Técnicas Complementarias de Diagnóstico en Patoloxía Oral

- Que o alumno teña un coñecemento das técnicas utilizadas como probas complementarias en patoloxía oral.
- Que o alumno coñeza cada unha das técnicas e as súas indicacións específicas nos distintos procesos da patoloxía oral.

Tema 1.- Historia clínica en patoloxía oral e técnicas de exploración. Fotografía como técnica complementaria.

Tema 2.- Probas radiolóxicas: Radiografa periapical/oclusal. Radiografa panorámica. Proxección de Waters (seos). Sialografía. Escintigrafía. Ecografía. TAC. RNM. PET.

Tema 3.- Probas bioquímicas. Hematimetría: reconto total de eritrocitos: concentración de Hb. Hematócrito. Índices eritrocitarios: HCM: hemoglobina corpuscular media. CHCM: concentración de hemoglobina corpuscular media. VCM: volume corpuscular medio. Reconto leucocitario. Total: leucocitose e leucopenia. Diferencial: nos cinco tipos de leucocitos

Tema 4.- Valoración da coagulación. Tempo de protrombina. Tempo parcial de tromboplastina TTP: reconto de plaquetas

Tema 5.- Bioquímica sérica ou plasmática: glicemia: curva de glicemia; glicosa en sangue capilar; hemoglobina glicada. Ferro sérico e capacidade total de fixación do ferro. Vitamina B12 e ácido fólico. Calcio, fósforo e fosfatase alcalina: hipoproteinemias e nefropatías. Ácido úrico. Albumina, globulina e proteínas totais. Colesterol e triglicéridos. Bilirrubina. Probas da función renal: creatinina sérica e BUN e en ouriños: exame microscópico do sedimento

Tema 6.- Análise de saliva

Tema 7.- Probas inmunolóxicas: estudo das inmunoglobulinas en soro e noutros líquidos biolóxicos. Gammapatías monoclonais ou paraproteinemia. Determinación cuantitativa das IG en soro e outros líquidos mediante nefelometría nas inmunodeficiencias. Inmunoelectroforese do soro e outros líquidos. Determinación das IG E total e específica mediante RIA e ELISA

Tema 8.- Estudo do complemento. As enfermidades con lesións por inmunocomplexos. Detección de inmunocomplexos circulantes

Tema 9.- Crioglobulinas. Inmunopatías monoclonais

Tema 10.- Autoanticorpos. Inmunofluorescencia indirecta, hemaglutinación e RIA. Anticorpos antinucleares (ANO): LES e conectivopatías

Tema 11.- Identificación e reconto de poboacións linfocitarias en sangue periférico: diagnóstico de inmunodeficiencias primarias e secundarias, e síndromes linfoproliferativos

Tema 12.- Avaliación da inmunidade celular. Probas de hipersensibilidade retardada. Proliferación linfocitaria a mitóxenos e fronte a aloantíxenos

Tema 13.- Tipaxe de Ag do sistema HLA. Compatibilidade de órganos

Tema 14.- Biopsia: incisional; excisional; citoloxía exfoliativa; PAAF

Tema 15.- Expresión xenética diferencial no carcinoma de células escamosas da cavidade oral

Tema 16.- Probas microbiolóxicas. Identificación micótica e tipificación das diferentes especies achadas na boca. Frotis de mucosa e cultivo. Antifunxigrama. Identificación vírica. Identificación bacteriana. Cultivo e antibiograma

Tema 17.- Métodos moleculares. Principios. PCR. Hibridación. Citometría de fluxo. Fluorescencia in situ. Hibridación xenómica

Tema 18.- Métodos inmunohistoquímicos. Fundamentos. Principios e técnicas. Aplicacións inmunohistoquímicas. Marcadores moleculares. Marcadores tumorais

Tema 19.- Inmunofluorescencia. Principios e técnicas. Preparación para IFD. Aplicacións para diagnóstico e diagnóstico diferencial en enfermidades orais

Temario laboratorio y seminarios
T1.-Obradoiro de fotografía. Aplicación en patoloxía oral.
T2.-Manexo programas informáticos de lectura TCs (Romexis)
T3.-Reconto celular en inmunohistoquímica (OralImmunoanalyser e microscopia convencional)
T4.-Biopsia
T5.-Técnicas de recollida e medida de saliva
T6.-Aplicación da citoloxía en cavidad oral.

Bibliografia básica
Bagán Sebastián JV, Ceballos Salobreña A, Bermejo Fenol A, Aguirre Urizar JM, Peñarrocha Diago M. Medicina Oral. Barcelona: Masson. 1995.
Bascones A, Llanes F. Medicina Bucal. 3ª ed. Madrid: Ariel, 2004.
Blanco Carrión A. Liquen Plano Oral. Madrid: Ediciones Avances, 2000.
Cawson RA, Odell EW. Cawso´s essentials of oral pathology and oral Medicine. 7ªed. Churchill Livingstone, 2002.
Ceballos Salobreña A, Bullón Fernández P, Gándara Rey JM, Chimenos Kustner E, Blanco Carrión A, Martínez Sauquillo A, García García A. Medicina Bucal Práctica. Santiago de Compostela: Editorial Danú, 2000.
Ceballos A. Medicina Bucal. Granada: Ed. Gráficas Anel, 1993.
Chimenos E. La Historía clínica en odontología. Barcelona: Masson, 1999.
Regezi JA, Sciubba JJ. Patología Bucal: Correlaciones clinicopatológicas. 3ª ed. México: Ed. Interamericana McGraw-Hill, 2000.
Saap JP, Eversole LR, Wysocki GP. Patología Oral y Maxilofacial Contemporánea. 2ª ed. Madrid: Mosby, 2005.
Wood NK, Goaz PW. Diagnóstico diferencial de las lesiones orales y maxilofaciales. 5ª ed. Madrid: Harcourt Brace, 1998.

Libros electrónicos disponibles a través de ClinicalKey*Student

Abbas, Abul K., MBBS; Lichtman, Andrew H., MD, PhD; Pillai, Shiv, MBBS Inmunología celular y molecular. Novena Edición, PhD.Copyright © 2018 Elsevier España, S.L.U.
Prieto Valtueña, Jesús M.; Yuste Ara, José R. Balcells. La clínica y el laboratorio 23.a edición. Copyright ©2019 Elsevier España, S.L.U.
Swartz, Mark H., md, facp. Tratado de semiología. Séptima edición.Copyright © 2015 Elsevier España, S.L.U.
Montuenga Badía, Luis; Esteban Ruiz, Francisco J.; Calvo González, Alfonso .Técnicas en histología y biología celular. 2.ª edición.Copyright © 2014 Elsevier España, S.L.
Murray, Patrick R., PhD; Rosenthal, Ken S., PhD; Pfaller, Michael A., MD.Microbiología médica.8.ª Edición.Copyright © 2017 Elsevier España, S.L.U

Bibliografia complementaria
Material aportado polos docentes a través da aula virtual.

A materia contribúe a adquisición dos seguintes resultados de aprendizaxe

Coñecementos:
Con34.-Realizar tratamentos básicos da patoloxía buco-dentaria en pacientes de todas as idades. Os procedementos terapéuticos deberanse excepticar no concepto de invasión mínima e nun enfoque global e integrado do tratamento bucodental.
Con36.-Tomar e interpretar radiografías e outros procedementos basados na imaxe, relevantes na práctica odontolóxica.
Con37.-Realizar modelos diagnósticos, montalos e tomar rexistros inter-oclusuais.
Con38.-Determinar e identificar os requisitos estéticos do paciente e das posibilidades de satisfacer as súas inquietudes.
Con39.-Identificar o paciente que requira coidados especiais, recoñecendo as súas características e peculiaridades.
Con40.-Valorar a función motora e sensorial da boca, os maxilares e anexos.
Con41.-Realizar procedementos limitados de técnicas diagnósticas invasivas en tecidos brandos (biopsias).
Con42.-Prescrición apropiada de fármacos, coñecendo as súas contraindicacións, interaccións, efectos sistémicos e repercusións sobre outros órganos.
Con43.-Aplicar técnicas de anestesia loco-rexional.
Con44.-Preparar e illar o campo operatorio.
Con45.-Identificar, valorar e atender emerxencias e urxencias médicas que se poidan presentar durante a práctica clínica e aplicar técnicas de resucitación cardio-pulmonar.
Con46.-Manexar infeccións augas, incluíndo a prescrición farmacolóxica e os aspectos cirúrxicos sinxelos.
Con47.- Identificar e atender calquera urxencia odontolóxica.
Con48.-Realizar tratamento tanto médico como cirúrxico das enfermidades comúns dos tecidos brandos bucais.
Con49.-Realizar procedementos cirúrxicos sinxelos: extracción de dientes temporais e permanentes erupcionados, raíces fracturadas ou retidas e a extracción cirúrxica non complicada de dientes non erupcionados e procedementos sinxelos de cirurxía pre-protésica.
Con 50.-Tratar traumatismos dento-alveolares en denticións temporal e permanente.
Con 51.-Tratar tanto farmacolóxica, como cirúrxicamente os procesos inflamatorios dos tecidos perigosos e/ou periigos incluíndo as técnicas de instrumentación periodontal supra e subxinxival.
Con 52.-Valorar e tratar ao paciente con caries ou outra patoloxía dentaria non cariosa e ser capaz de utilizar todos os materiais encamiñados a restaurar a forma, función e a estética do diente en pacientes de todas as idades.
Con 53.-Deseñar, preparar os dientes, prescribir, rexistrar, realizar probas clínicas e colocar e pór en servizo restauracións indirectas: incrustacións, carillas ou frontes laminados estéticos e coroas unitarias.
Con 54.-Tratar operatoriamente os procesos destrutivos e as lesións traumáticas dento-alveolares.
Con 55.-Realizar tratamentos endodóncicos e aplicar procedementos para preservar a vitalidade pulpar.
Con 56.-Realizar procedementos estéticos convencionais desde unha perspectiva multidisciplinar.
Con 57.-Tratar o edentulismo tanto parcial como total, incluídos o deseño biolóxico (características específicas de deseño), preparación dentaria, obtención de rexistros, probas clínicas e adaptación aos pacientes de próteses removibles parciais e completas, pontes sinxelos dento-soportados e próteses sinxelas sobre implantes, tanto removibles como fixas, incluíndo a súa «colocación» e «posta en servizo».
Con 58.-Elaborar as prescricións dos produtos sanitarios a medida «prótese dentais» e «aparellos de ortodoncia e ortopedia dento-facial».
Con 59.-Realizar tratamento non cirúrxico das desordes témporo-mandibulares e dor ouro-facial.

Competencias:
Comp01.-Capacidade de análise e síntese.
Comp03.-Comunicación oral e escrita na propia lingua.
Comp05.-Habilidades básicas de manexo do ordenador.
Comp07.-Resolución de problemas.
Comp10.-Traballo en equipo.
Comp11.-Habilidades interpersoais.
Comp17.-Capacidade de aplicar os coñecementos na práctica.
Comp19.-Capacidade de aprendizaxe autónomo
Comp21.-Capacidade para xerar novas ideas (creatividade).
Comp24.-Habilidade para traballar de forma autónoma.

Habilidades ou destrezas:
H/D01.-Coñecer os elementos esenciais da profesión de odontólogo, incluíndo os principios éticos e as responsabilidades legais
H/D02.-Comprender a importancia de tales principios para o beneficio do paciente, da sociedade e a profesión, con especial atención ao segredo profesional.
H/D03.-Saber identificar as inquietudes e expectativas do paciente, así como comunicarse de forma efectiva e clara, tanto de forma oral como escrita, cos pacientes, os familiares, os medios de comunicación e outros profesionais..
H/D04.-Comprender e recoñecer os aspectos sociais e psicolóxicos relevantes ao tratamento de pacientes.
H/D05.- Saber aplicar os principios do control da ansiedade e do estrés sobre un mesmo, sobre os pacientes e sobre outros membros do equipo odontolóxico.
H/D06.-Comprender a importancia de desenvolver unha práctica profesional con respecto á autonomía do paciente, ás súas crenzas e cultura.
H/D07.-Promover a aprendizaxe de maneira autónoma de novos coñecementos e técnicas, así como a motivación pola calidade.
H/D08.-Saber compartir información con outros profesionais sanitarios e traballar en equipo.
H/D09.-Comprender a importancia de manter e utilizar os rexistros con información do paciente para a súa posterior análise, preservando a confidencialidade dos datos.
H/D10.-Coñecer e identificar os problemas psicolóxicos e físicos derivados da violencia de xénero para capacitar os estudantes na prevención, a detección precoz, a asistencia, e a rehabilitación das vítimas desta forma de violencia.
H/D11.-Comprender as ciencias biomédicas básicas nas que se fundamenta a Odontoloxía para asegurar unha correcta asistencia buco-dentaria.
H/D12.-Comprender e recoñecer a estrutura e función normal do aparello estomatognático, a nivel molecular, celular, tisular e orgánico, nas distintas etapas da vida.
H/D13.- Comprender e recoñecer as ciencias dos biomateriais esenciais para a práctica odontolóxica así como o manexo inmediato das posibles alerxias a eles.
H/D14.-Coñecer dos procesos xerais da enfermidade, entre os que se inclúen a infección, a inflamación, as alteracións do sistema inmune, a dexeneración, a neoplasia, as alteracións metabólicas e os desordens xenéticos.
H/D15.- Estar familiarizado coas características patolóxicas xerais das enfermidades e trastornos que afectan os sistemas orgánicos, especificamente aquelas que teñen repercusión bucal.
H/D16.- Comprende-los fundamentos de acción, indicacións e eficacia dos fármacos e outras intervencións terapéuticas, coñecendo as súas contraindicacións, interaccións, efectos sistémicos e interaccións sobre outros órganos, doazóndose na evidencia científica dispoñible.
H/D17.-Comprender e recoñecer os principios de ergonomía e seguridade no traballo (incluíndo control de infeccións cruzadas, protección radiolóxica e enfermidades ocupacionais e biolóxicas).
H/D18.-Coñecer, valorar criticamente e saber utilizar as fontes de información clínica e biomédica para obter, organizar, interpretar e comunicar a información científica e sanitaria.
H/D19.-Coñecer do método científico e ter capacidade crítica para valorar os coñecementos establecidos e a información nova. Ser capaz de formular hipótese, recolectar e valorar de forma crítica a información para a resolución de problemas, seguindo o método científico.
H/D20.-Obter e elaborar unha historia clínica que conteña toda a información relevante.
H/D21.-Saber realizar un exame bucal completo, incluíndo as oportunas probas radiográficas e de exploración complementarias, así como a obtención de adecuadas referencias clínicas.
H/D22.-Ter capacidade para elaborar un xuízo diagnóstico inicial e establecer unha estratexia diagnóstica ra zoada, sendo competente no recoñecemento das situacións que requiran unha atención odontolóxica urxente.
H/D23.-Establecer o diagnóstico, pronóstico e unha adecuada planificación terapéutica en todas as áreas clínicas da Odontoloxía, Sendo competente no diagnóstico, pronóstico e elaboración do plan de tratamento odontolóxico do paciente que requira coidados especiais, incluídos os pacientes médicamente comprometidos (como diabéticos, hipertensos, inmuno-deprimidos, anticoagulados, entre outros) e pacientes con discapacidade.
H/D24.-Recoñecer as situacións de risco vital e saber facer manobras de soporte vital básico.
H/D25.-Coñecer e aplicar o tratamento básico da patoloxía buco-dentaria máis habitual en pacientes de todas as idades. Os procedementos terapéuticos deberanse excepticar no concepto de invasión mínima e nun enfoque global e integrado do tratamento bucodental.
H/D26.- Saber planificar e realizar tratamentos odontolóxicos multidisciplinares, secuenciais e integrados de complexidade limitada en pacientes de todas as idades e condicións e dos pacientes que requiran coidados especiais.
H/D27.-Formular e propoñer as medidas preventivas adecuadas a cada situación clínica.
H/D28.-Adquirir experiencia clínica baixo a adecuada supervisión.
H/D29.-Recoñecer os determinantes da saúde bucal na poboación, tanto os xenéticos como os dependentes do estilo de vida, demográficos, ambientais, sociais, económicos, psicolóxicos e culturais.
H/D30.-Recoñecer o papel do dentista nas accións de prevención e protección ante enfermidades bucais, así como no mantemento e promoción da saúde, tanto a nivel individual como comunitario.
H/D31.-Coñece-lo Sistema Nacional de Saúde, así como os aspectos básicos da lexislación sanitaria, xestión clínica e utilización adecuada dos recursos sanitarios, comprendendo a importancia do papel do dentista no ámbito da Atención Primaria de Saúde.

A parte teórica levarase a cabo mediante clase expositivas por parte dos profesores da disciplina e facilitarase parte do material empregado a través da aula virtual así coma un test de autoavaliación de cada tema.

A aprendizaxe autónoma é incentivada polo desempeño dun traballo sobre un tema do curso que será seleccionado o primeiro día de clase e que o alumno debe presentar en formato PDF e oralmente diante dos seus compañeiros.

Mediante a metodoloxía aprendizaxe e servicio traballaremos os contidos da materia relativa a alteraciones potencialmente malignas.

Nas prácticas clínicas e de laboratorio aplicaranse dunha forma práctica o coñecemento adquirido.

Empregaremos a aula virtual para a realización dun foro para discusión de casos clínicos que permitan aplicar a aprendizaxe na práctica diaria.

Nas tutorias o profesor atenderá persoalmente aos alumnos para orientalos e resolver calquera dúbida que xurda. E liderar e orientar o traballo que ten que ser feito para aprobar a materia. Levaranse a cabo de forma presencial.

Levarase a cabo unha avaliación continua dos estudantes pola súa participación e atitude ó longo do desenrolo das clases teóricas e prácticas(20%) e participación no proxecto APS (5%)

Examen teórico (60% da nota total): levaranse a cabo exames test (PEM) ó longo do curso empregando a aula virutal ó rematar cadanseu tema (50%) e un exame final (50%) tamén test (PEM).

O traballo presentado (15%) evaluarase empregando rúbricas tanto pola parte do profesor como dos compañeiros.

E imprescindible cumplir uns requisitos para aprobar á disciplina (só evaluarase positivamente a aqueles alumnos que os cumplan)
-Realización das probas de avaliación da aula virtual
-Presentar ó traballo que se lle asignou.

Traballo presencial
Clase expositiva 20
Practicas clinicas 8
Practicas de laboratorio e seminarios: 13
Titorías 2
Examen 2
Traballo persoal do alumno: elaboración do traballo, estudo individual, lecturas recomendadas e asistencia a actividades recomendadas: 30

Recomendase a todos os alumnos o estudio da asignatura diariamente esto permitirá o máximo rendemento a hora de participar nas clases teóricas y nas clases prácticas.

Para os casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o recollido na Normativa de avaliaxión do rendemento académ