxectivo avaliar a adquisición de coñecementos, destrezas e destrezas que o alumnado acadará ao longo do proceso de ENSINO-APRENDIZAXE.
A nota final da materia desglosarase do seguinte xeito:
A.- Exame teórico.
O valor ponderado é do 60 %
Consistirá nunha proba obxectiva, de resposta múltiple, composta por 40 preguntas con 5 posibles respostas e só unha verdadeira. A nota de aprobado establecerase no 70 % do total de preguntas, calculándose a puntuación dos fallos mediante a regra de 3 e das que pasen pola ecuación da recta cuxa fórmula se reflicte a continuación: 5/X*(A-Y ) +5
- X= número de preguntas que quedan por encima da aprobada.
- Y= número de preguntas que permanecen por debaixo do nivel aprobado.
- A= número de respostas correctas do alumnado.
O seu valor é do 60%.
A asistencia ás clases, tanto expositivas como interactivas, xa sexan presenciais ou online, é obrigatoria.
Para acadar unha valoración favorable será necesario acadar o 50% en cada unha das actividades e tarefas/probas.
B- Avaliación continua.
O 40% corresponde á suma das cualificacións obtidas nas distintas tarefas que se propoñerán durante o curso (interactiva).
Os prazos de entrega de cada tarefa serán comunicados ao longo da actividade académica coa suficiente antelación. Non se admitirá ningún traballo que non se entregue polo medio indicado (campus virtual, equipos, etc.), no prazo indicado (día e hora) e no formato requirido (.pdf, .doc, etc.)
A asistencia ás clases, tanto expositivas como interactivas, xa sexan presenciais ou online, é obrigatoria.
O alumnado de exención ou exención deberá poñerse en contacto co coordinador da materia para programar actividades de avaliación continua.

CONSIDERACIONES XERAIS:
- A impartición desta titulación é presencial, sendo obrigatoria a asistencia ás clases, tanto expositivas como interactivas. En caso de ausencia por causa de forza maior, esta xustificarase en tempo e forma ante o profesorado correspondente no prazo máximo dunha semana despois da ausencia.
- A non asistencia a clases teóricas ou seminarios implicará a non superación da materia.
- Para superar a materia será necesario acadar un mínimo do 50% da puntuación na avaliación tanto da docencia expositiva como interactiva. En caso de non acadar a dita puntuación en cada unha das partes, a materia non sería superada.
- A exención da docencia aplicarase (nos casos que determine o centro) nas clases expositivas, pero non nas interactivas. O alumnado que se atope nesta situación deberá poñerse en contacto co coordinador da materia ao comezo do curso para programar as actividades de avaliación continua que serán obrigatorias para superalo.
- Nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto nas “Normas de avaliación do rendemento académico do alumnado e revisión de cualificacións” da USC.

A materia consta de 4,5 ECTS.
Cada crédito ECTS equivale a 25 horas, das cales 16,5 corresponden ao traballo autónomo do alumno, polo que o tempo de estudo e traballo persoal asignado é de 74 horas.

- Xestión da bibliografía recomendada para o estudo dos contidos.
- Busca e elaboración de información complementaria.
- Utilización de titorías presenciais ou a distancia para responder preguntas e recibir orientación.
- Constancia no estudo e seguimento da materia, para mellorar o proceso de aprendizaxe, favorecendo unha mellor comprensión e asimilación dos conceptos.

É obrigatorio o uso de ferramentas de comunicación institucional (correo electrónico da USC, campus virtual, etc.). Identifíquese no corpo do correo electrónico e consulte o asunto para o que se contacta.