Radioloxía básica

Coñecer os fundamentos dos axentes físicos que se utilizan en Radioloxía.

Coñecer a estructura e funcións do cuerpo humano dende o punto de vista anatomo-funcional.

Coñecer os fundamentos das imaxes patolóxicas elementais cos diferentes métodos de diagnóstico por la imaxe.

Incidir na Radioloxía e a Dosimetría das diferentes exploracions Ionizantes, de tal maneira que o control das exploracions e o seu impacto en determinadas poblacions de pacientes permitan un uso máis racional das mesmas.

Exponer cales son as principais exploracions e o seu interese clínico.

Mostrar cal é o papel da Enfermaría no traballo diario no ámbito da Radioloxía e a Medicina Física.

CLASES EXPOSITIVAS

Módulo I: Protección Radiolóxica
Tema 1. Magnitudes e Unidades Radiolóxicas
Tema 2. Magnitudes e Unidades Radiolóxicas: exemplos prácticos
Tema 3. Criterios Xerais da Protección Radiolóxica
Tema 4. Protección Radiolóxica Operacional I
Tema 5. Protección Radiolóxica Operacional II
Tema 6. Riscos das Radiacións Ionizantes no embarazo e a lactancia

Módulo II: Efectos das radiacións ionizantes
Tema 7. Bases físicas das radiacións ionizantes: átomo, tipos de radiación e fuentes de radiación.
Tema 8. Bases biolóxicas das radiacións ionizantes: etapas da acción biolóxica, radicais libres, efectos sobre ADN e reparación.
Tema 9. Radiosensibilidade: susceptibilidade, resposta inflamatoria, estrés oxidativo

Módulo III: Medicina Nuclear
Tema 10: Introdución á imaxe molecular: novo concepto de imaxe molecular, fusión de información funcional e anatómica, aplicacións clínicas.
Tema 11: Imaxe molecular en oncoloxía: bases biolóxicas, aplicacións clínicas e seguimento de terapias oncolóxicas
Tema 12: Imaxe molecular en neuroloxía: bases biolóxicas, aplicacións clínicas e diagnóstico precoz de enfermidades neurodegenerativas
Tema 13. Ganglio centinela e cirugía radioguiada: bases biolóxicas, procedemento e manexo do paciente.
Tema 14: Terapias metabólicas: bases físicas e biolóxicas, tipos de terapias e indicacións

Módulo IV: Radioloxía
Tema 15: Raios X: historia, tubos de raios X, bases físicas da imaxe, radiografía, TAC, contrastes radiolóxicos e aplicacións clínicas
Tema 16: Imaxe por Resonancia Magnética: bases físicas, principio de resonancia magnética nuclear, imáns supercondutores, equipamento e aplicacións clínicas
Tema 17. Imaxe por Ultrasonidos: bases físicas, ondas sonoras, efecto piezo-eléctrico, equipamento e aplicacións clínicas

Módulo V: Radioterapia
Tema 18: Radioterapia: bases físicas, equipamento, planificación de tratamentos, indicacións clínicas, efectos secundarios e cuidados do paciente.

CLASES INTERACTIVAS
Debate e discusión entorno ao papel do persoal de enfermería nos servizos de Radioloxía, Medicina Nuclear e Radioterapia. A planificación das clases interactivas consistirá na preparación, documentación e elaboración de traballos de revisión entorno a temas de interese para o persoal de enfermería no ámbito da asignatura, estruturados nos módulos docentes que se imparten como clases expositivas:

Módulo I e II
• Protección radiolóxica do persoal de enfermería
• Protección radiolóxica do paciente
• Caso particular do embarazo e exposición do feto
• Papel da enfermidade na medida de radiación ionizante e medidas de prevención

Módulo III e IV: Medicina Nuclear e Radiología
• Administración de radiofármacos PET e SPECT
• Administración de radioisótopos en terapias metabólicas
• Administración de contrastes radiolóxicos
• Papel da enfermería en radioloxía intervencionista

Módulo V: Radioterapia
• Cuidados de enfermería no paciente a tratamento de radioterapia

Radiología básica. Aspectos fundamentales. Herring W. Edit. Elsevier, Barcelona, 2016. ISBN 978-8490229996
Radiología Esencial. Del Cura JL, Pedraza S, Gayete A. Edit. Panamericana. Madrid, 2010. ISBN 978-8479035747
Felson principios de radiología torácica: un texto programado. Goodman LR, Felson B. Edit. McGraw-Hill Interamericana. 2009 ISBN: 978-8448170868

Manual de exploraciones en Medicina Nuclear para enfermera. Ángel Benedit. Hospital Universitario Reina Sofía, Córdoba- CO-598/99
Guía de cuidados a pacientes en oncología radioterápica. Manuela Luengo y Francisco Valcárcel. D.L. B - 40688 – 2007.
Imagen Radiológica: principios físicos e instrumentación. Cabrero Fraile FJ. Edit. Masson. Barcelona, 2004. ISBN 978-8445814505
Gil Gayarre: Manual de Radiología clínica (2ª ed.). Delgado Macías MT, Martínez Morillo M, Otón Sánchez C. Edit. Elsevier. Barcelona, 2001. ISBN: 978-8481745351.

Los Requisitos en Radiología: medicina nuclear. Fundamentos. Ziessman HA. Edit. Elsevier. Barcelona, 2007. ISB: 978-8480862240
Oncología radioterápica: principios, métodos, gestión y práctica clínica / editor coordinador. Calvo Manuel FA. Edit. Aran. Madrid, 2010

ISBN: 978-8492977055Cabrero Fraile Fj. Imagen radiológica. Principios físicos e instrumentación. Masson. Barcelona 2004. Gil Gallarre M, Martínez Morillo M, Oton C; Manual de Radiología Clínica. Harcourt. Madrid 2002.

Fleckenstein P, Tramum-Jensen J; Bases anatómicas del diagnóstico por imagen. Harcourt . Madrid 2002. Pedrosa CS, Casanova R; Diagnostico por Imagen. 2ª Ed. McGraw - Hill. Madrid 1997.

Asimismo, se les dará a los estudiantes separatas de trabajos recientes relacionados con la asignatura.

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS DA MATERIA:

- Coñecer a evolución histórica da Radioloxía Diagnóstica, Radioterapia e Medicina Nuclear, así como a organización dos diferentes servizos clínicos.
- Coñecer os aspectos básicos da radiobioloxía.
- Coñecer os aspectos básicos da radioprotección.
- Recoñecer os distintos tipos de imaxes e coñecer os aspectos físicos nos que se basean, o funcionamento dos equipos e os protocolos para a adquisición de imaxes.
- Coñecer a preparación que precisa un paciente para someterse ás distintas exploracións radiolóxicas.
-Coñecer a preparación dun paciente para someterse ás distintas técnicas terapéuticas e aos coidados necesarios despois da súa finalización.
- Coñecer o papel integral do persoal de enfermaría na xestión do paciente dentro dos diferentes servizos

RESULTADOS QUE O ALUMNADO DEBE ADQUIRIR
- Coñecer a natureza e a acción das radiacións ionizantes.
- Identificar, diferenciar e discernir cada un dos elementos das distintas estruturas do corpo humano observables en documentos de diagnóstico por imaxe.
- Analizar se hai ou non alteracións na forma, estrutura ou relacións dos devanditos elementos que suxiren a existencia de patoloxía.
- Comprender os métodos terapéuticos de radioloxía e terapéutica.
- Identificar os riscos e como previlos

A docencia expositiva e interactiva (incluídas as prácticas) será presencial. Non obstante, e de xeito excepcional, co fin de facilitar a compatibilidade coas actividades docentes e a mellora gradual das competencias dixitais do profesorado e o alumnado, a docencia presencial poderase combinar coa docencia virtual ata un máximo do 10% das horas totais da materia.

Ensino expositivo:
O desenvolvemento da materia contén a exposición na aula para transmitir conceptos elementais dos temas de forma organizada e nunha secuencia lóxica, de xeito que máis tarde o alumno poida proceder a estudalos a partir das notas e notas tomadas na clase e no consulta dos libros de texto suxeridos na bibliografía.

Ensino interactivo:
Realizaranse seminarios, obradoiros de visualización de vídeos ou desenvolvemento de debates, obradoiros de documentación bibliográfica, preparación e presentación de traballos de revisión, que a través do traballo conxunto do profesor e un pequeno grupo de alumnos estudan intensamente un tema nas sesións previstas, recorrendo a este fontes de información orixinais e autorizadas.

Titorías en grupo:
Utilizaranse como espazo de comunicación para que os estudantes poidan revisar, discutir temas de interese, preocupacións e inquedanzas.

AVALIACIÓN CONTINUA:
A avaliación continua da materia realizarase segundo os seguintes criterios:
Avaliación do coñecemento (representará o 70% da nota final), esta avaliación realizarase mediante unha proba escrita de elección múltiple sobre o contido das clases teóricas.

A avaliación de actitudes e habilidades (representará o 30% da nota final) realizarase mediante a realización e presentación de traballos individuais de revisión sobre temas de interese para o persoal de enfermaría relacionados coa materia impartida. Avaliación de actitudes esta avaliación levarase a cabo mediante a atención e participación en clases expositivas e interactivas.

Para superar a materia, o alumno deberá obter, polo menos, unha nota de 5 na proba de coñecemento escrito.
Os estudantes que obtivesen esta nota mínima poderán engadir o resto das porcentaxes expostas anteriormente á nota final.
Aprobarán a materia aqueles estudantes que, unha vez cumpridos os criterios mínimos, obteñan unha nota igual ou superior a 5, na suma de todos os criterios de avaliación.
A asistencia ás clases é obrigatoria para todos os estudantes.

- Estudo individual: 27 horas.
- Lectura e actividades recomendadas: 24 horas.
- Traballo persoal para realizar o traballo: 19 horas
- Total de horas de traballo persoal do alumno: 70 horas

Asistencia e participación activa nas clases expositivas e interactivas, conxuntamente co estudo diario dos contidos.