Literatura brasileira 2

Obxectivos Xerais:
1- Comprender e analisar a produción literária como um fenómeno social e, en consecuencia, ser capaz de ler os textos literarios como manifestacións complexas de umha sociedade concreta e de circunstancias específicas.
2- Comprender e analisar os discursos producidos en relación á literatura como fenómenos sociais e, en consecuencia, ser capaz de ler textos críticos e as histórias da literatura como manifestacións complexas de grupos sociais concretos e de circunstancias determinadas.

Obxectivos Específicos:
1) Promover unha aproximación á história do Brasil e á sua produción literaria.
2) Coñecer e estudar os procesos de conformación dum cánone do sistema literario brasileiro.
3) Aproximar-se ao coñecimento dos mecanismos de difusión e lexitimación literaria.
4) Comprender fenómenos recentes como os procesos de emerxencia, fenómenos mediáticos, etc...

1. O Brasil contemporáneo.

2. O Brasil onte e hoxe. Transformacións urbanas e sociais nas mudanzas de século.
2.1. Belle Époque e potencia mundial.
2.2. Semana de Arte Moderna e presenza actual da literatura brasileira a nível internacional

3. Proxectos culturais e literários:
3.1.Definindo o Brasil: as propostas modernistas e os rexionalismos.
3.2. As vanguardas da metade do século


4. Dinámicas literarias e culturais en tempos de ditadura
4.1. Coordenadas sócio-culturais.
4.2.Produción literaria e cultural no período pos-64.

5. A produción literaria e cultural da virada do século XX para o XXI
5.1. Consolidación do mercado editorial
5.2. Estudo(s) de caso.

1- Leituras obrigatórias-Bibliografia básica (Seleción de textos integrais ou trechos das obras indicadas )

-Seleción de textos poéticos de diferentes momentos.
-Oswald de Andrade: “Manifesto Pau-Brasil” e “Manifesto Antropofágico”.
-Mário de Andrade, [1928] Macunaíma (trechos), ed. org. por Telê Porto Ancona Lopes. Florianópolis: Sinatários Archivos, 1998.
-Graciliano Ramos [1938], Vidas Secas (obra completa). Lisboa, Europa-América.
-Guimarães Rosa [1946], Sagarana (algumhas das narrativas), Rio de Janeiro, Nova Fronteira.
-Clarice Lispector [1977], Contos (selección).
-Seleción de fragmentos de textos contemporáneos.


2. Bibliografia xeral (complementar)

Bosi, Alfredo (1994), História concisa da literatura brasileira, São Paulo, Cultrix. (33 ed.).
Cândido, Antônio (1965), Literatura e Sociedade, São Paulo, Editora Nacional.
Cândido, Antônio/Castello, José Aderaldo (1981), Presença da literatura brasileira, 3 vols., São Paulo, Difel, 8ª ed..
Coutinho, Afrânio/Sousa, J. Galante de (dirs.) (1990), Enciclopédia da Literatura Brasileira, 2 vols., São Paulo, Global/Rio de Janeiro, MEC-Fundação de Assistência ao Estudante-FBN-ABL; 20012 (edição revista, ampliada, atualizada e ilustrada sob a coord. de Graça Coutinho e Rita Moutinho)
Dacanal, J. Hildebrando (1984), A literatura brasileira no século XX, Porto Alegre, Mercado Aberto.
Dalcastagnè, Regina (2018). Literatura brasileira contemporânea: um território contestado. Rio de Janeiro, Vinhedo: Editora da UERJ, Horizonte.
Dorrico, Julie et alii (2022) (orgs.). Literatura indígena brasileira contemporânea: criação, crítica e recepção. Porto Alegre: Editora Fi.
Holanda, Heloisa Buarque de (2021). As 29 poetas hoje. São Paulo,Companhia das Letras.
Khothe, Flávio R. (2003, 2004), O cânone republicano I e II, Brasília, Universidade de Brasília.
Moisés, Massaud, História da Literatura Brasileira, (Vol. 5. Modernismo), São Paulo, Cultrix.
Moisés, Massaud (org.), Pequeno Dicionário da Literatura Brasileira. São Paulo, Cultrix, 1985 (edição atualizada, revista e aumentada, em relação às anteriores de J. Paes/M. Moisés).
Picchio, Luciana Stegagno (1997), História da Literatura brasileira, Rio de Janeiro, Nova Aguilar.


Podem consultar-se as posibilidades de aceso remoto aos recursos bibliográficos que permite a ferramenta EZproxy:
https://www.usc.gal/gl/servizos/biblioteca/utilidades/ezproxy.html

Ao longo do semestre irán sendo indicadas outras fontes bibliográficas complementarias.

1. Visión dos procesos culturais dunha forma crítica, atendendo máis ás funcións do que aos procesos estéticos.
2. Adquisición de coñecimentos sobre teoria da literatura, literatura comparada e de estudos da cultura complementares aos adquiridos en outras disciplinas.
3. Elaboración de leituras e xuízos criticos.
4. Aplicación prática dos coñecimentos teóricos e/ou conteúdos aprendidos na matéria.
5. Prática de exposición escrita e oral por meio da elaboración de traballos próprios e orixinais.

A metodoloxia escollida esixe a presenza continuada nas aulas, a participación activa nelas e a realización das leituras e das tarefas marcadas. O obxectivo é que os e as estudantes aprendam a realizar traballos de pesquisa e documentación de forma autónoma e que mediante estes traballos ampliem os conteúdos proporcionados a través do seguimento do programa.

Do mesmo modo, pretende-se desenvolver competencias, destrezas e habilidades relativas ao traballo cooperativo e en equipa, debate e argumentación, comunicación oral e escrita, criatividade, iniciativa e tomada de decisións, solución de problemas.
Todos os materiais precisos para o seguimento da cadeira serán disponibilizados na aula virtual ou, a non ser posível, será indicada a forma de consegui-los.

O acompañamento da aula virtual da matéria é imprescindível.

A avaliación para todas as persoas inscritas – inclusive aquelas con dispensa oficial de asistencia ás aulas - será continuada e constará, para ambas oportunidades (1ª e 2ª), dos seguintes itens:

A) Realización das tarefas vinculadas ao desenvolvimento da materia e proactividade en relación ás dinámicas de traballo da disciplina: 6,5 valores.
B) Realización de un traballo escrito, de carácter obrigatorio, conforme as indicacións dadas polas docentes (con quen debe ser previamente combinado e discutido o tópico) e que terá unha componente oral e unha componente escrita: 3,5 valores.

Para a avaliación da Primeira Oportunidade, a/o estudante poderá recuperar presencialmente –na data marcada– calquera dos elementos escritos de avaliación, no máximo de dous (de A e/ou de B), tanto non presentados como considerados deficientes. Sempre que sexa posível, deberia avisar previamente as profesoras en relación a que tarefas vai recuperar.

Na avaliación da Segunda Oportunidade, o sistema será o mesmo que o da Primeira Oportunidade, salvo que se poderán presentar o total de tarefas e traballo, tanto orais como escritos.

Para todos os casos de realización fraudulenta de exercicios, traballos ou probas (através de plaxio, uso de ferramentas de IA ou outros) será aplicada a "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de calificacións" da USC.

Materia semestral de 6 créditos.
Carga horaria da disciplina.

- Participación activa nas aulas.
- Leituras prévias dos materiais.
- Aceso a fontes (especializadas) complementares de información online sobre o Brasil.
- Utilización do horário de atendimento da profesora (presencial e/ou telemático) para resolver posíveis dúvidas.

No decurso do semestre, novas informacións/textos/referencias serán indicadas aos/às alunos/as –tamén a través de conferencias, seminarios ou outras actividades suxeridas- como complemento e actualización de asuntos relativos à matéria.

Língua(s) utilizada(s): Galego/Portugués. De forma eventual e ocasional, poden ser presentados materiais ou comunicacións em outras línguas (español, francés, inglés, italiano, etc.), sempre que a docente o considerar oportuno.
Todos os traballos deben ser orixinais.

O plaxio e a utilización fraudulenta de ferramentas de IA serán considerados faltas moi graves.