Validación de metodoloxías analíticas

SITUACIÓN, SIGNIFICADO E IMPORTANCIA DA MATERIA NO ÁMBITO DA TITULACIÓN

- Especialidade á que pertence a materia no Plan de Estudos. Materias coas que se relaciona.
A materia, de carácter obrigatorio, pertence ao Módulo M1 (FORMACIÓN OBRIGATORIA QUÍMICA AVANZADA) que comparte con outras 4 materias: Técnicas de Caracterización de Materiais e Biointerfases, Determinación Estrutural Avanzada, Procesos Industriais e Sustentabilidade, e finalmente Actividades Formativas Tutorizadas. O módulo 1 ao que pertence esta materia é común na formación do estudante tanto con perfil investigador como profesional.
Relaciónase coas materias da súa mesmo módulo e coas optativas da especialidade Módulo M6 (TÉCNICAS ANALÍTICAS AVANZADAS)
- Papel que xoga este curso nese bloque formativo e no conxunto do Plan de Estudos.
Esta materia é clave no módulo de Formación Obrigatoria Avanzada porque completa o estudo da Química Analítica impartido no Grao en Química. O seu obxectivo é capacitar ao alumno para a adecuada selección da metodoloxía analítica en función da súa aplicabilidade e á selección, cálculo e avaliación dos criterios adecuados para o fin proposto en laboratorios de control e da industria.
- Coñecementos previos (recomendados/obrigatorios) que os estudantes han de posuír para cursar a materia.
Coñecementos básicos en Química Analítica e Análise Química
- Interese da materia para a futura profesión
Proporcionar ao alumno os coñecementos necesarios para a selección da metodoloxía analítica adecuada en función da aplicación e os criterios analíticos requiridos para a mesma.
Proporcionar ao estudante o coñecemento dos principios básicos para as boas prácticas na medición analítica, facendo fincapé na importancia de empregar métodos validados.
Proporcionar ao alumno a información necesaria sobre a validación dos métodos analíticos de acordo con directrices oficiais, así como dos criterios analíticos que é necesario avaliar para asegurar o bo funcionamento e a aplicabilidade do devandito método.
Desenvolver no alumno a súa capacidade para resolver problemas reais de casos prácticos de análises de interese en distintos ámbitos (alimentario, ambiental, clínico, etc.).
Introducir ao alumno en técnicas innovadoras de análises, de interese no campo industrial e da investigación

RESULTADOS DA APRENDIZAXE E COMPETENCIAS A ALCANZAR POLO ESTUDANTE COA MATERIA

- Resultados da aprendizaxe.
Ao final do estudo desta materia, o alumno debe adquirir coñecementos sobre a adecuada selección da metodoloxía analítica en base ao fin proposto, así de como implantar e ser capaz de aplicar e avaliar os criterios de funcionamento do método para saber validar devandito método de acordo con directrices establecidas oficialmente. Por outra banda, abordaranse técnicas innovadoras tanto no tratamento da mostra analítica, como nas técnicas de determinación e os procedementos de tratamento de datos. Finalmente, os coñecementos adquiridos aplicaranse na resolución de casos prácticos de interese en diversos ámbitos da análise (alimentario, clínico, ambiental, etc). Tamén, poderán mostrarse exemplos de técnicas innovadoras tanto no tratamento da mostra analítica, como na determinación e o tratamento de datos.

CONTIDOS DA MATERIA

- Descriptores da materia:
Selección de metodoloxías analíticas. Implantación, selección de criterios de funcionamento dun método e avaliación dos mesmos. Validación dun método analítico: Directrices oficiais. Estudos de casos prácticos. Tecnoloxías Innovadoras en Química Analítica.


- Epígrafes da materia:

PROGRAMA DE CLASES EXPOSITIVAS

Tema 1. Introdución: Selección de metodoloxías analíticas
Criterios de selección dun método de análise. Clasificación de métodos de análises. Características da análise cualitativa e cuantitativa

Tema 2. Validación de metodoloxías analíticas
Selección de criterios de funcionamento dun método. Desenvolvemento, avaliación e uso dunha metodoloxía analítica. Directrices oficiais para a validación dun método analítico. Ferramentas de validación. Tipos de validación intra ou interlaboratorio. Avaliación dos estudos de validación

Tema 3 Estudo de casos prácticos
Tecnoloxías Innovadoras en Química Analítica. Automatización e miniaturización en Química Analítica

PROGRAMA DE CLASES DE SEMINARIO

Adquirir un coñecemento comprensivo da análise de datos facendo uso de programas dispoñibles para os alumnos da USC e outros e recursos informáticos. Os coñecementos adquiridos poden ter importantes aplicacións na metodoloxía da investigación científica dos estudantes no seu futuro profesional. Abordaranse exemplos prácticos nos que se aprenda a determinar con fundamento estatístico as condicións operacionales óptimas dun proceso, que un método é adecuado para os fins previstos, asegurar que os resultados obtidos mediante unha metodoloxía son confiables e de calidade:
1. Estudo de optimización de procesos analíticos
2. Aplicación de ferramentas de validación
3. Avaliación do efecto matriz en diferentes métodos analíticos
4. Exemplo de validación dun método analítico I
5. Exemplo de validación dun método analítico II
6. Aplicación de técnicas analíticas innovadoras a problemáticas analíticas reais
7. Deseño de esquemas de procedementos automáticos/ miniaturizados

BÁSICA (manuales de referencia).

R. Kellner, J. M. Mermet, M. Otto, M. Valcarcel y H. M. Widmer, Eds. “Analytical Chemistry: A Modern Approach to Analytical Science“.Ed. Wiley-VCH. 2004.
Eurolab España. P.P. Morillas y colaboradores. Guía Eurachem: La adecuación al uso de los métodos analíticos – Una Guía de laboratorio para la validación de métodos y temas relacionados (1ª ed. 2016). Disponible en www.eurachem.org
M. VALCARCEL. "Principios de Química Analítica". Springer, Barcelona (1999).

COMPLEMENTARIA.

Ramis Ramos G., García Álvarez-Coque M.C. “Quimiometría “. Síntesis. Madrid. 2001.
Compañó Beltrán R., Rios Castro A. “Garantía de calidad en los laboratorios analíticos”. Síntesis. Madrid. 2002
Valcárcel M., Cárdenas M.S. “Automatización y Miniaturización en Química Analítica“.Ed. Springer. 2000.
Validación de Métodos Analíticos Cualitativos. I. Rodríguez, E. Trullos, X. Rius Técnicas de Laboratorio, 281 (2003) 328-335. http:/www.quimica.urv.es/quimio
Kruve A. et al. Tutorial review on validation of liquid chromatography–mass spectrometry methods: Part I Analytica Chimica Acta 870 (2015) 29–44
Kruve A. et al. Tutorial review on validation of liquid chromatography–mass spectrometry methods: Part II Analytica Chimica Acta 870 (2015) 8–28
Use of Statistics to develop and evaluate Analytical methods. Grant T. Wernimont Edited by William Spendle. AOAC International 1985
AOAC and IUPAC Official Guidelines for Validation of Analytical methods 2016

COMPETENCIAS BÁSICAS E XERAIS
CG5 - Utilizar terminoloxía científica en lingua inglesa para argumentar os resultados experimentais no contexto da
profesión química
CG6 - Aplicar correctamente as novas tecnoloxías de captación e organización de información para solucionar problemas na
actividade profesional
CG8 - Valorar a dimensión humana, económica, legal e técnica no exercicio profesional, así como o impacto da química no
medio ambiente e no desenvolvemento sostible da sociedade.
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas
novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á complexidade de formular xuízos a partir dunha
información que, sendo incompleta ou limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á
aplicación dos seus coñecementos e xuízos
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.

COMPETENCIAS TRANSVERSAIS.
CT1 - Elaborar, escribir e defender publicamente informes de carácter científico e técnico.
CT2 - Traballar en equipo e adaptarse a equipos multidisciplinarios.
CT3 - Traballar con autonomía e eficiencia na práctica diaria da investigación ou da actividade profesional.
CT4 - Apreciar o valor da calidade e a mellora continua, actuando con rigor, responsabilidade e ética profesional.

COMPETENCIAS ESPECÍFICAS
CE4 - Innovar nos métodos de sínteses e análises químico relacionados coas diferentes áreas da Química
CE5 - Avaliar correctamente os riscos e o impacto ambiental e socioeconómico asociado ás substancias químicas especiais
CE6 - Deseñar procesos que impliquen o tratamento ou eliminación de produtos químicos perigosos
CE7 - Operar con instrumentación avanzada para a análise química e a determinación estrutural
CE8 - Analizar e utilizar os datos obtidos de maneira autónoma nos experimentos complexos de laboratorio relacionándoos
coas técnicas químicas, físicas ou biolóxicas apropiadas, e incluíndo o uso de fontes bibliográficas primarias

METODOLOXÍAS DOCENTES

Clases expositivas presenciais (utilización de lousa, computador, canón), complementadas coas ferramentas propias da docencia virtual.
Seminarios presenciais realizados con profesorado propio do Máster. Sesións interactivas relacionadas coas distintas materias con debates e intercambio de opinións cos alumnos. Realizaranse exemplos prácticos en aula de informática.
Resolución de exercicios prácticos (problemas, cuestiones tipo test, interpretación e procesamento da información, avaliación de publicacións científicas, etc.)
Titorías individuais ou en grupo reducido que poderán realizarse parcialmente de forma telemática.
Realización de traballos, tanto individualmente, como en grupo, sobre temas científicos relacionados coas distintas materias do Máster.
Exposición oral de traballos, informes, etc., incluíndo debate con profesores e alumnos.
Utilización de programas informáticos especializados e internet. Soporte docente on- line (Campus Virtual).
Traballo experimental sobre técnicas básicas de traballo en laboratorio
Estudo persoal baseado nas diferentes fontes de información
Realización das diferentes probas para a verificación da obtención tanto de coñecementos teóricos como prácticos e a adquisición de habilidades e actitudes
Estancia no laboratorio ou nunha empresa para realización de prácticas avanzadas e/ou o traballo fin de máster. Traballo práctico individual baixo a supervisión dun titor persoal, coa adecuada infraestrutura e demais medios necesarios para poder alcanzar os obxectivos propostos.

CONSIDERACIONS XERAIS

A avaliación desta materia farase mediante avaliación continua e a realización dun exame final presencial, estando condicionado o acceso ao exame á participación en polo menos o 80% das actividades docentes presenciais de asistencia obrigatoria (expositivas, seminarios/prácticas e titorías).
A avaliación continua ( N1) terá un peso do 40% na cualificación da materia e constará de dous compoñentes: clases interactivas en grupo reducido (seminarios) e clases interactivas en grupo moi reducido (titorías). Os seminarios e as titorías incluirán os elementos seguintes: resolución de problemas e casos prácticos, exposición oral (traballos, informes, problemas e casos prácticos), asistencia e participación e avaliación continua do alumno mediante preguntas e cuestións orais durante o curso (40%).
O exame final ( N2) versará sobre a totalidade dos contidos da materia.
A cualificación do alumno/a obterase como resultado de aplicar a fórmula seguinte:
Nota final= 0.4 x N1 + 0.6 x N2
Sendo N1 a nota numérica correspondente á avaliación continua (escala 0-10) e N2 a nota numérica do exame final (escala 0-10).
Os/ as alumnos/ as repetidores terán o mesmo réxime de asistencia ás clases que os que cursan a materia por primeira vez.
Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recolleito na Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificaciones.

ACTIVIDADE FORMATIVA HORAS PRESENCIALIDADE
Clases presenciais teóricas 15 100
Seminarios 5 100
Titorías programadas 6 100
Preparación de probas e traballos dirixidos 20 0
Estudo persoal do alumno 37 0
Traballo experimental no laboratorio 10 100

O alumnado debe repasar os conceptos teóricos introducidos nos distintos temas utilizando a bibliografía recomendada e os resumos. Aqueles/ as alumnos/ as que atopen dificultades importantes á hora de traballar as actividades propostas, deben de establecer, de acordo con l@ s profesor@ s as sesións de titoría presenciais e/ou telemáticas, co obxectivo de que este poida analizar o problema e axudar a resolver as devanditas dificultades.