Farmacocinética Clínica

Aplicación dous principios farmacocinéticos na práctica clínica para:
- optimizar a resposta terapéutica
- minimizar vos rochas de aparición de reaccións adversas

Programa de clases expositivas:
Bloque 1. Introdución
Tema 1. Conceptos básicos en Farmacocinética Clínica. Deseño/Modificación da Posología. Concentración plasmática media no equilibrio. Parámetros básicos: aclaramiento, volume de distribución, vida media de eliminación e biodisponibilidad.

Bloque 2. Fontes de variabilidade farmacocinética
Tema 2. Variabilidade na resposta terapéutica: variabilidade farmacocinética e farmacodinámica. Causas: factores fisiológicos, factores xenéticos, factores patolóxicos, interaccións entre fármacos.
Tema 3. Variabilidade farmacocinética: factores fisiológicos. Idade: recentemente nados e anciáns; cambios farmacocinéticos e axuste de dose. Obesidade: cambios farmacocinéticos e axuste de dose
Tema 4. Variabilidade farmacocinética: factores patolóxicos. Insuficiencia renal, hepática e cardíaca. Axuste de dose en diálese.
Tema 5. Variabilidade farmacocinética: factores xenéticos. Factores xenéticos e metabolización de fármacos. Farmacogenética e diagnóstico molecular.
Tema 6. Variabilidade farmacocinética: interaccións medicamentosas. Grao de interacción: dose e tempo. Alteracións en absorción, distribución e eliminación.

Bloque 3. Monitorización terapéutica
Tema 7. Monitorización terapéutica. Toma de mostras. Análise farmacocinético. Resposta e axuste posológico.
Tema 8. Monitorización terapéutica de digoxina: Características biofarmacéuticas e farmacocinéticas. Posología. Interaccións. Dosificación inicial. Axuste posológico.
Tema 9. Monitorización terapéutica de teofilina: Características biofarmacéuticas e farmacocinéticas. Interaccións. Posología inicial e reaxuste posológico.
Tema 10. Monitorización terapéutica de inmunosupresores: ciclosporina e tacrolimus. Intervalo terapéutico. Parámetros biofarmacéuticos e farmacocinéticos. Interaccións. Posología inicial e reaxuste posológico.
Tema 11. Monitorización terapéutica de anticonvulsivantes. Fenitoína: Características biofarmacéuticas e farmacocinéticas. Utilidade clínica das concentracións de fármaco libre. Posología inicial e reaxuste: método das órbitas e método de Müllen. Carbamazepina, acedo valproico e fenobarbital: Características farmacocinéticas e posología.
Tema 12. Monitorización terapéutica de antibióticos aminoglucósidos: gentamicina, tobramicina e amikacina. Aproximacións posológicas. Parámetros farmacocinéticos. Dosificación inicial. Axuste posológico

Programa de clases interactivas:
Bloque 1. Introdución
Interactiva 1. Parámetros básicos en establecemento de réximes de dosificación e en monitorización terapéutica
Bloque 2. Fontes de variabilidade farmacocinética
Interactiva 2. Variabilidade farmacocinética: factores fisiológicos
Interactiva 3. Variabilidade farmacocinética: factores patolóxicos
Interactiva 4. Variabilidade farmacocinética: interaccións medicamentosas
Bloque 3. Monitorización terapéutica
Interactiva 5. Monitorización terapéutica de digoxina
Interactiva 6. Monitorización terapéutica de teofilina
Interactiva 7. Monitorización terapéutica de inmunosupresores
Interactiva 8. Monitorización terapéutica de antibióticos anticonvulsivantes
Interactiva 9. Monitorización terapéutica de antibióticos aminoglucósidos

• Burton M.E., Shae L.M., Schentag J.J. and Evans W.E. Applied Pharmacokinetics & Pharmacodinamics. Principles of Therapeutic Drug Monitoring, 4ª Ed. Lippincott Williams & Wilkins. Philadelphia, 2011
• Bauer L.A. Applied Clinical Pharmacokinetics. 3ª Ed. Mc Graw-Hill, New York, 2014.
• Murphy J.E. Clinical Pharmacokinetics, 6th Ed. American Society of Health-System Pharmacists Inc., 2017
• Shargel L., Wu-Pong S. y Yu A. Applied Biopharmaceutics and Pharmacokinetics, 7ª Ed. McGrawHill. New York, 2016.
• Rowland M. y Tozer T.N. Clinical Pharmacokinetics: Concepts and Applications, 5th Ed. Wolters Kluver. Philadelphia 2020.

Coñecementos:
Con 05. Adquirir coñecementos en farmacoterapia e dietoterapia, así como no ámbito nutricional e alimentario nos establecementos nos que presten servizos.
Con 06. Adquirir coñecementos básicos en xestión clínica, economía da saúde e uso eficiente dos recursos sanitarios para promover o uso racional dos medicamentos e produtos sanitarios.
Con 07. Coñecer, avaliar e valorar os problemas relacionados cos fármacos e medicamentos, así como participar nas actividades de farmacovixilancia.
Con 08. Coñecer as actividades de farmacia clínica e social, seguindo o ciclo de atención farmacéutica.
Con 25. Coñecer os procesos de liberación, absorción, distribución, metabolismo e excreción de fármacos, e os factores que condicionan a absorción e disposición en función das súas vías de administración.
Con 26. Coñecer como programar e corrixir a posoloxía dos medicamentos en base aos seus parámetros farmacocinéticos.
Con 27. Coñecer as propiedades físico-químicas e biofarmacéuticas dos principios activos e excipientes así como as posibles interaccións entre ambos.

Habilidades ou destrezas:
H/D 18. Promover o uso racional do medicamento e produtos sanitarios.
H/D 19. Prestar consello terapéutico en farmacoterapia e dietoterapia, así como consello nutricional e alimentario aos usuarios dos establecementos nos que presten servizo.
H/D 20. Avaliar os efectos toxicolóxicos de substancias e deseñar e aplicar as probas e análises correspondentes.

Competencias:
Comp 06. Habilidades de xestión da información (habilidade para buscar e analizar información proveniente de fontes diversas).
Comp 07. Resolución de problemas.
Comp 08. Toma de decisións.
Comp 18. Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.

A) Clases expositivas: Leccións impartidas polo profesor para desenvolver os temas da materia. Mostraranse as características dos principais grupos de poboación en canto á variabilidade farmacocinética. Revisaranse os principais problemas que presentan os fármacos susceptibles de vixilancia farmacocinética, e salientaranse os métodos para establecer e corrixir pautas de dosificación.
B) Clases interactivas: Dedicaranse, principalmente, á resolución de exercicios e casos prácticos de variabilidade farmacocinética e seguimento terapéutico destinados a establecer e/ou corrixir réximes de dosificación en pacientes, ou grupos de pacientes, con características farmacocinéticas definidas.
C) Titorías en encerado en grupo moi reducido. Dedicaranse á aclaración, por parte do profesor, das dúbidas xeradas polo alumnado no desenvolvemento das restantes actividades docentes.

Clases expositivas en gran grupo-23 h.
Clases interactivas en pequenos grupos-6 p.m.
Titorías en grupo reducido-2 horas
Exames e revisión-2 horas
Total horas de traballo presencial na aula -45 h (4,5 ECTS)

Establecese a avaliación continua ao longo do curso e unha proba final específica que pode realizarse en substitución á avaliación continua.
A avaliación consistirá en:
Ao longo do curso, dentro dás clases interactivas, os alumnos realizarán dúas probas de avaliación continua, que consistirán, maioritariamente, na resolución de casos prácticos e que terán carácter eliminatorio dá materia correspondente. A cualificación obtida en cada unha delas deberá ser (sobre 10 puntos) igual ou superior a 5 puntos. Non caso de que ou alumno non alcanzase dita puntuación nalgunha dás probas, deberá realizar ou exame final dá materia.
Ou exame final dá materia consistirá maioritariamente na resolución de casos prácticos, similares aos expostos nas probas realizadas nas clases interactivas.
Non cálculo dá cualificación final (CF), denomínase E á media dás cualificacións dás dúas probas de avaliación continua ou, non seu caso, á cualificación (sobre 10 puntos) do exame final (90% do CF). Denomínase I á valoración (sobre 10 puntos) dá participación activa nas clases interactivas (10% do CF)

A cualificación final (CF) dá materia obterase sumando valóresvos dúas seguintes items:
CF = 0.9 E + 0.1 I
A materia apróbase obtendo unha nota final (CF) igual ou superior a 5.

Cualificación dá segunda oportunidade
Ou exame de recuperación dá segunda oportunidade terá a mesma estrutura que ou exame dá convocatoria ordinaria. Para aprobar a materia, ou alumno deberá alcanzar unha cualificación media igual ou superior a 5 puntos.
A valoración dá participación activa nas clases interactivas, manterase para esta convocatoria.
En caso de non superar a materia, ou alumno podar solicitar ao profesor que se manteñan para ou curso seguinte, as cualificacións obtidas non apartado dá participación activa nas clases interactivas (I).

A avaliación dos coñecementos, habilidades e competencias adquiridas na materia realizarase a través das
siguintes vías:
Examen teórico: Con 05, Con 06, Con 07, , con 08, Con 25, Con 26, Con 27.
Aviación das clases interactivas: H/D 18, H/D 19, H/D 20. Comp 06, Comp 07, Comp 08, Comp 18.

Clases expositivas en grupo grande-23 h
Clases interactivas en grupo reducido-18 h
Tutorías en grupo reducido-2 h
Exámenes y revisión-2 h
Total horas traballo persoal do alumno-67.5

Considérase necesario que os alumnos desta materia cursasen previamente Biofarmacia e Farmacocinética I
A través de USC Virtual proporcionarase aos alumnos o material audiovisual utilizado nas clases expositivas, así como os boletíns cos exercicios e casos prácticos que se tratarán nas clases interactivas.
Recoméndase aos alumnos a asistencia regular ás clases expositivas e interactivas, que facilita a aprendizaxe da materia.