Por fiabilidade enténdese a probabilidade estatística de que, segundo as análises practicadas, o resultado sexa certo. O grao de fiabilidade da proba depende do número e o tipo dos marcadores que se utilizan. Cantos máis marcadores se utilicen, máis fiable é o resultado.
Nos casos máis sinxelos adoita ser posible resolver o caso analizando un número mínimo de STR, con resultados cuxa fiabilidade é superior ao 99,9%. Pero hai outros moitos casos máis complicados (restos cadavéricos en mal estado, ou relacións de parentesco máis amplas) nos que os STR non son suficientes e hai que recorrer a outros marcadores adicionais. Estes casos poden supoñer ata o 15% do total de casos analizados. Só os centros forenses máis avanzados, como o INCIFOR, dispoñen dos recursos técnicos e son capaces de utilizar a súa capacidade analítica para determinar cunha elevadísima probabilidade se existe ou non algunha relación biolóxica entre os individuos estudados e de que tipo.
O material xenético está presente en practicamente todas as células do corpo. Calquera delas pode servir como punto de partida. Para evitar molestias procúrase utilizar as máis accesibles de forma sinxela e sen producir dano importante (células epiteliais da mucosa oral, recollidas mediante hisopo).
En ocasións necesítanse outras mostras (sangue, ósos ou dentes de restos cadavéricos, líquido amniótico). A fiabilidade do estudo non adoita verse afectada polo tipo de mostra utilizada. A partir da mostra biolóxica extráese o ADN e realízanse as análises pertinentes en cada caso.
Para todos os procedementos, tanto de tipo informativo como xudicial, é imprescindible que as persoas que se van a someter á análise, lean, asinen e daten un formulario de consentimento.
Cando participan no estudo menores de idade, os titores legais (xeralmente ambos os pais) deben outorgar o seu consentimento para que se lle poida someter á proba, salvo que sexa mediante mandato xudicial, nese caso, os titores non poderán negarse nin será necesario o consentimento de ambos os pais.
No caso de que se requira a obtención dunha mostra (óso, dentes) dunha persoa xa falecida, será necesario solicitar ao correspondente Xulgado a exhumación dos restos e será este xulgado quen ordene devandito procedemento e a entrega das mostras ao laboratorio.
En todos os casos, no momento da toma da mostra solicitarase:
- Documento de identidade con fotografía legalmente válido (DNI, pasaporte) de cada un dos suxeitos analizados. O documento debe ser o orixinal (non valen fotocopias). Farase copia para incluíla no arquivo do caso.
- Obteranse as súas pegadas dixitais e unha fotografía.
- Firma do consentimento informado.
Non. En termos xerais, a toma das mostras debe facerse nas dependencias do Instituto de Ciencias Forenses de Santiago de Compostela por persoal habilitado para garantir a cadea de custodia das mesmas. Alternativamente, poden tomarse as mostras noutro laboratorio pero en presenza dun notario que certifique a autenticidade das mostras e confirme a identidade das persoas analizadas.
No caso das mostras de carácter informativo, nas que non sexa posible cotexar directamente a identidade dos probandos nin garantir a pertenza e integridade das mostras, o INFICOR só poderá emitir un informe no que sinale a identidade dos probando como presunta.
Os estudos de identificación xenética nas súas diversas modalidades adoitan realizarse case sempre para tentar resolver dúbidas dunha enorme transcendencia para as persoas implicadas (p. ex., unha paternidade, a identificación dun sospeitoso ou a exculpación dun imputado). Nestes casos, os resultados dos estudos deben ser absolutamente fiables, evitando tanto como sexa posible a incerteza sobre estas cuestións.
O Instituto de Ciencias Forenses comprométese a analizar todos os marcadores xenéticos necesarios ao seu alcance para resolver os casos que se lle encomenden. Dada a súa situación de liderado científico internacional, isto supón que todos e cada un dos casos serán analizados por profesionais expertos, co máximo rigor científico posible, utilizando todo o coñecemento científico actual e as mellores tecnoloxías existentes. Por exemplo, para un caso de paternidade simple, o INCIFOR analizará un panel amplo de STRs de forma sistemática (outros laboratorios adoitan analizar paneis máis pequenos). Se este panel inicial non fose suficiente, utilizarían SNPs, marcadores mitocondriais etc, segundo proceda, ata conseguir dar un resultado cunha fiabilidade moi elevada (>99,9 %).
Outros laboratorios non dispoñen de recursos tecnolóxicos limitados e só poden utilizar certos marcadores (xeralmente STR). Se estes non resultan suficientemente informativos, non poden mellorar os seus resultados. Adicionalmente, os estudos non se adoitan facer por duplicado, o cal aumenta o risco de erros.
En principio, calquera persoa maior de idade.
No caso de que sexa necesaria a participación de menores de idade, a autorización para que se lles tome unha mostra deben outorgala os dous pais ou titores ou un xuíz mediante mandato xudicial. Ningún pai ou nai pode, de forma illada, sen contar co outro pai (manteñan ou non vínculos), solicitar a realización dunha proba de paternidade nos seus fillos legalmente recoñecidos.
No caso de que se requira unha mostra (óso, dentes) dunha persoa xa falecida, será necesario solicitar ao correspondente Xulgado a exhumación dos restos e será este Xulgado quen ordene devandito procedemento e a entrega das mostras ao laboratorio.
Só se a proba é de carácter informativo privado. Se a proba se enmarca nun proceso xudicial, o xuíz pode obrigar a quen considere oportuno a someterse aos devanditos estudos.
Vostede pode poñerse en contacto co INCIFOR e en breve facilitaránselle as instrucións necesarias.
En calquera caso, se ten algunha dúbida, pode contactar co INCIFOR para resolvela antes de iniciar o proceso.
Como regra xeral, o INCIFOR emitirá un informe de resultados nun breve prazo desde o momento da recepción das mostras nas súas dependencias.
No caso de que se trate dun caso complicado no que sexa necesario analizar de forma secuencial diversos tipos de marcadores, trátese dun grupo familiar amplo, ou o material xenético obtido duns restos cadavéricos non sexa de calidade suficiente, o proceso pode prolongarse.
Os resultados entregaranse dunha das formas seguintes:
- Directamente nas dependencias do INCIFOR, a persoa que o solicitou, unha vez se identifique adecuadamente.
- Mediante correo certificado, á persoa solicitante, se así se pide por escrito no momento da toma de mostras.
- No caso de que a análise se solicite por unha autoridade xudicial, remitirase unha carta certificada ao xulgado que a solicitou.
O INCIFOR non facilitará copias dos resultados, nin ningunha información sobre a participación ou non de calquera persoa, a ninguén máis que aos directamente interesados.
Mediante transferencia bancaria, solicitando ao INCIFOR os datos identificativos que deben figurar no xustificante da transferencia.
En todo caso, o pago deberá facerse efectivo con anterioridade á toma das mostras.A persoa que abone o custo da proba non ten necesariamente que ser un dos probandos.