Métodos e técnicas para o estudo do proceso artístico

1. Identificar os principios e métodos do pensamento crítico e científico.

2. Reunir e tomar como referente os conceptos e metodoloxías fundamentais da disciplina.

3. Explicar a historia, tradición e natureza específica do ámbito da disciplina e o seu lugar na sociedade.

4. Explicar a relación entre as artes e a sociedade na que se desenvolven.

5. Describir os procesos de produción e recepción da arte e as obras audiovisuais ao longo da historia.

6. Demostrar unha comprensión crítica dos principios, teorías, métodos e problemas da área de coñecemento.

Introdución. A Historia da Arte como disciplina.

Tema 1: O método biográfico e a teoría das tres idades.
Tema 2: Análise material e formal do obxecto artístico.
Tema 3: Iconografía e método iconolóxico.
Tema 4: Historia social e socioloxía da arte.
Tema 5: Experiencia: Fenomenoloxía e teoría da recepción.
Tema 6: Psicoloxía e percepción: da psicanálise á neurociencia.
Tema 7: Estudos culturais, estudos de xénero/queer e teoría de/postcolonial.
Tema 8: Semiótica, estructuralismo e posestructuralismo.

ADAMS, L.S., The Methodologies of Art. An Introduction (Boulder: Westview Press, 1996)
ARNHEIM, R., Arte y percepción visual: psicología del ojo creador (Madrid: Alianza, 1986 [1954])
BRYSON, N. et al. (eds.), Visual theory. Painting and Interpretation (Oxford: Polity Press, 1991)
CASTIÑEIRAS, M.A., Introducción al método iconográfico (Barcelona: Ariel, 1998)
BAL, M. y BRYSON, N., “Semiotics and Art History”, The Art Bulletin, 73:2 (1991), pp. 174-208
BAUER, H., Historiografía del arte: introducción crítica al estudio de la Historia del Arte (Madrid: Taurus, 1980 [1979])
BAXANDALL, M., Modelos de intención. Sobre la explicación histórica de los cuadros (Madrid: Hermann Blume, 1989 [1985])
BELTING, H., The End of the History of Art? (Chicago: The University of Chicago Press, 1987)
BREA, J.L. (ed.), Estudios visuales. La epistemología de la visualidad en la era de la globalización (Madrid: Akal, 2005)
D’ALLEVA, A., Methods and Theories of Art History (Londres: Laurence King Publishing, 2005)
FOCILLON, H., La vida de las formas. Elogio de la mano (Madrid: Xarait, 1983 [1934]).
FREEDBERG, D., El poder de las imágenes: estudios sobre la historia y la teoría de la respuesta (Madrid: Cátedra, 2009 [1989])
GARCÍA MAHÍQUES, R., Iconografía e Iconología, 2 vols. (Madrid: Ediciones Encuentro, 2009)
GOMBRICH, E., Norma y forma: estudios sobre el arte del Renacimiento (Madrid, Debate, 2000 [1985])
HATT, M. y KLONK, C. Art History. A Critical introduction to its methods (Manchester-NY: Manchester University Press, 2006)
HAZAN, O., El mito del progreso artístico: estudio crítico de un concepto fundador del discurso sobre arte desde el Renacimiento (Madrid: Akal, 2010)
KULTERMANN, U., Historia de la Historia del Arte. El camino de una ciencia (Madrid: Akal, 1996)
LAFUENTE FERRARI, E., La fundamentación y los problemas de la Historia del Arte (Madrid: Instituto de España, 1985 [1951])
MCALLISTER-JOHNSON, W., Art History: Its Use and Abuse (Toronto: University of Toronto Press, 1988)
MITCHELL, W.J.T., La ciencia de la imagen. Iconología, cultura visual y estética de los medios (Madrid: Akal, 2019)
MOXEY, K., Teoría, práctica y persuasión. Estudios sobre historia del arte (Barcelona: Serbal, 2003 [1994/2001]
MURRAY, C.(ed.), Pensadores claves sobre el arte: el siglo XX (Madrid: Cátedra, 2006)
PÄCHT, O., Historia del arte y metodología (Madrid: Alianza Forma, 1986 [1977])
PANOFSKY, E., Estudios de Iconología (Madrid: Alianza, 1972)
PLAZAOLA, J., Modelos y Teorías de la Historia del Arte (Bilbao: Universidad de Deusto, 2015)
PREZIOSI, D.(ed.), The Art of Art History: A Critical Anthology (Oxford: Oxford University Press, 2009 [1998])
RAMPLEY, M. et al. (eds.), Art History and Visual Studies in Europe: Transnational Discourses and National Frameworks (Leiden: Brill, 2012)
RAMPLEY, M., The Seductions of Darwin. Art, Evolution, Neuroscience (State College: Penn State University Press, 2017)
ROSE, G., Visual Methodologies: An Introduction to the Interpretation of Visual Materials (Londres: Sage, 2016)
SCHAPIRO, M., Estilo, artista y sociedad: teoría y filosofía del arte. Madrid, 1999
SHONE, R. y STONARD, J.P., The Books that Shaped Art History. From Gombrich and Greenberg to Alpers and Krauss (Londres: Thames&Hudson, 2013)
URQUÍZAR HERRERA, A. y GARCÍA MELERO, J.E., La construcción historiográfica del arte (Madrid: Centro de Estudios Ramón Areces, 2012)
ZEKI, S., Visión interior. Una investigación sobre el arte y el cerebro (Madrid: La balsa de la Medusa, 2005)

Competencias

1. Demostrar a curiosidade intelectual e o espírito crítico para a aprendizaxe.
2. Conciencia e capacidade para reflexionar sobre cuestións éticas e de responsabilidade social.
3. Capacidade para comunicar ideas, metodoloxías e problemas sobre a disciplina de forma clara e precisa, tanto en modo oral como escrito.
4. Capacidade para planificar e levar a termo proxectos de aprendizaxe individuais ou en grupo.
5. Capacidade para consolidar hábitos de traballo individuais e en equipo que fomenten o autoaprendizaxe e a crítica.
6. Conciencia e capacidade para reflexionar sobre novas correntes de pensamento, avances disciplinares e procesos de innovación.

Habilidades/Destrezas

1. Habilidade para comunicarse efectivamente, tanto de forma oral como escrita, na lingua nativa e nunha ou máis linguas estranxeiras.
2. Habilidades para deseñar, planificar e levar a cabo traballos académicos.
3. Desenvolvemento de habilidades para o traballo en equipo.
4. Habilidade para a avaliación crítica das obras de arte e pezas audiovisuais nos seus procesos e medios de difusión (exposicións, museos, concertos, proxeccións, realidade virtual).
5. Habilidade para producir resultados innovadores, imaxinativos e artísticos nos campos de estudo e de traballo da disciplina.

O traballo presencial do alumnado dividirase en sesións de docencia teórica (expositivas), docencia interactiva e titorías grupais en grupos reducidos.

Sesións teóricas/expositivas: Destinaranse á explicación dos contidos teóricos do programa. Darase soporte aos contidos da materia a través do Campus Virtual, que será utilizado como ferramenta auxiliar para a docencia.

Sesións interactivas: As clases interactivas serán destinadas a exercicios de lectura textual e á presentación na aula por parte do alumnado dun traballo realizado grupalmente, permitindo a promoción dunha aprendizaxe activa e colaborativa. A realización das análises de textos e da presentación do traballo permitirá ao alumnado aplicar o coñecemento e os recursos adquiridos durante as sesións expositivas a un caso de estudo. Ao comezo do curso facilitarase a lista das temáticas dos traballos, así como o calendario de exposicións.

Titorías: Destinaranse ao seguimento do curso e ao grao de cumprimento das actividades realizadas. As titorías deben ser acordadas coa docente por correo electrónico.

A avaliación será continua e levará a cabo ao longo do curso. A cualificación final da materia basearase na combinación de:

LECTURAS E TRABALLOS: 50%
EXAME DOS CONTIDOS TEÓRICOS: 50%

Deberá alcanzarse o 50% en cada unha das partes.

Dispensa: O alumnado ao que lle sexa concedida a dispensa de asistencia a clase (seguindo a Instrución Nº 1/2017 da Secretaría Xeral sobre dispénsaa de asistencia a clase en determinadas circunstancias) será avaliado por medio dun exame final e a entrega dun traballo escrito equivalente ao traballo realizado nas sesións interactivas.

As horas de docencia presencial serán complementadas co traballo autónomo do alumnado, para o que se deberán dedicar 99 horas de estudo e traballo persoal, completando o total de 150 horas da materia.

Esta materia contempla o desenvolvemento de competencias multilingües, polo que é altamente recomendable ter ou adquirir a capacidade de ler noutras linguas (á parte do castelán e o galego), especialmente en inglés.

Os traballos escritos serán revisados por medio de aplicacións coa finalidade de detectar plaxios ou o uso de IAs xenerativas. Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na “Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións”.

Lémbrase tamén que non está permitida a gravación de audio ou vídeo, nin a toma de fotografías, durante as clases (sen autorización expresa por parte da docente).

Non se responderán correos nos que se solicite información sobre a materia que xa estea dispoñible na páxina web da USC ou no Campus Virtual.