Metodoloxía de Investigación en Ciencias Sociais e da Educación

1. Coñecer os fundamentos básicos da ciencia e do coñecemento científico.
2. Coñecer os fundamentos e principais características das perspectivas epistemolóxicas e metodolóxicas en investigación educativa.
3. Coñecer os fundamentos da investigación cuantitativa e cualitativa.
4. Identificar as distintas fases do proceso de investigación educativa.
5. Explicar o proceso de aplicación, cálculo e interpretación das principais técnicas de análise descritiva de datos.
6. Ser capaz de analizar e/ou deseñar investigacións educativas.

Tema 1. Fundamentos científicos da investigación educativa.
1.1. A investigación científica.
1.2. A ciencia e o método científico.
1.3. A investigación en educación.

Tema 2. Perspectivas metodolóxicas en investigación educativa.
2.1. Paradigmas na investigación educativa.
2.2. Posicións ante a diversidade paradigmática.
2.3. Metodoloxía cuantitativa e cualitativa.

Tema 3. O proceso de investigación educativa.
3.1. Clarificación da área problemática.
3.2. Planificación da investigación e traballo de campo.
3.3. Análise de datos e difusión dos resultados.

Tema 4. Análise Cuantitativa de datos en educación.
4.1. A análise de datos na investigación educativa.
4.2. Organización e presentación dos datos.
4.3. Medidas descritivas básicas, puntuacións individuais e curva normal.
4.4. Relación entre variables.

Tema 5. Deontoloxía da investigación educativa.
5.1. A ética na investigación educativa.
5.2. Principios e normas éticas na investigación educativa.

Bibliografía Básica

Albert, M.ª J. (2006). La Investigación Educativa. Claves teóricas. McGrawHill.
Bisquerra, R. (Coord.). (2004). Metodología de la investigación educativa. La Muralla.
CIDE (2007). La investigación en la práctica educativa: Guía metodológica de investigación para el diagnóstico y evaluación en los centros docentes. Madrid: Ministerio de Educación y Ciencia. Recuperado de http://repositorio.minedu.gob.pe/handle/123456789/3089
Porto, A., e Mosteiro, M.ª J. (2016). Análisis descriptivo de datos con IBM SPSS Statistics. Andavira.

Bibliografía Complementaria

Cardona, M.ª C.(2002). Introducción a los métodos de investigación en educación. EOS.
Cohen, L. , Manion, L., e Morrison, K. (2011). Research methods in education. Routledge.
Colás, P., e Buendia, L. (1998). Investigación educativa. Alfar.
Corbetta, P. (2003). Metodología y técnicas de investigación social. McGrawHill.
Etxeberría, J., e Tejedor, F.J. (2005). Análisis descriptivo de datos en educación. La Muralla.
Gil Flores, J. (1994). Análisis de datos cualitativos. Aplicaciones a la investigación educativa. PPU.
Latorre, A., Del Rincón, D., e Arnal, J. (2003). Bases metodológicas de la investigación educativa. Experiencias.
McMillan, J.H., e Shumacher, S. (2005). Investigación educativa. Pearson.
Montero, J.M. (2007). Problemas resueltos de estadística descriptiva para ciencias sociales. Thomson.
Rodríguez Gómez, G., Gil Flores, J., e García Jiménez, E. (1996). Metodología de la investigación cualitativa. Aljibe.
Tójar Hurtado, J.C. (2006). Investigación cualitativa. Comprender y actuar. La Muralla.
Tolmie, A. (2011). Quantitative methods in educational and social research using SPSS. Open University Press.
Tourón, J. (Ed.), Lizasoain, L., López, E., e Navarro-Asencio, E. (2023). Análisis de Datos y Medida en Educación. Unir Editorial

Revistas

Revista de Investigación Educativa: https://revistas.um.es/rie
Revista Electrónica de Investigación y Evaluación Educativa: https://revistaseug.ugr.es/index.php/RELIEVE


Páxinas web

Asociación Interuniversitaria de Investigación Pedagógica (AIDIPE): https:// https://aidipe.org/index.php
European Educational Research Association (EERA): http://www.eera-ecer.de/
Titorial Estilo APA 7ª Edición: http:// https://apastyle.apa.org/

Básicas e Xerais:

CB1- Que as/os estudantes demostrasen posuír e comprender coñecementos nunha área de estudo que parte da base da educación secundaria xeral, e adóitase atopar a un nivel que, aínda que se ben se apoia en libros de texto avanzados, inclúe tamén algúns aspectos que implican coñecementos procedentes da vangarda do seu campo de estudo.
CG1- Coñecer e comprender os fundamentos académicos e científicos dos que se sustenta o seu campo formativo e profesional, tendo capacidade para analizar críticamente a natureza das súas teorías, metodoloxías e ámbitos de intervención da Pedagoxía.


Transversais:

CT3- Desenvolver unha actitude autocrítica, así como de reflexión, análise e síntese respecto dos coñecementos, tarefas e labores nos que participan.
CT4- Involucrarse na resolución de problemas.

Específicas:

CE1.2- Comprender os referentes teóricos, históricos, culturais, políticos, ambientais e legais que conforman as situacións e os programas educativos.
CE1.5- Identificar os problemas educativos e indagar sobre eles para posibilitar propostas de mellora na práctica educativa.

Óptase por un proceso metodolóxico que ten en conta os principios de participación, actividade e aprendizaxe experiencial, primando o desenvolvemento da capacidade comprensiva e a adquisición de competencias.

Nas clases expositivas trataranse os aspectos nucleares de cada tema, procurando ofrecer de xeito condensado a información esencial que posibilite obter unha visión panorámica ou de síntese de cada tema, delimitando os conceptos, as ideas e os argumentos implicados coa fin de lograr unha integración dos contidos e dos aspectos estruturais que conforman a materia. No horario das sesións interactivas, o alumnado individualmente e/ou en grupo realizará actividades prácticas obrigatorias, de afianzamento dos contidos expostos nas clases expositivas e de número variable en función do tema. As actividades propostas terán en conta as necesidades do alumnado e o ritmo de desenvolvemento da materia así como á coordinación coas materias do semestre.

Para o desenvolvemento da materia farase uso da aula virtual na que o alumnado terá a súa disposición toda a documentación necesaria para o seguimento da materia de forma accesible (documentos, videotitoriais...) ao mesmo tempo que disporá de probas de autoavaliación para fomentar a aprendizaxe autónoma.

A avaliación será continua e final, e constará dos seguintes elementos coa súa ponderación na cualificación final:

- Actividades prácticas: suporán o 50% da cualificación final. As actividades obxecto de avaliación de número variable serán individuais e realizaranse nas sesións interactivas de cada grupo.

- Proba final: proba obxectiva de tipo test, de carácter presencial, que terá un peso do 50% na cualificación final e na que o alumnado será avaliado de todo o traballado na materia. A proba, de 30 minutos de duración, constará de 25 preguntas tipo test de 4 alternativas de resposta, á que se aplicará un factor de corrección.

A cualificación final será o resultado de sumar as cualificacións obtidas en todas as actividades de avaliación, neste caso, a suma do resultado das actividades prácticas individuais (50%) e da proba final (50%). Para superar a materia na primeira oportunidade, terá que presentarse no prazo estipulado todas as actividades obxecto de avaliación e obter unha puntuación mínima de 2,5 na proba final.

Na segunda oportunidade, o alumnado será avaliado unicamente pola proba final que terá un peso do 100% na avaliación e as mesmas características que na primeira oportunidade.

A asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é un requisito imprescindible para a avaliación (e non puntúa), salvo nos casos de alumnado con exención de docencia ou dispensa de asistencia a clase.

O alumnado que teña concedida exención de docencia nas clases expositivas deberá poñerse en contacto co profesorado da materia unha vez comunicada dita concesión para concretar unha titoría e acordar o plan de traballo a desenvolver para a superación da materia. Para este alumnado o seguimento da materia levarase a cabo a través do campus virtual e de titorías programadas. O sistema da avaliación será o mesmo que para o alumnado asistente. O alumnado repetidor seguirá o mesmo sistema de avaliación que o alumnado ordinario.

Os traballos das/os estudantes deberán ser orixinais. Calquera traballo copiado suporá o suspenso da materia na corrrespondente convocatoria. Para efectos avaliativos, un mesmo traballo non pode ser utilizado para varias materias, excepto nas actividades programadas de forma coordinada.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións.

Tal e como se recolle na Memoria de verificación da titulación de Grao, o estudo da materia require un total de 150 horas, das que 50 corresponden a horas presenciais na aula e 100 a horas de traballo persoal do alumnado. A distribución da carga de traballo conforme aos créditos ECTS para cada tipo de actividade é a seguinte:

Actividades Presencias (Total de horas presenciais: 50h.):
- Clases Expositivas (presentación, explicación de temas): 25h.
- Prácticas de laboratorio: 16h.
- Revisión de informe: 4h.
- Titorías de traballo de curso: 3h.
- Avaliación: 2h.

Traballo persoal do alumnado (Total de horas de traballo persoal: 100h.):
- Lectura de materiais: 30h.
- Elaboración de informe: 15h.
- Exercicios prácticos: 20h.
- Estudo: 35h.

- Recoméndase ao alumnado o estudo regular da materia e a asistencia a titorias para solventar as dúbidas que se lle presenten.
- Na realización das actividades prácticas seguiranse as normas APA- Publication Manual of the American Psychological Association (APA), 7ª edición.

-Asistencia a Clase

O Consello de Goberno de 25 de marzo de 2010 aprobou a Normativa de asistencia a clase nas ensinanzas adaptadas ao EEES
(http://www.usc.es/export/sites/default/gl/normativa/descargas/normaasis…).

Na mesma expóñense os beneficios da asistencia á clase, entre eles facilita unha “mellor comprensión da materia, a adquisición de competencias en grupos e individuais, a aprendizaxe continua, a interacción directa con outros alumnos e alumnas ou a posibilidade dunha metodoloxía docente-discente máis participativa”. Cabe lembrar que a USC é unha universidade presencial, polo que a asistencia a un mínimo do 80% das sesións de clase é obrigatoria. O alumnado con dispensa de asistencia a clase (Instrución núm.1/2007, da Secretaria Xeral da USC) deberá poñerse en contacto co profesorado para concretar o sistema de titorizacion e avaliación.

- Perspectiva de Xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/oix/descargas/lingua…
- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.
- Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai.
- Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.
-Non se poderá empregar o teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polo docente, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.
-Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre o/a docente e o estudantado matriculado na materia.
-Obrigatoriedade do cumprimento da normativa de protección de datos: https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos