Dereito e Bioética

As metas que se pretenden alcanzar inclúen dotar ao alumnado dos coñecementos legáis e éticos imprescindibles para un exercicio profesional asistencial e para unha capacitación na investigación e xestión no ámbito da enfermería. Ao finalizar o curso coñecerán os límites da profesión e os dereitos dos pacientes e poderán distinguir e discutir criticamente, no marco do seu exercicio profesional, sobre aquelas situacións sobre as que se exerce unha tutela clara por parte da lei daqueloutras nas que unicamente os aspectos éticos serán os que poden guiar os seus actos.

Se pretende traballar na resolución de problemas. Esta materia enfocarase dun modo que nos permita resolver situacións que se producen no día a día hospitalario e no ámbito da xestión e investigación. Para iso exporemos diversas situacións dende unha perspectiva diferente á asistencial, mediante a análise dos feitos, a súa individualización e a reflexión sobre o que di a lei e a bioética ao respecto, valorando a actuación, establecendo límites de responsabilidade, illando e caracterizando o problema que pode xurdir e intentando resolvelo.

Tamén se pretende dar un sentido ético á actuación profesional en tódolos seus aspectos, fundamentalmente asistencial, xestión e investigaciónn. Para iso é necesario conseguir certa capacidade crítica, coa intervención na clase e coa elaboración de traballos relacionados co programa

1. A ÉTICA E O DEREITO. NORMA XURÍDICA, NORMA ÉTICA
2. SERVIZO GALEGO DE SAÚDE: ESTRUCTURA ORGÁNICA. ATENCIÓN PRIMARIA E ATENCIÓN ESPECIALIZADA. CONCEPTO E ESTRUCTURA. ÓRGANOS E COMPETENCIAS
3. OS PRINCIPIOS DA BIOÉTICA
4. OS CÓDIGOS DEONTOLÓXICOS DAS PROFESIÓNS SANITARIAS
5. A OBXECCIÓN DE CONCIENCIA NO ORDENAMENTO XURÍDICO.
6. OS DEREITOS DOS PACIENTES
7. A HISTORIA CLÍNICA.
8. CONSENTIMENTO INFORMADO.
9. A PROTECCIÓN DE DATOS E CONFIDENCIALIDADE.
10. OS COMITÉS DE ÉTICA. COMITÉS ÉTICOS DE INVESTIGACIÓN. A ÉTICA ASISTENCIAL. OS COMITÉS NACIONAIS DE ÉTICA.
11. ABORTO
12. REPRODUCIÓN HUMANA ASISTIDA
13. ENFERMOS CRÍTICOS E TERMINAIS. A EUTANASIA
14. OS TRANSPLANTES DE ÓRGANOS
15. INVESTIGACIÓN: PROCEDEMENTOS INVASIVOS EN SERES HUMANOS. PRINCIPIOS E REQUISITOS DE INFORMACIÓN E CONSENTIMENTO.
16. INVESTIGACIÓN EN EMBARAZO E LACTACIÓN. INVESTIGACIÓN CON MENORES OU INCAPACES
17. DOAZÓN DE EMBRIÓNS E FETOS HUMANOS. INVESTIGACIÓN CON MOSTRAS BIOLÓXICAS DE NATUREZA EMBRIONARIA
18 INFRACCIÓNS E SANCIÓNS. RESPONSABILIDADE PROFESIONAL. RESPONSABILIDADE PATRIMONIAL DA ADMINISTRACIÓN

Arroyo MP et al. Ética y legislación en Enfermería. Ed. Interamericana Mc Graw-Hill, Madrid, 1997
Beauchamp, TL; Childress J F; Principios de ética biomédica. Masson, Barcelona, 1999
Código Deontológico de la Enfermería Española
Convenio para la Protección de los Derechos Humanos y la Dignidad del Ser Humano con Respecto a las Aplicaciones de la Biología y la Medicina. Consejo de Europa, 1997. Ratificación del Convenio en BOE n. 251 de 20/10/1999
Declaración de Helsinki. http://www.wma.net/s/ethicsunit/helsinki.htm. Asociación Médica Mundial, 2004
Emanuel EJ (ed). Ethical and regulatory aspects of clinical research: Readings and commentary. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2003
Enrique Villanueva Cañadas coord. Gisbert Calabuig Medicina Legal y Toxicología, 7ª ed. Elsevier España, 2019
Gracia D. ; Júdez J. Ética en la práctica clínica. Triacastela. Madrid, 2004
Gracia D. Fundamentos de Bioética. Eudema, Madrid, 1989
Lei 41/2002, estatal
Leis 3/2001, 3/2005, 8/2008, Xunta de Galicia

- Posuír os coñecementos imprescindibles para un exercicio profesional legal e ético en tódolos ámbitos. Coñecer os límites da profesión e os dereitos dos pacientes, e aqueles aspectos imprescindibles para a xestión e investigación.
- Distinguir, no marco da súa acctividade, aquelas situacións sobre as que se exerce unha tutela clara por parte da lei daqueloutras nas que únicamente os aspectos éticos deban guiar os seus actos.
- Valorar, dende unha perspectiva ética e/ou legal, os actos propios da súa profesión.
- Aplicar correctamente as normas legais máis importantes na súa profesión.

A materia está constituida por 18 temas, algúns dos cales serán expostos polo profesorado en clases e os restantes deberán ser preparados polos alumnos de xeito autónomo.
Durante o curso impartiranse clases teóricas onde van ter cabida desde a exposición teórica ata a abordaxe de situacións concretas afectadas por implicacións legais e éticas. Durante o curso repetiranse algúns conceptos desde perspectivas diferentes.
Como parte obrigatoria da materia deberase elaborar un tema dos non expostos polos profesores. Durante a elaboración dos mesmos se pretende fomentar o esforzo autónomo e asunción de responsabilidades . A entrega dos mesmos deberá ter lugar 15 días antes da data oficial do exame.
A participación activa nas clases presenciais implica unha interación co profesorado e o tema, facendo preguntas ou respondendo as dos seus compañeiros, utilizando para elo os coñecementos adquiridos previamente no curso e n asua experiencia profesional.

A presencia nas clase expositivas é obligatoria, co límite de ausencias xustificadas marcado pola Comisión Académica.

O método de valoración levarase a cabo por:
- Proba final (exame e defensa/exposición de traballo) : cun valor ponderado do 70% da nota final,
- A elaboración do traballo relacionado co programa e a participación activa nas clases e terán unha ponderación do 30 %.

Resulta evidente que se pode alcanzar o aprobado só co exame, malia que é máis fácil a aprendizaxe, e obter o aprobado, coa asistencia e participación en tódalas as actividades docentes.
En condicións extraordinarias, por petición previa individualizada e debidamente xustificada, a valoración poderase levar a cabo por outros métodos.

A materia consta de 2 créditos ECTS que equivalen a 50 horas de carga de traballo para o alumnado. A distribución do traballo, en horas, pódese apreciar na táboa seguinte:


Clases presenciais 8
Elaboración de traballo titorizado, tutorías, examen, 10
Traballo autónomo 26

As dúbidas fundamentalmente nacen da linguaxe utilizada nos aspectos legais. Despois de cada tema, ou temas relacionados, débese traballar sobre as notas recollidas na clase e formular as dúbidas na clase ou nas titorías, buscando relacionalas con futuro usa das competencias que se pretende obter. Analizar as situacións que vivan nas actividades hospitalarias cos coñecementos adquiridos durante o curso, procurando observalos dende unha perspectiva diferente á asistencial.

Recuperacións: Existirá un exame similar ao da avaliación regulada, pero terase en conta a reelaboración dun tema do programa diferente do que fixo na convocatoria previa

"Para los casos de realización fraudulenta de ejercicios o pruebas será de aplicación el recogido en la Normativa de evaluación del rendimiento académico de los estudiantes y de revisión de cualificaciones".

RESPONSABILIDADE MEDIOAMBIENTAL
Promoverase la entrega de traballos en formato dixital. De solicitarse para a materia algún traballo impreso, sexa individual ou grupal, teranse en conta as seguintes indicacións:
- Evitar as tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
- Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de espirais.
- Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
- Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
- Evitar anexos que no teñan referencia directa cos temas tratados nos traballos.
Para obtener maís información visitar o enace https://www.usc.gal/es/usc/institucional/desarrollo-sostenible


PERSPECTIVA DE XÉNERO
En atención a criterios de igualdade de xénero no ámbito universitario, recoméndase facer uso dunha linguaxe non sexista tanto no traballo cotián de aula como nos traballos académicos solicitados. Pode obterse información ao respecto na seguinte ligazón:
http://www.usc.es/export/sites/default/gl/servizos/oix/descargas/lingua…

Tamén se utilizarán outras medidas para aplicar o enfoque de xénero na docencia, tales como o recoñecemento e consideración das situacións particulares das alumnas, a promoción dun clima de interaccións igualitario, a organización paritaria de grupos sempre que sexa posible, a mostra das contribucións científicas e técnicas das mulleres na materia e das propias alumnas, e a introdución do xénero como categoría de análise dos traballos do alumnado.

PROTECCIÓN DE DATOS PERSOAIS
Seguirase a normativa de privacidade e protección de datos persoais dispoñible en https://www.usc.gal/gl/normativa/protecciondatos/index.html

USO DO TELÉFONO MÓBIL
Queda restrinxido o uso do teléfono móbil na aula ao seu emprego como instrumento de traballo, seguindo as indicacións dadas pola docente, responsabilizando ao alumnado das consecuencias legais e académicas que poidan derivarse dunha utilización non adecuada deste.