Políticas Educativas, Inmigración e Benestar Social

De acordo co Módulo no que se inscribe esta materia, o que se pretende é que os estudantes poidan coñecer e valorar desde distintos enfoques temáticos e metodolóxicos a influenza das políticas educativas e culturais nos procesos de desenvolvemento, incluindo cuestións chaves relacionadas coas reformas educativas e o benestar social.
Neste sentido, e tomando como referencia os obxectivos xerais do módulo, os específicos desta materia son:

1.Promover unha adecuada fundamentación do sentido e significados da política educativa.
.
2.Analizar con capacidade crítica teorías e enfoques de política educativa e social vinculados á inmigración.

3.Coñecer as bases teórico-metodolóxicas dos programas de intervención socio-educativa en contextos de diversidade cultural.

4.Coñecer desde as Ciencias da Educación os fundamentos das políticas sociais e a súa incidencia no benestar social.

5.Interpretar os programas socioeducativos e o seu deseño como unha tarefa compartida que concreta unha visión global de intervención nun territorio, comunidade ou grupo.


Seminario 1: Políticas educativas e benestar social (3 créditos)

-Recoñecer o papel das políticas educativas nos procesos de desenvolvemento social
-Tomar en consideración crítica as grandes cuestións das políticas educativas
-Desenvolver a capacidade de análise e conciencia crítica respecto das prácticas educativas e das relacións establecidas entre o sistema educativo e o sistema social.
-Coñecer desde as Ciencias da Educación os fundamentos das políticas sociais e a súa incidencia no benestar social.
-Aproximarse ás políticas de benestar social e á súa concreción no ámbito municipal.

Seminario 2: Políticas socio-educativas para a xestión da inmigración (3 créditos)

-Analizar teorías e enfoques de política educativa e social vinculados á inmigración
-Desenvolver a capacidade crítica dos estudantes en relación coas políticas socio-educativas cuxo eixo é a xestión da inmigración
-Establecer as bases dun programa de avaliación de políticas socio-educativas neste campo de estudo

Seminario 1: Políticas educativas e benestar social (3 créditos)

l. Estado de benestar, política social e dereitos sociais
1. Política social e Educación:
1.1. Educación e política
1.2. A educación como dereito
1.3. Política e lexislación educativa

2. Política social e servizos sociais:
2.1. Estado de benestar: características e modelos
2.2. Política social e servizos sociais


Seminario 2: Políticas socio-educativas para a xestión da inmigración (3 créditos)

1.A inmigración en Europa. O desafío normativo na Unión e nos Estados
2. Políticas sociais e educativas para a xestión da inmigración
3.A inmigración como desafío e como oportunidade: aproximación dende unha perspectiva educativa
4. A intervención socio-educativa en contextos de diversidad étnico-cultural

BÁSICA

Alonso Seco, J. (2019). La política social como realización de derechos sociales. Tirant lo Blanch.

Puelles Benítez, M. e Menor, M. (coords.) (2018). El artículo 27 de la Constitución. Cuaderno de quejas. Morata.

Santos Rego, M.A. e Lorenzo Moledo, M. (eds.) (2012). Estudios de Pedagogía Intercultural. Octaedro.


COMPLEMENTARIA

Abellán, J. (2012). Política. Conceptos políticos fundamentales. Alianza.

Adelantado, J. (2017). Reestructuracion de los Estados de bienestar. ¿Hacia un nuevo paradigma?. Argumentum, 9(2), 38-52.

Birsl, U. e Solé, C. (2004. Migraciones e interculturalidad en Gran Bretaña, España y Alemania. Anthropos.

Carbonell, J. (2019). La educación es política. Octaedro.

Costa Rico, A. (2009). A construción do coñecemento pedagógico. Antecedentes e desenvolvementos no século XX. Universidade de Santiago de Compostela.

Diario Oficial de Galicia (2008). Lei 13/2008, do 3 de decembro, de servizos sociais de Galicia.

Díez Gutiérrez, E. J. (2018). Neoliberalismo educativo. Octaedro.

Díez Gutiérrez, E.J. e Rodríguez Fernández, J.R. (coords.) (2021). Educación crítica e inclusiva para una sociedad postcapitalista. Octaedro.

Delors, J. (Dir.) (1996). La educación encierra un tesoro. Santillana/UNESCO.

Escolano Benito, A. (2002). La educación en la España contemporánea. Políticas educativas, escolarización y culturas pedagógicas. Biblioteca Nueva.

Fantova, F. (2014) Diseño de políticas sociales. Fundamentos, estructuras y propuestas (pp. 44-50). CCS.

León, M. (2023). El arte de pactar. Estado de bienestar, desigualdad y acuerdo social. La Catarata.

López Sala, A. Mª (2004). Inmigrantes y Estados: la respuesta política ante la cuestión migratoria. Anthropos.

Marchesi, A. e Martín, E. (2014). Calidad de la enseñanza en tiempos de crisis. Alianza.

Ministerio de Educación/Consejo Escolar del Estado, Informe sobre el estado y situación del sistema educativo (serie anual continua desde 1986 hasta el presente), Madrid.

Orduna, Mª G. (2000). La Educación para el desarrollo local. Una estrategia para la participación social. Eunsa-Universidad de Navarra.

Rendueles, C. (2020). Contra la igualdad de oportunidades. Un panfleto igualitarista. Seix Barral.

Revista Historia y Memoria de la Educación (2016). Las leyes educativas de la democracia
en España a examen (1978-2013). Monográfico, 3. Accesible en: http://revistas.uned.es/index.php/HMe/issue/view/907

Rodríguez Martínez, C. e Imbernón, F. (coords.) (2022). De las políticas educativas a las prácticas escolares. Morata.

Santos Rego, M.A. (2008). Las familias inmigrantes en la escuela. ¿Cómo avanzar en su integración desde una perspectiva socio- educativa? En J. García Roca e J. Lacomba (eds.). La inmigración en la sociedad española (pp. 483-505). Barcelona: Edicións Bellaterra.

Santos Rego, M.A. e Lorenzo Moledo, M. (2003). Inmigración e acción educativa en Galicia. Edicións Xerais de Galicia.

Solé, C. e Izquierdo, A. (eds.). (2005). Integraciones diferenciadas: migraciones en Cataluña, Galicia y Andalucía. Anthropos.

Tröler, D e Barbu, R. (2012). Los sistemas educativos. Perspectiva histórica, cultural y sociológica. Octaedro.

UNESCO (2015). Replantear la educación: ¿Hacia un bien común mundial? UNESCO. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000232697

Varela, L. e Morán, M.C. (coords.) (2017). Educación e servizos sociais. Monográfico. Revista Galega de Educación, 67. Nova Escola Galega

Zapata-Barrero, R. (coord.). (2009). Políticas y gobernabilidad de la inmigración en España. Ariel.


Revistas dixitais e páxinas web de interese:

Banco Mundial (páxina na que se fai referencia a estatísticas educativas): www.bancomundial.org
EURYDICE Rede Europea de Información Educativa: www.eurydice.org
Oficina Internacional de Educación: www.ibe.unesco.org.
OCDE, Organización para o Desenvolvemento e a Cooperación Económica: www.oecd.org
Sociedad Española de Educación Comparada: www.sc.ehu.es/seec
Xunta de Galicia: www.xunta.es
Ministerio de Educación: http://www.educacion.gob.es/portada.html
Boletín Oficial del Estado: http://www.boe.es/

ESPECÍFICAS

CE1 -Recoñecer a dimensión científica do proceso investigador na área socio-histórico-educativa
CE2- Vincular o coñecemento científico, a investigación educativa e os seus aportes metodolóxicos aos procesos de cambio socioeducativo
CE3- Aplicar métodos e procedementos de investigación a problemas concretos da educación, asociando as súas contribucións a procesos de acción-intervención educativa e á implementación de programas


Específicas Seminario 1. Políticas educativas e benestar social

-Adquirir e dominar coñecementos teóricos e recursos metodolóxicos para o estudo dos diversos compoñentes operacionais da política educativa e das súas reformas.

-Coñecer o desenvolvemento histórico contemporáneo da política educativa en España, tendo en conta os diversos procesos de renovación e de reforma educativa, así como a súa interrelación con outros procesos e transformacións socio-políticas.

-Desenvolver aspectos e destrezas de análise dos fenómenos de política educativa, servíndonos do aparello conceptual, dos modelos e das liñas estratéxicas de desenvolvemento das políticas educativas.

- Analizar as relacións entre as políticas sociais, a educación e o benestar social

- Comprender a educación como fenómeno complexo con intencionalidade política


Específicas Seminario 2. Políticas socio-educativas para a xestión da inmigración

-Ser capaz de establecer pautas de planificación no marco das políticas socio- educativas relacionadas coa inmigración.

-Adquirir os coñecementos que permitan unha avaliación crítica destas políticas.

-Estar en condicións de comparar riscos fundamentais nas políticas socio-educativas a propósito da xestión da inmigración.

Tratará de favorecer a máxima congruencia posible na explicación e comprensión da materia, dentro e fóra da aula, nos planos individual e colectivo, valorizando os principios de: contextualización, flexibilidade, participación, actividade e aprendizaxe baseada na propia experiencia do alumno.

A tal fin, desenvolveranse varios procesos metodolóxico-didácticos que, no fundamental, se concretan en:

-Sesións expositivas relativas a contidos de natureza teórica-conceptual e metodolóxica, determinados no Programa.

-Realización de sesións de orientación monográfica relativas aos contidos da materia, con especial incidencia nos puntos que se determinen.

-Dinámicas de traballo grupal, a partir da presentación anticipada de textos para a súa lectura, de documentos audiovisuais (vídeo-conferencias, vídeos didácticos, experiencias...), de casos prácticos, etc. poñendo especial énfase na súa abordaxe teórica, metodolóxica e/ou empírica.

-Realización de distintas actividades de implicación e participación continuada nos contidos da materia: lectura e comentario crítico de textos, estudo de casos, redacción de ensaios, consulta e análise de páxinas Web ou doutros soportes mediáticos.

-Realización de titorías individuais e grupais que posibiliten o desenvolvemento teórico-práctico da materia, así como a orientación dos traballos que se leven a cabo ao longo das sesións do Módulo.

As clases expositivas permitirán a presentación docente das chaves informativas e dos contidos básicos en relación cos contidos programados, así como o prover dunha primeira orientación sobre as posibles liñas de indagación e de afondamento a desenvolver polos e polas estudantes. Os tempos formativos de grupo interactivo e de titoría individual permitirán sintetizar e clarificar a información básica, seleccionar conceptos e/ou tópicos relevantes, responder a inquedanzas de formación e contribuír á “construción” dun coñecemento crítico e comprensivo.

A materia dispón dunha aula na plataforma virtual da USC onde poderán consultarse todos os materiais, prácticas e informacións relativas ao seu desenvolvemento. É indispensable a entrada semanal á mesma para un correcto seguimento da materia.

Ademais, prevese o desenvolvemento de, cando menos, unha práctica de campo (visita-estudo, encontros con profesionais, etc.). Esta práctica poderá ser compartida con outras do curso na perspectiva dun traballo interdisciplinar, sendo neste caso abordada e valorada desde cada unha das materias participantes.

Todas as actividades propostas, individuais e/ou colectivas serán avaliadas, de forma que o sistema de avaliación da aprendizaxe poda ser definido en función das seguintes características: formativo, continuo, cooperativo e integral. Como tal, afectará aos obxectivos formulados, aos contidos tratados, á metodoloxía e actividades desenvolvidas polo profesorado e os estudiantes, aos recursos didácticos, e ás competencias e destrezas procuradas.

Esta concepción e práctica avaliativa suporá que os estudantes elaboren e fagan entrega de distintos traballos escritos, que terán unha formulación diversificada, segundo a dinámica de clase que os propicie ou a temática que aborden.
A iso deberá engadirse unha participación activa nas sesións de aula e nas titorías, que deberá ser un claro reflexo das aprendizaxes (coñecementos, competencias, destrezas, etc.) que adquira o estudante na súa formación académica e investigadora.

Asistencia e participación activa

O profesorado aplicará os procedementos que permitan establecer un control da asistencia ás sesións presenciais desta materia.
A materia subdivídese en dous seminarios e cada un deles ten un apartado documental. Cada docente indicará as actividades a realizar como parte da revisión dos documentos achegados como dosier ou outros que se indiquen no transcurso das sesións presenciais como apoios bibliográficos necesarios.

Exame
No caso de que a persoa matriculada non cumpra o requisito de asistencia e participación activa nas sesións presenciais estará obrigada a presentarse ao exame na data oficial. A cualificación do mesmo será de Apto/a ou non Apto/a. A cualificación de Apto/a será requisito imprescindible para poder cualificar o traballo individual de realización obrigatoria (ensaio).

AVALIACIÓN POR MÓDULO

a) TRABALLO DE MÓDULO (70%):
A Comisión Académica do Máster, reunida o 6 de xuño de 2014, aproba ofertar a avaliación por módulos para o alumnado que cumpra as condicións estipuladas e que, libremente, decida adscribirse a esta modalidade de evaliación, que na materia contempla a realización da seguinte tarefa:
“Definición de dez conceptos clave abordados no módulo e deseño-elaboración dun mapa conceptual”. Cada alumno ou alumna do máster elixirá, en función dos seus intereses e co visto bo dunha profesora ou profesor do módulo II, os dez conceptos que se analizarán en profundidade e servirán de base para a elaboración do mapa conceptual.

b) TRABALLOS DA MATERIA (30%):
Implicará a realización das seguintes tarefas:
-Prácticas de aula (10%): realizaranse diversas actividades relacionadas co desenvolvemento dos contidos da materia. Poderán ser propostas de carácter individual ou en pequenos grupos.

-Ensaio (20%)
Tomando como base o rótulo de cada un dos seminarios («Políticas educativas e benestar social» Profa. Laura Varela e «Políticas socio-educativas para a xestión da inmigración» Profa. Diana Priegue Caamaño) profundizarase nalgún dos seus elementos e elaborarase un ensaio ao respecto.
As características do ensaio serán as seguintes:
-Extensión: mínima 4 páxinas, máxima 5 páxinas.
-Referencias bibliográficas: só se fará constar as referencias que estean citadas no texto elaborado e non deberá ocupar máis de dúas páxinas.
-Formato e interliñado: Corpo de letra 12 (tipo Times) e espazo de 1,5.
-Normativa APA 7ª edición.

Criterios de avaliación
-Dominio dos elementos terminolóxicos e conceptuais correspondentes ao desenvolvemento das políticas sociais, a educación e benestar social e a súa relación coa xestión da inmigración.
-Comunicación escrita con rigor, facendo un uso completo das fontes documentais e lexislativas presentadas nos seminarios e no programa da materia.
-Razoamento crítico sobre políticas educativas e de benestar social, facendo explícito o coñecemento das súas interrelacións con outros procesos de transformación política e social.
-Citación de autores/as no texto e na bibliografía final.

AVALIACIÓN POR MATERIA ESPECÍFICA
No caso de que o alumno, por calquera razón xustificada non se adscriba ao modelo de avaliación pormódulo, a cualificación será outorgada en base ás seguintes actividades:
a) Exame (70%): consistirá unha proba teórica escrita que abordará os contidos impartidos na materia
b) Ensaio (30%): as características de realización serán as mesmas que para o alumnado de avaliación por módulo.

ALUMNADO CON DISPENSA DE ASISTENCIA
Para o alumnado recoñecido con dispensa de asistenca, as actividades e a distribución de puntuacións será a seguinte:
a) Actividades prácticas (35%): realizaranse diversas actividades relacionadas co desenvolvemento dos contidos da materia. Serán propostas de carácter individual.
b) Ensaio (40%): atenderá ás mesmas características que as indicadas para o alumnado asistente.
c) Recensión dun libro de lectura (25%): implica a lectura, reflexión e redacción dun comentario crítico que toma como referencia unha obra escrita referida aos contidos da materia.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na "Normativa de avaliación do rendemento académico dos estudantes e de revisión de cualificacións” da USC.

Créditos ECTS
Teóricos ECTS: 6.00
Total: 6.0

Horas ECTS
Clase Expositiva: 18.00
Clase Interactiva: 24.00
Horas de Titorías: 6.00
Total: 48.0

Aconséllase un traballo continuado na materia, procurando desde o inicio unha implicación e participación activa nas diversas actividades que se desenvolven. Isto require ter en conta as seguintes recomendacións para o seu estudio:

- A lectura detida, reflexiva e crítica do programa da materia.

- Realizar e presentar nos prazos que se determinen as actividades asociadas á dinámica de clase, o que favorecerá unha vinculación continuada cós ritmos establecidos no transcurso da materia.

- Planificar e organizar a axenda de traballo para compatibilizar os requirimentos desta materia cos das demais.

- Realizar lecturas complementarias de libros ou publicacións recomendadas, que posibiliten unha comprensión globalizada dos contidos.

- Facer uso das titorías como un dereito das e dos estudantes asociado a unha mellora significativa das posibilidades de aprendizaxe.

A complexidade conceptual, teórica e aplicada que caracteriza a materia, en función dos seus obxectivos e contidos, aconsella un traballo continuado na mesma por parte dos estudantes, procurando desde o inicio unha implicación-participación activa nas distintas actividades que se desenvolvan, moitas delas orientadas á avaliación. En particular, recoméndase:
- Realizar e presentar nos prazos que se determinen as actividades asociadas á dinámica de clase, de modo individual e grupal, concretada nos traballos escritos que se indiquen.
- Tomar e facer operativas decisións que posibiliten unha adecuada organización no tempo, compatibilizando os requirimentos desta materia cos das demais.
- Realizar lecturas complementarias de libros ou publicacións (entre as que podemos destacar as Revistas especializadas) que sexan recomendadas polo profesorado, favorecendo unha comprensión globalizada dos contidos da materia e dos seus significados para a formación no Máster.
- Facer uso das titorías -xa sexa a nivel individual ou colectivo, en pequenos grupos- como un dereito dos estudantes asociado a unha mellora significativa das súas posibilidades de aprendizaxe.

OUTRAS OBSERVACIÓNS:

- Os traballos realizados polo alumnado deben entregarse, preferentemente, a través da aula virtual.

- Responsabilidade medioambiental. Se as docentes da materia solicitan a entrega en papel, debe cumprir os seguintes requisitos:
1.Evitar tapas de plástico ou outros envoltorios externos innecesarios.
2.Sempre que sexa posible, empregar grampas en lugar de encadernación.
3.Imprimir a dúas caras en calidade “aforro de tinta”.
4.Non empregar folios en branco como separadores de capítulos ou partes.
5.Evitar anexos que non teñan referencia directa cos temas desenvolvidos.

- Perspectiva de xénero: Recoméndase facer uso da linguaxe non sexista, tanto no traballo cotiá de aula como nos traballos académicos encomendados. Pode obterse información ao respecto no enlace: https://www.usc.gal/export9/sites/webinstitucional/gl/servizos/oix/desc…

- Obrigatoriedade de uso da conta de correo rai, na comunicación coas profesoras.

- Obrigatoriedade de emprego das ferramentas tecnolóxicas institucionais: Campus Virtual, Microsoft Office 365, e outras ferramentas facilitadas pola facultade e autorizadas como ferramentas institucionais pola universidade.

- Non se poderá empregar o teléfono móbil, salvo cando se use como instrumento de traballo seguindo as indicacións dadas polas docentes, responsabilizándose o alumnado das consecuencias legais e académicas que podan derivarse dun emprego non axeitado do mesmo.

- Ter en conta que o ensino-aprendizaxe (clases / titorías) é un proceso privado, enténdase privado como proceso de comunicación e intercambio entre as docentes e o estudantado matriculado na materia.

- No marco da materia, é obrigatorio o cumprimento da normativa de protección de datos https://www.usc.gal/es/politica-privacidad-proteccion-datos