Lingua Española 1

1. Coñecer a situación demográfica, sociopolítica e cultural do español no mundo actual
2. Entender que as linguas son entidades esencialmente variables e coñecer os tipos xenerais de variedades lingüísticas.
3. Comprender o concepto de ‘norma pluricéntrica’ e o papel da/s norma/s estándar/es dol español.
4. Coñecer as principaies características das diferentes variedades estándares do español.
5. Coñecer as grandes zonas dialectais do español e identificar as súas características máis distintivas.
6. Coñecer as principais situacións de contacto do español con outras linguas e os fenómenos lingüísticos e sociolingüísticos máis relevantes.
7. Familiarizarse coa búsqueda de fenómenos de variación lingüística nos actuais corpus en línea do español.

1. A situación actual do español no mundo
1.1. Demografía e situación actual do español
1.2. A variación lingüística do castelán
1.3. Grandes áreas xeográficas da lingua española.
1.4. O pluricentrismo da norma española.
2. Variedades de español de España
2.1. Variedades do español peninsular. O español de Andalucía.
2.2. O español das Illas Canarias.
3. Variedades do español en América
3.1. Características xerais e compartidas do español americano.
3.2. As grandes áreas americanas.
4. O castelán en contacto con outras linguas

BIBLIOGRAFÍA
Academia, Real__Española y Asociación de Academias de la lengua española (2009-2011): Nueva gramática de la lengua española. Madrid: Espasa. https://www.rae.es/gram%C3%A1tica/
Aleza Izquierdo, Milagros y José María Enguita Utrilla (coords.) 2010. La lengua española en América: normas y usos actuales. Valencia: Universitat de València.
Amorós Negre, Carla (2008). Norma y estandarización. Salamanca: Luso-española de ediciones Arco.
Dubert-García, Francisco, Vítor Míguez y Xulio Sousa (eds.) (2020). Variedades lingüísticas en contacto na Península Ibérica. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
Dworkin, Steven N., Gloria Clavería Nadal y Álvaro S. Octavio de Toledo y Huerta (eds.) (2024). Lingüística histórica del español / The Routledge Handbook of Spanish Historical Linguistics. London/New York: Routledge; págs. 123-143 ; 481-501; 554-564; 577-588.
Escobar, Ana María y Kim Potowski (2015). El español de los Estados Unidos. Cambridge: Cambridge University Press.
Gutiérrez-Rexach, Javier (2016). Enciclopedia de la Lingüística Hispánica. London, Routledge. Volumen II. Parte 3.
Hualde, Jose Ignacio, Antxon Olarrea y Erin O'Rourke (eds.) (2014). The Handbook of Hispanic linguistics. Malden, MA: Wiley-Blackwell; págs. 1-26; 65-88; 765-782 .
Lebsanft, Franz y Wiltrud Mihatsch (eds.) (2012). El español, ¿desde las variedades a la lengua pluricéntrica? Frankfurt: Vervuert; págs. 7-18; 47-72; 281-312
López Morales, Humberto (1998). La aventura del español en América. Madrid: Espasa.
Mar-Molinero, Clare (2002). The politics of language in the Spanish speaking world. Londres: Routledge. Caps. 2, 3, 4, 9 y 10.
Mar-Molinero, Clare y Miranda Stewart (eds.) (2009). Globalization and language in the spanish-speaking world. Palgrave: Hamphshire. Caps. 2, 3. 4, 9, 10, 11.
Moreno Fernández, Francisco (2009). La lengua española en su geografía. Madrid: Arco Libros.
Moreno Fernández, Francisco y Rocío Caravedo (eds.) (2023). Dialectología hispánica. The Routledge handbook of Spanish dialectology. New York: Routledge; Parte I (Caps. 2, 6-7, 11 a 14 ), parte II, III y parte IV.
Silva Corvalán, Carmen y Andrés Enrique-Arias (2017). Sociolingüística y pragmática del español. Georgetown: Georgetown University Press. Cap. 1 .

DICCIONARIOS DEL ESPAÑOL

Academia, Real__Española (2005): Diccionario panhispánico de dudas. Madrid: Santillana. (http://www.rae.es/recursos/diccionarios/dpd) [DPD].
Academia, Real Española (2014): Diccionario de la lengua española. Madrid: Espasa-Calpe. 23ª ed. (http://dle.rae.es. [DLE]. Actualización de 2022.
DAmer: ASALE (2010): Diccionario de americanismos. Madrid: Santillana. https://www.asale.org/damer/

RECURSOS EN LA RED
Centro Virtual Cervantes (Lengua): https://cvc.cervantes.es/lengua/
Ethnologue (Languages of the world). https://www.ethnologue.com/
The Linguasphere register of the world’s languages and speech communities (https://linguasphere.info/)

1. Competencias básicas e xerais
CB1. Capacidade para conectar os coñecementos previos con outros máis avanzados no ámbito da lingüística hispánica.
CB2. Capacidade para elaborar argumentos e defendelos, así como para propoñer solucións a problemas lingüísticos.
CB3. Capacidade para reunir e interpretar datos lingüísticos relevantes co fin de emitir xuízos reflexivos.
CB4. Capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións a un público especializado e non especializado.
CB5. Capacidade para aplicar de forma autónoma en estudos posteriores as habilidades de aprendizaxe adquiridas.
CG1. Adquisición e comprensión de coñecementos, métodos científicos e recursos de análises específicas para o estudo lingüístico avanzado do español.
CG2. Habilidade para aplicar os coñecementos e métodos adquiridos na identificación e resolución de problemas, tanto no ámbito dos estudos lingüísticos como no ámbito profesional.
CG3. Capacidade de reflexión e pensamento crítico para describir, interpretar e valorar os feitos lingüísticos.
CG4. Capacidade para aplicar o razoamento inductivo e deductivo, combinando a análise dos datos coa argumentación teórica.
CG5. Capacidade de abstracción, síntese e análise para extraer ideas xerais a partir da observación e descrición dos datos.
CG6. Capacidade para transmitir información, ideas, problemas e solucións sobre cuestións da lingua española a un público especializado e non especializado.
CG7. Dominio da expresión oral e escrita en español en diferentes contextos de uso.
CG9. Habilidade para o traballo cooperativo en contextos multiculturais e multilingües.
CG10. Aprendizaxe autónoma de novos coñecementos e técnicas de análise.

2. Competencias específicas do Grao en Lingua e Literatura Españolas que se adquiren nesta materia
CE4. Identificación e comprensión dos elementos que definen e articulan os estudos lingüísticos como disciplinas científicas no ámbito das Humanidades.
CE5. Capacidade para recoñecer o carácter interdisciplinar dos estudos lingüístico-literarios.
CE9. Desenvolvemento dun coñecemento máis profundo da lingua española grazas ao estudo reflexivo da gramática e dos usos discursivos dos falantes.
CE11. Capacidade para aplicar os coñecementos da gramática española tanto na súa vertente sincrónica como diacrónica.
CE14. Capacidade para recoñecer as variedades internas da lingua española (temporais, espaciais, sociais e situacionais).
CE16. Habilidade para manexar novas tecnoloxías que faciliten o estudo da lingua española.
CE18. Desenvolvemento da competencia comunicativa en contextos académicos.

3. Competencias específicas da materia
CEA1. Ser capaz de analizar os principais factores socioculturais e glotopolíticos que inflúen na situación actual do español no mundo.
CEA2. Ser capaz de recoñecer as principais características das principais variedades xeográficas do español.
CEA·3. Ser capaz de recoñecer as principais características das diferentes normas estándar do castelán.
CEA4. Ser capaz de identificar algunhas variedades sociolectais e estilísticas do castelán e recoñecer as súas principais características.
CEA5. Ser capaz de recoñecer fenómenos propios do contacto lingüístico do castelán con outras linguas.
CEA6. Ser capaz de buscar corpus lingüísticos españoles e interpretar os resultados.

O curso ten unha dobre vertente teórico-descritiva e práctica. Semanalmente hai dúas horas de clase dedicadas á presentación e explicación dos contidos do programa (sesións expositivas), e unha hora de clase práctica para aplicar os conceptos estudados a través de exercicios, cuestións e comentarios (sesións interactivas). En ambos tipos de sesións foméntase a participación activa dos estudantes, que deben realizar previamente as lecturas e as tarefas prácticas asignadas.
O curso dispón dunha aula virtual con materiais e recursos necesarios para o desenvolvemento dos temas e a realización das prácticas. Ademais poderán utilizarse outras ferramentas virtuais a criterio dos profesores.

PRIMEIRA OPORTUNIDADE
Haberá dous tipos de avaliación: avaliación continua e exame final. Para poder optar á avaliación continua é preciso asistir ao 80% das sesións, polo que as faltas de asistencia deberán estar debidamente xustificadas. Os que superen o 20% de faltas terán que presentarse ao exame final con todo o material.

AVALIACIÓN CONTINUA
1. Realización de exercicios e actividades prácticas: ata un 30% da nota
2. Exame final: 70% da nota

Para aprobar a materia é necesario obter unha nota mínima de 3 puntos sobre 7 no exame.


AVALIACIÓN NON CONTINUA:
A avaliación realizarase mediante un exame final (100% da nota) que se realizará na data oficial fixada pola Facultade de Filoloxía.

SEGUNDA OPORTUNIDADE
A avaliación consistirá nun exame final (100% da nota) que se realizará na data oficial fixada pola Facultade de Filoloxía.

ALUMNOS CON EXENCIÓN DE ASISTENCIA
A avaliación consistirá nun exame final (100% da nota) que se realizará nas datas oficiais fixadas pola Facultade de Filoloxía. Este sistema de avaliación aplicarase tanto na primeira como na segunda oportunidade.

NOTA:
Nos casos de realización fraudulenta de exercicios ou probas será de aplicación o disposto na “Normativa para a avaliación do rendemento académico dos alumnos e a revisión das cualificacións”.

As actividades non presenciais ocuparán ao alumno 96 horas de traballo, o que sumado ás 54 horas de traballo na aula supón 150 horas, equivalentes a 6 créditos ECTS.

a) Dominio instrumental avanzado da lingua española: en alumnos non nativos recoméndase un nivel de español B2.
b) Coñecementos elementais de gramática española.