Evolución do Sistema Nervioso

-Coñecer os cambios adaptativos experimentados polo sistema nervioso e órganos dos sentidos durante o curso da evolución.
-Manexar e analizar bibliografía especializada.

Programa de Clases Teóricas (2,5 créditos)
Introdución.
1.Concepto de evolución. Teorías.
2.Niveis de organización dos seres vivos. Patróns de deseño nos animais.
3.Relacións filoxenéticas: homoloxías e analoxías.
Evolución do sistema nervioso de invertebrados a vertebrados.
4.Orixe das neuronas (primeiros sistemas nerviosos).
5.Modelos de sistemas nerviosos.
6.Cambios evolutivos das unidades estructurais básicas do sistema nervioso central de vertebrados.
7.Cambios evolutivos dos circuitos funcionais do sistema nervioso nos vertebrados.
Evolución dos órganos dos sentidos: de invertebrados a vertebrados.
8.Fotorrecepción: Evolución do sistema visual.
9.Quimiorrecepción: Evolución dos sistemas gustativo e olfativo.
10.Mecanorrecepción: Evolución do oído e liña lateral.

Seminarios
Durante os mesmos, os alumnos (individualmente ou por parellas) presentarán os traballos elaborados por eles baixo a supervisión do profesor. Para a súa preparación utilizaranse revisións científicas recentes e outros recursos bibliográficos.

Discusión/Debate virtual
Dedicarase unha sesión á discusión dun tema específico (artigo científico seleccionado) por parte dos alumnos, intervindo o profesor como moderador.

Programa de Clases Prácticas (0,5 créditos):
Observaranse preparacións do sistema nervioso central e órganos dos sentidos de distintas especies de vertebrados e invertebrados.

Allman, JM 2003, El cerebro en evolución, 1ª edn, Editorial Ariel, Barcelona.
Arendt, D 2003, ‘Evolution of eyes and photoreceptor cell types’, Int J Dev Biol, vol. 47, pp. 563-571.
Butler, AB & Hodos, W 2005, Comparative vertebrate neuroanatomy, 2nd edn, Wiley-Liss, New York.
Collin, SP, Davies, WL, Hart, NS & Hunt, DM 2009, ‘The evolution of early vertebrate photoreceptors’, Phil Trans R Soc B, vol. 364, pp. 2925-2940.
Coyne, JA 2010, Por qué la teoría de la evolución es verdadera, Editorial Crítica, Barcelona.
Eccles, JC 1992, La evolución del cerebro: creación de la conciencia, Editorial Labor, Barcelona.
Fay, RR & Popper, AN 1999, Comparative hearing: fish and amphibians, Springer-Verlag, New York.
Fritzsch, B & Beisel, KW 2001, ‘Evolution and development of the vertebrate ear’, Brain Res Bull, vol. 55, pp.711-721.
Fritzsch, B, Beisel, KW, Pauley, S & Soukup, G 2007, ‘Molecular evolution of the vertebrate mechanosensory cell and ear’, Int J Dev Biol, vol. 51, pp. 663-678.
Gehring, WJ 2005, ‘New perspectives on eye development and the evolution of eyes and photoreceptors’, J Hereditv, vol. 96, no. 3, pp. 171-184.
Gregory, RL 1997, Eye and Brain, 5th edn, Princeton University Press.
Hubel, DH 2000, Ojo, cerebro y visión. Servicio Publicaciones Univ. Murcia.
Jarman, AP 2002, ‘Studies of mechanosensation using the fly’, Human Molecular Genetics, vol. 11, no. 10, pp. 1215-1218.
Jorgensen, JM 1989, Evolution of octavolateralis sensory cells. In: Coombs, S, Görner, P, Münz, H (eds), The mechanosensory lateral line: neurobiology and evolution, Springer-Verlag, New York.
Kaas, JH 2007, Evolution of nervous systems: a comprehensive reference, Elsevier Academic Press, Amsterdam.
Kaas, JH 2009, Evolutionary neuroscience, Elsevier, Amsterdam.
Kuhlenbeck, H 1967-1970, The central nervous system of vertebrates a general survey of its compararive anatomy with an introduction to the pertinent fundamental biologic and logical concepts, S. Karger, Basil.
Lad, MF 1979, ‘Ojos animales donde la imagen se forma mediante espejos’, Investigación y Ciencia, no. 29.
Laget, M 1973, Éléments de neuro-anatomie fonctionnelle, Masson, Paris.
Lamb, TD, 2009, ‘Evolution of vertebrate retinal photoreception’, Phil Trans R Soc B, vol. 346, pp. 2911-2924.
Land, MF & Ferdnald, RD 1992, ‘The evolution of eyes’, Annual Review of Neuroscience, vol. 15, pp. 1-29.
Manley, GA, Popper, AN & Fay, RR (eds) 2004, Evolution of the Vertebrate Auditory System, Springer-Verlag.
Melver, SB 1985, Mechanorecepcion, In Gilbert, LL & Kerkut, DA (eds) Comprehensive Insect Physiology, Biochemistry and Pharmacology, Pergamont Press, vol. 6, pp. 71-132.
Münz, H (eds) 1989, The mechanosensory lateral line, Springer-Verlag, New York.
Nieuwenhuys, R, ten Donkelaar, HJ & Nicholson, C 1998, The central nervous system of vertebrates, Springer, Berlin.
Nilsson S & Holmgreen S 1993, Comparative physiology and evolution of the autonomic nervous system, Hardwood Academic Publishers, Chur, Switzerland.
Paxinos, G 1995, The rat nervous system, Academic Press, New York.
Shichida, Y & Matsuyama, T 2009, ‘Evolution of opsins and phototransduction’, Phil Trans R Soc B, vol. 364, pp. 2881-2895.
Striedter, GF 2005, Principles of brain evolution, Sinauer Associates, Sunderland (Massachusetts).
Williamson, R & Chrachri, A 2007, ‘A model biological network: the cephalopod vestibular system’, Phil Trans R So

Competencias e destrezas xenéricas:
-Explicar o proceso de cambio adaptativo do sistema nervioso dentro do marco evolutivo.
-Saiban ler e obter información relevante de publicacións científicas.
-Expresarse correctamente, tanto de forma oral como escrita, nas linguas oficiais da comunidade autónoma.
-Utilizar as ferramentas básicas das tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC) necesarias para o exercicio da súa profesión e para a aprendizaxe ao longo da súa vida.

Clases expositivas
Clases interactivas (seminarios+discusión virtual+prácticas)
Titorías en grupos reducidos ou individualizadas
Actividades de avaliación

Os alumnos deben participar e expoñer os seminarios que lle sexan propostos, o que representará o 40% da calificación final.

A discusión dun tema específico (artigo científico seleccionado) por parte dos alumnos supoñerá o 10% da cualificación final.

Realización dunha proba escrita e/ou oral que representará o 50% da calificación final.

Clases expositivas: 17 horas
Clases interactivas (seminarios+discusión virtual+prácticas):5+5
Titorías en grupos reducidos ou individualizadas: 1
Actividades de avaliación: 2

Estudio individual: 34 horas
Elaboración de traballos: 11 horas

Coñecementos básicos da anatomía e estructura do sistema nervioso.