Fisioloxía do Sistema Nervioso

Comprender a función dos distintos elementos do sistema nervioso central e periférico, a integración entre eles e a relación coa estrutura subxacente. Estudar os mecanismos de integración da información sensorial e motora.

Tema 1. Fisioloxía da neurona e da glía.
Estrutura da neurona: o soma, as dendritas e o axón. Transporte axónico. As células gliales: macroglía e microglía. Interaccións neurona-glía.
Tema 2. Potencial de membrana en repouso. Canles iónicos.
Orixe do potencial de membrana. Gradiente electroquímico. Propiedades eléctricas pasivas da membrana. Potencial de equilibrio e ecuación de Nernst. Potencial de repouso e ecuación de Goldman-Hodgkin-Katz. Definición de canle iónico. Descrición dunha canle iónico típico: estrutura e funcionamento. Clasificación das canles iónicos.
Tema 3. Potencial de acción. Xeración e propagación.
Xeración do potencial de acción. Base iónica do potencial de acción, cambios de conductancia. Período refractario. Características do potencial de acción. Potenciais locais. Propagación activa do potencial de acción.
Tema 4. Sinapsis e integración sináptica.
Concepto de sinapsis. Sinapsis químicas e eléctricas. Estrutura dunha sinapsis química. As vesículas sinápticas. Proceso de exocitosis. Concepto de integración sináptica.
Tema 5. Neurotransmisión e neurotransmisores
Concepto. Proceso xeral da neurotransmisión. Etapas da neurotransmisión. Tipos de neurotransmisores. Neurotransmisores de molécula pequena. Aminas biógenas: Catecolaminas e Indolaminas. Aminoácidos neurotransmisores: glutamato e GABA. Neurotransmisores de molécula grande. Péptidos neurotransmisores: Neuropéptidos. Outros posibles neurotransmisores.
Tema 6. Segundos mensaxeiros
Proceso xeral dos segundos mensaxeiros. Tipos de segundos mensaxeiros. Nucleótidos cíclicos. Derivados do PIP2. O ácido araquidónico.
Tema 7. Aspectos xerais da sensibilidade
Aspectos comúns aos sistemas sensoriais. Modalidades sensoriais. Estímulo adecuado. Intensidade, duración e localización do estímulo. Os receptores sensoriais. Mecanismos de transducción e potencial receptor. Campo receptor. Codificación e transmisión da información. Os fenómenos de adaptación.
Tema 8. Sensibilidade somática e propioceptiva.
Tipos de sensación somática: tacto, temperatura, dor e propiocepción. MECANORRECEPTORES: tacto, presión e vibración. Receptores de adaptación lenta e rápida. Vías de transmisión da información mecánica. Procesamento da información nas cortizas somestésicas. TERMORRECEPTORES: frío e calor. Procesamento da información térmica. NOCICEPTORES: sensación de dor. Nociceptores mecánicos, térmicos, termomecánicos e polimodales. Vías de transmisión da información dolorosa. Procesamento da información nociceptiva.
Tema 9. Sensibilidade auditiva e vestibular.
Anatomía funcional do oído externo, medio e interno. O estímulo sonoro: frecuencia e intensidade. Condución no oído medio: tímpano e huesecillos. Mecanismo de transducción: células ciliadas do órgano de Corti. Inervación da cóclea: ganglio espiral e nervio coclear. Vías de condución auditiva. Procesamento central da información auditiva. Anatomía funcional de aparello vestibular: órganos otolíticos e condutos semicirculares. Posición da cabeza e corpo no espazo. Movementos da cabeza, aceleración angular. Mecanismos de transducción nas células ciliadas. As vías vestibulares: nervio vestibular, núcleos vestibulares, cerebelo e cortiza temporal. Reflexos vestibulares.
Tema 10. Sensibilidade visual.
Propiedades ópticas do ollo. Anatomía funcional da retina. Fotorrecepción: conos, bastóns e pigmentos. Fototransducción. Procesamento retiniano da información. O campo receptor. Vías de transmisión de información visual: nervio óptico, geniculado lateral e cortiza visual. Visión binocular. Percepción da forma e o movemento. Percepción da cor.
Tema 11. Sensibilidade química. Gusto e olfacto.
Concepto de sabor. Sensacións gustativas primarias. Anatomía funcional das papilas e botóns gustativos. Especificidade dos receptores gustativos. Transducción e xeración do potencial receptor. Transmisión da información gustativa ao sistema nervioso central. Anatomía funcional do epitelio olfatorio. Receptores olfatorios. Transducción de estímulos olfatorios. Especificidade e sensibilidade dos receptores. Vías de transmisión e procesamento da información olfatoria: bulbo olfatorio e cortiza piriforme.
Tema 12. Fisioloxía muscular
Definición de músculo, tipo de músculos, funcións xerais dos músculos. Estrutura funcional o músculo esquelético: Filamentos grosos (miosina) e filamentos delgados (actina). Características químicas das proteínas contráctiles do músculo. Sarcómero. Outras proteínas estruturais do músculo.
Tema 13. Contracción muscular
Axuste excitación-contracción. Teoría dos filamentos deslizantes. Papel do calcio na contracción muscular. Transducción entre a excitación e liberación de calcio. Pontes cruzadas e golpe activo. Papel do ATP na contracción muscular. Relaxación muscular. Regulación nerviosa da contracción muscular: A placa motora, liberación e efecto da Acetil outeiro, Potencial de placa motora e potencial de acción muscular. Conceptos básicos de mecánica muscular.
Tema 14. CONTROL MOTOR 1. Funcións motoras da medula espinal. Reflexos
O control do movemento. Movementos voluntarios, reflexos e rítmicos. Funcións motoras da medula espinal. Reflexos monosinápticos e polisinápticos. Reflexo de elongación ou estiramento. Reflexo flexor e extensor cruzado.
Tema 15. CONTROL MOTOR 2. Funcións motoras supramedulares. Vías motoras.Funcións motoras dos núcleos basales. Funcións motoras do cerebelo. Funcións motoras da cortiza motora. Vías motoras: vía piramidal e vías extrapiramidales.
Tema 16. Memoria e Aprendizaxe.
Concepto de memoria. Memoria ou memorias? Tipos de memoria: memoria a curto e a longo prazo. Mecanismos da memoria. Potenciación a longo prazo (LTP). Esquecemento e amnesia. Concepto de aprendizaxe. Tipos de aprendizaxe: aprendizaxe asociativa e non asociativo.
Tema 17. Sistema de recompensa cerebral. Fisioloxía das adiccións.
Sistema de recompensa cerebral. Circuítos de recompensa: sistema reactivo de recompensa; sistema reflexivo de recompensa. Concepto de Adicción. Tipos de adiccións: adiccións a drogas, outro tipo de adiccións e conduta adictiva.
Tema 18. Soño e vixilia.
Estudo do soño: electroencefalograma (EEG). Importancia fisiológica do soño. Fases do soño: soño de ondas lentas e soño REM. Mecanismos do ciclo soño-vixilia. Base neuronal e neuroquímica do soño. Alteracións do soño: Insomnio, Parasomnia, Hipersomnia.

Básica:
-Kandel, Schwartz y Jessell (2012) Principles of Neural Science. Prentice-Hall International Inc.
-Purves y otros (2001) Invitación a la neurociencia. Panamericana.
-Delgado, Ferrús, Mora y Rubia (1998) Manual de neurociencia. Síntesis.
Complementaria:
-Kandel, Jessell y Schwartz (1997) Neurociencia y conducta. Prentice Hall.
-Bear (2008) Neurociencia: explorando el cerebro. Lippincott Williams and Wilkin.
-Kuffler y Nicholls (1982) De la neurona al cerebro. Reverté.
- Cardinali (2207) Neurociencia aplicada. Editorial Médica Panamericana.
-Bradford (1988) Fundamentos de neuroquímica. Labor.
-Shepherd (1985) Neurobiología. Labor.
-Matthews (2002) Fisiología celular del nervio y músculo. Wiley-Blackwell
-Redolar Ripio, Diego (2014) Neurociencia Cognitiva. Panamericana.
-Ruiz Sánchez de León, JM y Pedrero Pérez, EJ (2014). Neuropsicología de la Adicción. Panamericana.
-Erickson (2009) Neurobiology of Addiction. A New Perspective. Hazelden.

- Manexo de ferramentas de investigación no campo da neurofisiología (técnicas electrofisiológicas e similares)
- Manexo de bibliografía e bases bibliográficas en papel e informáticas
- Capacidade de síntese
- Capacidade crítica ante a información
- Coñecemento do que se sabe e do que pode achegar el mesmo no campo
- Capacidade para resolver problemas complexos non directos na materia

- As clases teóricas consistirán en sesións de 1 hora de duración. Utilizarase canón de vídeo para figuras e videoclips e lousa para esquemas co fin de facilitar a comprensión da materia por parte do alumno.
- As clases prácticas serán 2 sesións de 3 horas cada unha. Nestas prácticas, como o seu nome indica, todo o proceso ha de ser realizado polo alumno seguindo un guión explicativo e coa axuda do profesor en caso necesario. Utilizaranse modelos informáticos.

-A asistencia ás clases teóricas e prácticas será obrigatoria

-Realizarase un só exame final. Leste consistirá en 50 ó 100 preguntas tipo test con 4 opcións, as preguntas mal contestadas contarán negativo. No devandito exame inclúense preguntas relativas ás prácticas. 70% da nota final.

-Avaliarase o traballo escrito que se realizará durante o desenvolvemento das prácticas. Resposta a preguntas que aparecen no guión. Resolución individual de problemas. 20% da nota final.

-A participación activa nas clases teóricas e prácticas, titorías, reunións científicas, seminarios, conferencias etc. 10% da nota final.

-A asistencia a un experimento real no laboratorio será optativo pero terase en conta para subir a nota final.

Clases presenciales teoría 36 horas
Clases presenciales prácticas 4 horas
Estudio y elaboración de memoria (no presencial) 54 horas
Evaluación 2 horas
Tutorías 4 horas

Participación activa en clases teóricas e prácticas
Estudo diario dos contidos expostos en clase
Utilización habitual de polo menos un dos libros guía
Asistencia ás titorías para aclarar dubidas
Procura de información adicional (persoal) en libros e internet