Intervención psicolóxica na nenez e na adolescencia

1. Proporcionar os coñecementos necesarios para entender como se desenvolven os problemas psicolóxicos na infancia e na adolescencia que se manifestan no ámbito familiar e educativo

2. Capacitar para a identificación, a delimitación e a análise das alteracións emocionais e comportamentais infanto-xuvenís nos contextos familiar e escolar

3. Dar a coñecer as consecuencias psicolóxicas en nenos e adolescentes en situación de risco e as posibles estratexias de prevención e intervención a desenvolver en tales circunstancias

4. Ensinar as habilidades profesionais necesarias para planificar e desenvolver programas de intervención psicolóxica na infancia e na adolescencia, incluindo a valoración das necesidades e obxectivos a considerar, así como dos recursos dispoñibles

5. Capacitar para levar a cabo unha axeitada avaliación dos efectos dos programas de intervención e realizar o seu seguimento

Cuestións conceptuais, consideracións éticas e peculiaridades asociadas á avaliación e intervención na infancia e adolescencia

Avaliación e intervención en problemas de conduta: Modelos e estratexias de avaliación e intervención

Avaliación e intervención en problemas de ansiedade: Modelos e estratexias de avaliación e intervención

Avaliación e intervención en problemas afectivos: Modelos e estratexias de avaliación e intervención

Intervención en situacións de risco para a saúde psicolóxica de nenos/as e adolescentes

Bibliografía básica

Fonseca, E. (2021). Manual de Tratamientos Psicológicos: Infancia y adolescencia. Pirámide.

González Martínez, M. T. (2011). Psicología clínica de la infancia y de la adolescencia. Aspectos clínicos, evaluación e intervención. Pirámide.

Izquierdo, A., Cuéllar, I. e Padilla, D. (2021). Manual de Psicología Clínica de la Infancia y la Adolescencia. Bases para una nueva especialidad. McGraw Hill.



Bibliografía complementaria

Barkley, R.A. (2006). Niños hiperactivos: Cómo comprender sus necesidades especiales. Paidós

Cerezo, F. (1999). Conductas agresivas en la edad escolar: Aproximación teórica y metodológica, propuestas de intervención. Pirámide

Ezpeleta, L. (Ed.) (2005). Factores de riesgo en psicopatología del desarrollo. Masson

Fernández-Zúñiga, A. (2014). Habilidades del terapeuta de niños y adolescentes. Pirámide. Edición dixital (Ebook)

Frick, P.J., Barry, C.T. e Kaumphaus, R.W. (2010). Clinical assessment of child and adolescent personality and behavior. Springer

Kazdin, A. E. e Weisz, J.R. (Eds.) (2003). Evidence-based psychotherapies for children and adolescentes.Guilford

Méndez, F.X. y Maciá, D. (Eds.) (1995). Modificación de conducta en niños y adolescentes. Pirámide

Méndez, F.X., Espada, J.P. e Orgilés, M. (Coord.) (2006). Terapia Psicológica con niños y adolescentes: Estudio de casos clínicos. Pirámide. Edición dixital (Ebook)

Moreno, I. (2018). Terapia de conducta en la infancia: Guía de intervención. Pirámide, 2ª edición (Ebook)

Orgilés, M., Méndez, F. X. e Espada, J. P. (2022). Tratamiento paso a paso de los problemas psicológicos en la infancia y adolescencia. Pirámide.

Ortigosa, J.M., Méndez, F.J. e Riquelme, A. (2014). Procedimientos terapéuticos en niños y adolescentes. Pirámide. Edición dixital (Ebook)

Romero, E., Villar, P., Luengo, M.A., Gómez-Fraguela, J.A. e Robles, Z. (2013). EmPeCemos: Programa para la intervención en problemas de conducta infantiles. TEA

Sells, C.P. (1998). Treating the tough adolescent. A family-based, step-by-step guide. Guilford

Steele, R. C., e Roberts, M. C. (2020). Handbook of evidence-based therapies for children and adolescents: Bridging Science and Practice. Springer.

Venta, A., Sharp, C. Fletcher, J. M. e Fonagy, P. (2021). Developmental Psychopathology. John Wiley & Sons.

XENERAIS/BÁSICAS
CG4 - Coñecer en profundidade os factores psicosociales asociados aos problemas de saúde e enfermidade.
CG7 - Planificar, realizar e, no seu caso, supervisar o proceso de avaliación psicolóxica do comportamento humano e dos factores psicolóxicos asociados cos problemas de saúde para establecer a avaliación dos mesmos.
CG8 - Deseñar, desenvolver e, no seu caso, supervisar e evaluar plans e programas de intervención psicolóxica, en función da avaliación psicolóxica e das variables de tipo individual e social que concorran en cada caso.
CB6 - Posuír e comprender coñecementos que aporten unha base ou oportunidade de ser orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de investigación
CB7 - Que os estudantes saiban aplicar os coñecementos adquiridos e a súa capacidade de resolución de problemas en contornas novas ou pouco coñecidos dentro de contextos máis amplos (ou multidisciplinares) relacionados coa súa área de estudo
CB10 - Que os estudantes posúan as habilidades de aprendizaxe que lles permitan continuar estudando dun modo que haberá de ser en gran medida autodirigido ou autónomo.

TRANSVERSAIS
CT3 - Saber analizar críticamente e utilizar as fontes de información clínica.
CT7 - Saber analizar desde un punto de vista ético os problemas e as súas posibles solucións.

ESPECÍFICAS
CE1 - Saber aplicar as principais teorías sobre a etiología dos trastornos do comportamento humano na conceptualización de cada caso.
CE3 - Saber seleccionar e aplicar as técnicas e os instrumentos de avaliación máis convenientes para cada caso de acordo coas súas características e contexto.
CE4 - Saber analizar e interpretar os resultados dunha avaliación psicolóxica.
CE5 - Saber elixir e aplicar as técnicas de intervención psicolóxica máis adecuadas de acordo coa súa finalidade (prevención, rehabilitación, consello, asesoramiento, etc.).
CE6 - Saber planificar e desenvolver unha intervención psicolóxica, establecendo obxectivos pertinentes e realistas en función das características do problema e o contexto.
CE7 - Saber realizar o seguimiento dunha intervención psicolóxica, de acordo cos fins fixados, para introducir, si fose o caso, cambios na mesma durante o seu desenvolvemento.
CE8 - Saber proporcionar retroalimentación aos destinatarios de forma adecuada e precisa co fin de implicalos nas distintas fases do proceso de avaliación e intervención psicolóxicas.
CE9 - Saber deseñar programas de prevención e de promoción da saúde psicolóxica en función dos factores relevantes (de risco e protección) e os recursos dispoñibles.

En cada clase semanal repartirase o tempo entre a exposición dos contidos teóricos da materia (docencia expositiva) e o debate/discusión ou o traballo práctico do estudio de casos (docencia interactiva de seminario).

A parte expositiva das clases incorporará, para cada tema, a introducción (especificando os apartados, as lecturas básicas e os obxectivos a acadar) e explicación dos tópicos básicos do programa, así como a abordaxe das cuestións que xurdan entre o alumnado. Ademáis formularánse na aula interrogantes ou problemas concretos para motivar e reforzar o interés do alumnado e provocar a implicación activa dos/as estudantes no tema que está sendo tratado.

A parte interactiva incluirá actividades diversas, tales como análise reflexiva de casos ou de documentación audiovisual e tarefas de diseño e planificación de intervencións ante problemáticas diferentes no ámbito da saúde mental infanto-xuvenil. En tales actividades, o traballo individual combinarase con tarefas grupais, que suporán a posta en funcionamento de técnicas de aprendizaxe cooperativa. Ademáis, como actividade complementaria de carácter voluntario, propoñerase un traballo en grupo para ser realizado de forma autónoma, pero sempre baixo orientación e supervisión docente. O traballo deberá presentarse de forma oral ante a clase, permitindo plantexar un debate global no que se intercambiarán preguntas e comentarios relevantes sobre o tópico abordado. A finalidade desta actividade é que o alumnado profundice nas posibles utilidades que a materia ofrece no exercicio da súa profesión.

Como apoio á materia, o alumnado dispondrá dunha aula virtual no Campus Virtual da USC

Na avaliación da materia, tomarase en consideración tanto a valoración do grao de coñecemento adquirido en relación aos contidos da materia, como a avaliación continua formativa. O rendemento no exame teórico-práctico terá un peso do 50% da calificación final do alumno/a (máximo 5 puntos). A avaliación continua suporá o 50% restante da nota; inclúe a valoración das tarefas e actividades interactivas propostas (30%; máximo 3 puntos) e a valoración do traballo en grupo voluntario (20%, máximo 2 puntos). Para superar a materia é necesario aprobar o exame.

A materia consta de 4,5 ECTS, que se corresponde cun total de 112,5 h de traballo do estudante que se estiman repartidas do seguinte xeito:

Asistencia a clases expositivas (18h) e interactivas (16h)

Asistencia a tutorías en grupos reducidos: 2 horas

Traballo non presencial: estímase que o tempo de traballo persoal do estudiantado requirido para superar a materia será de 76,5 horas (actividades de lectura e estudo: 40h, preparación de seminarios e prácticas: 19h, elaboración de informes de prácticas: 7.5h, elaboración de traballos en grupo: 10h).

Tal e como se organiza a materia, a súa superación implica adquirir a capacidade para entender, diferenciar e relacionar conceptos e ideas. Para conseguilo recoméndase o aproveitamento de todos os recursos metodolóxicos que se pon ao alcance do alumnado, isto é, a asistencia ás clases expositivas acompañada da revisión e estudio diario dos contidos, así como a participación activa nas clases interactivas e a implicación nas actividades complementarias.

Recoméndase tamén facer uso das titorías.